کاربردهوش مصنوعی در بسیاری ازرشتههای علمی و امور زندگی روزمره راه پیدا کرده، از جمله پزشکی.
شفا آنلاین:هرسال
فهرستی از دستاوردهای تکنولوژیک <Technological achievements>که میتوانند امر تشخیص و درمان را متحول
سازند منتشر میشود. فهرست امسال بدون در نظر هرگونه الویت به شرح زیر است.
یادآورمیشویم که پیشرفت روزافزون تکنولوژی و تاثیر بالقوه آن در پزشکی در
موارد زیرخلاصه نمیشود. در اینجا سعی شده به مهمترین آنها که تاثیری به
سزا در امر درمان خواهند داشت، اشاره شود.
هوش مصنوعی
به گزارش
شفا آنلاین:کاربردهوش
مصنوعی در بسیاری ازرشتههای علمی و امور زندگی روزمره راه پیدا کرده، از
جمله پزشکی. توانایی فوقالعاده هوش مصنوعی در تفسیر تصاویر اشعه X،
اسلایدهای پاتولوژی، زوائد و آسیبهای پوستی و تخریب شبکیه از جمله موارد
استفاده این نرمافزار تکنولوژیک در پزشکی هستند. تولید و توسعه
اپلیکیشنهای هوش مصنوعی با هدف استفاده در پزشکی توسط 90 شرکت که غولهایی
همچون IBM، گوگل، اپل و مایکروسافت از معروفترین آنها هستند، با
سرمایهگذاریهای کلان در حال انجام است. دانشگاه کارولینای شمالی اعلام
کرده با استفاده از هوش مصنوعی و شیوه شواهدمحور برای 30 درصد بیماران
سرطانی روش درمانی موثری اتتخاب شده که پزشکان معالج انکولوژیست از طرح آن
ناتوان بودهاند.
حسگرهای پیشرفته پوشیدنی
سال
2016 با جهشی در پیشرفت کارآمدسازی حسگرهای پوشیدنی همراه بود.
انعطافپذیری، افزایش قابلیت کشسانی و عدم نیاز به باتری از موارد قابل ذکر
است. به علاوه این حسگرها در کنار قابلیت اندازهگیری پارامترهای
فیزیولوژیک و شیمیایی بدن مثل میزان گلوکز، اتانول و لاکتات خون میتوانند
برخی عوامل محیطی را نیز اندازه گیری کنند ( مثلا شدت اشعه ماورای بنفش در
محیط اطراف).
بیوپسی مایع
انتشار
چندین مقاله معتبر درباره موفقیت انجام بیوپسی از DNA پلاسمای تومور
(tDNA) به جای انجام بیوپسی از بافت جامد تومور، تعدادی از شرکتهای دست
اندرکار مهندسی-پزشکی را برآن داشته تا روشهای نوینی برای توالییابی tDNA
ابداع کنند. توالییابی ژنهای سرطانی استخراج شده از خون بیمار با رشد
قابل ملاحظهای همراه است و تعداد کمپانیهای دستاندکار بیش از 50 است.
سرشناسترین این شرکتها Grai- و Cirina هستند که تحقیقات خود را روی تعداد
زیادی از افراد سالم در حال انجام دارند. برای اطمینان از کارآمدی بیوپسی
مایع در افراد فاقد علایم بیماری، نیاز به صرف زمان وانجام آزمایشات بیشتر
است ولی میتوان با قاطعیت گفت درباره بیمارانی که علایم ابتلا به سرطان در
آنها مشاهده شده انجام بیوپسی مایع به جای بیوپسی از تومور مزایای بیشتری
دارد: هزینه، ریسک، ناراحتی و عوارض کمتر است و قابلیت تشخیص دقیقتر ماهیت
سلولهای بدخیم از جمله این مزایا هستند.
مراکز
درمانی مجازی ( بیمارستان بدون تخت) برای درمان و تحت نظر گرفتن بیماران
از راه دور که به سرعت روبه رشد است و محبوبیت مییابد.
