مواجهه جامعه آینده با بحران تغییرات ژنتیکی

متخصصان آمریکایی اصرار دارند که تصحیح ژن(Gene) ها فقط برپایه دلایل پزشکی خواهد بود و برای «بهبود» توانایی انسان انجام نمی شود و هدف از این نوع دخالت نباید بهبود توانایی های شخص باشد؛ همچنین در گزارش ویژه آکادمی علوم آمریکا گفته شده است که بهبود امکانات فیزیکی و هوشی شخص مد نظر نیست؛ با این همه، هم اکنون از designer babies صحبت می شود که رنگ چشمان، مو و پوست جنین مشخص باشد و بتوان مطابق با سفارش، فرزندی دلخواه به دست آورد.

به واقع، موضوع فقط به ظاهر کودک ختم نمی شود. اگر با کمک ژن بتوان وضعیت فیزیکی انسان را تصحیح کرد، پس می توان در این راه جلوتر رفت و انسان را طوری تغییر داد که قوی تر و باهوش تر باشد.

آشکارا چنین تغییرات ژنتیکی(Genetic changes) بسیار پرهزینه و در نتیجه، برای تعداد انگشت شماری در دسترس خواهد بود. به عبارت دقیقتر، در آینده نابرابری اجتماعی بیشتر خواهد شد زیرا کودکان نخبگان که مرحله تصحیح ژنتیک را سپری کرده اند، قادر خواهند بود از امتیازات بیشتری برخوردار باشند و همچنین سالم تر، قوی تر و باهوش تر باشند.

بدین ترتیب می توان از آینده جامعه ای حرف زد که در آن نابرابری عملا جاویدان و غیر قابل رفع خواهد شد، زیرا بین ثروتمندان و فقرا نه فقط موانع مالی بلکه ژنتیکی هم قرار می می گیرد و در واقع در چنین جامعه ای دو گروه از افراد قرار خواهند داشت که یک گروه در همه چیز برتر از گروه دیگر خواهد بود؛ و اگر هم اکنون رفع نابرابری از طریق ایجاد امکانات تحصیلی، ورزشی و غیره یکی از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد است، باید دانست که در آینده تغییرات ژنتیک و جهش های اجتماعی برای افراد معمولی غیر قابل انجام خواهد بود.

در عین حال، آشکارا جنبه های اخلاقی این موضوع محققان را نگران نمی سازد. در گزارش مشترک آکادمی علوم و آکادمی پزشکی آمریکا آمده است که تصحیح ژنوم های جنین انسان به شکل بی خطر و در صورت ضرورت نباید ممنوع شود؛ در واقع بدنبال بهانه ای برای آغاز تصحیح ژنوم های جنین انسان است تا بتدریج مردم را به این روش عادت بدهند و آنها را قانع سازند که این گونه دخالت های ژنتیکی جایز است و ضرری ندارد.

اینطور به نظر می رسد که هر گونه تغییر ظاهر انسان برای دانشمندان به یک هدف شخصی مبدل می شود و وقتی متخصصان آمریکایی موضوع تغیییر ژنتیکی را پیش می کشند، غیرعادی نیست که ایلان ماسک مهندس، مخترع و تاجر مشهور هم ایده سایبری کردن انسان را ارائه می کند.

علم ژنتیک با طبیعت و سرشت انسان سر و کار دارد و دخالت در آن می تواند پیامدهای غیر قابل پیش بینی را به بار آورد.

افزون بر این، تأثیرات جانبی غیرمنتظره و اصلاح ناپذیر تغییر در ژنوم انسان هم احتمالی است که نباید آن را حذف کرد.