نخستین ویرایش ژنوم به روش CRISPR
آبان
ماه سال گذشته در کشور چین اولین مورد درمان سرطان ریه به روش ویرایش ژنوم
انجام شد. در این روش با جداسازی سلولهای سیستم ایمنی و ویرایش آنها با
حذف عملکرد PD_1، این سلولها را برای مبارزه با سلولهای بدخیم قویتر
کرده و پس از شمارش دوباره به بدن بیمار تزریق کردند. انجام این روش درمان
سرطان در ایالات متحده مجوز دارد و موفقیت آن در درمان بیماریهایی همانند
کمخونی داسیشکل چشمگیر است. فهرست بیماریهایی که درمان آنها به طریق
ویرایش ژنتیکی در دست تحقیق است به شرح زیر هستند: هموفیلیA و B، نشانگان
هانتر، بیماری انباشت لیزوزوم، نشانگان هارلر، نقص شدید ایمنی، تالاسمی بتا
و چند بیماری دیگری که تاکنون درمان آن بسیار دشوار بوده است.
اکوکاردیوگرافی توسط گوشی هوشمند
سال
گذشته سونوگرافی فیلیپیس لامفی بوسیله گوشی هوشمند یکی از جالبترین
دستاوردهای تکنولوژیک در علم پزشکی بود. در سال 2016 یک اپلیکیشن آندروئیدی
معرفی شد که توسط آن تصاویر بسیار عالی و واضح از قلب گرفته شده و
سونوگرافی کلاریوس نیز به جامعه علمی معرفی شد. کلاریوس با ارتباط بیسیم
با گوشی هوشمند سونوگرافی را انجام میدهد. سال 2016 دویستمین سال اختراع
گوشی پزشکی (استتوسکوپ) بود.
آزمایشگاه جیبی
ابزاری
که امکان انجام آزمایش سریع و ارزانقیمت را به صورت آزمایشگاه همراه
فراهم ساخته است. انجام آزمایشات تشخیصی HIV,HPV (huma- papilloma virus)،
آنفلوانزا، گروهی از استپتوکوکها و بسیاری دیگر از بیماریهای عفونی و
ویروسی توسط این روش در دست تحقیق است. این ابزار آزمایشگاهی قابل حمل جهت
استفاده در نقاط دورافتاده بسیار کارساز است. اخیرا کالج سلطنتی انگلستان
نوارهای حافظه یکبارمصرفی ابداع و معرفی کرده که میتواند با دقت زیادی
میزان ویروس HIV را در یک قطره خون اندازهگیری کند. توانایی توالییابی
پاتوژن استخراج شده از چند قطره نمونه مایعات بدن فرد میتواند نویدبخش
انقلابی در تشخیص سریع و درمان به موقع بسیاری از بیماریهای عفونی باشد.
توالییابی ژنها و شناسایی سرطان قبل از وقوع
در
ماه اسفند 2016 شرکت Veritas Genetics در کنفرانس بینالمللی ژنومیک در
خدمت پزشکی اعلام کرد که با هزینه 999 دلار آمریکا کل نقشه ژنوم افراد را
توالییابی میکند. اهمیت این مسئله در این است که کاهش هزینه توالییابی
از 10 هزار دلار به این مبلغ توانایی پرداخت هزینه انجام این آزمایش را
برای افرادی که دارای سابقه خانوادگی هستند آسانتر میکند. امروزه ما
میدانیم که کدام متغیرها سبب جهش ژنتیکی میشوند و فرد را در برابر خطر
سرطان قرار میدهند. این متغیرها هم بر ژنهای اونکوژن و هم بر ژنهای
کنترل کننده رشد تومور تاثیر دارند و برای افرادی که سابقه خانوادگی سرطانی
شدن دارند میتوان 30 ژن خطرآفرین را به روش ژنومیک رنگی وبا هزینه 249
دلار توالییابی کرد. شرکتهای زیادی هستند که با انجام توالییابی ژنها
به ما امکان مقابله با خطر سرطان را پیش از بروز آن میدهند.
استفاده از واقعیت مجازی برای مقابله با درد، فوبیاها
جایگاه
و اهمیت و کاربرد واقعیت مجازی VR (Virtua- reality)، در علوم پزشکی هنوز
نزد همگان باورپذیر نشده است. به تازگی نشریه لنست با انتشار گزارشی کاربرد
این ابزار را در تسکین درد، کاهش انواع فوبیا و استرس پس از تحمل مصیبت،
آشکار کرده است. کاربرد موثر این ابزار در آموزش پزشکی و جراحی توسط ایجاد
همانندساز از جنبههای بسیار موثر و غیرقابل صرفنظر VR است.سپید