وقتی نفس به شماره افتد

شفا آنلاین:نومونی یا ذات‌الریه، به التهاب پارانشیم ریوی گفته می‌شود که به علل ویروس، باکتری یا قارچ ایجاد می‌شود.

به گزارش شفا آنلاین: پنومونی باکتریال شایع‌ترین علت مرگ به دلیل بیماری‌های عفونی است.
انواع پنومونی بر اساس عامل ایجاد کننده:
پنومونی باکتریال
پنومونی ویروسی
پنومونی غیرمعمول (آتیپیک) اولیه
پنومونی کلامیدیا
پنومونی باکتریال
اغلب یک عفونت جدی است. مکانیسم‌های پاتوژنز اغلب به صورت آسپیراسیون یا انتشار از طریق خون است. عامل این نوع پنومونی، پنوموکوک، استرپتوکوک و استافیلوکوک و مایکو پلاسما کاتارالیس و ... است. نارسایی احتقانی قلب، دیابت، بیماری‌های مزمن ریوی، سن کم کودکان و شیرخواران، استعمال دخانیات، وضعیت نامناسب سلامت عمومی، زندگی در محیط پرجمعیت و غیربهداشتی، ضعف دستگاه ایمنی بدن و اعتیاد به الکل، «پنومونی باکتریایی» را تشدید می‌کند. مهم‌ترین اقدام در پیشگیری از «پنومونی باکتریایی» خصوصا در نوزادان و کودکان درمان به موقع عفونت‌های تنفسی است و در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده نشده و درمان نشود موجب جمع شدن ترشح بین دو لایه پرده پوشاننده ریه‌ها، تشدید عفونت و آبسه ریه می‌شود. در کودکان مبتلا به «پنومونی باکتریایی» باید مصرف مایعات افزایش پیدا کند، همچنین خوراندن غذاهای سبک و روان نظیر سوپ و آش و مایعات رقیق به آنها موجب می‌شود ترشحات ریوی روان و تخلیه آنها با سرفه راحت‌تر شود.
پنومونی ویروسی
شایع‌تر از نوع باکتریال است و در همه گروه‌های سنی دیده می‌شود. شروع بیماری ممکن است حاد یا موذیانه باشد و اغلب توام با عفونت ویروسی سیستم تنفسی فوقانی است. علائم آن از تب خفیف، سرفه مختصر و بی‌حالی تا تب بالا، سرفه‌های شدید و خستگی متفاوت است. در ابتدای بیماری انتظار می‌رود که سرفه‌ها بدون خلط باشد یا میزان کمی خلط سفیدرنگ وجود داشته باشد.
پیش‌آگهی بیماری معمولا خوب بوده و درمان علامتی است و شامل بهبود اکسیژناسیون، کمک به آرامش بیمار از طریق تجویز اکسیژن یا بخور خنک، استفاده از ضدتب، درناژ وضعیتی، دادن مایعات و ... است.
علایم شایع:
 درد عضلانی و خستگی
 تب و لرز
 سرفه با یا بدون خلط یا «خروسک»
 تنفس سریع و دشوار
 درد سینه
 گلودرد
 بی‌اشتهایی
 بزرگ شدگی غدد لنفاوی گردن
 کبودی ناخن‌ها و پوست
پنومونی غیرمعمول اولیه
مایکو پلاسما پنومونیه عامل این نوع پنومونی بوده و شایع‌ترین علت را در میان کودکان 5-12 ساله تشکیل می‌دهد. شروع بیماری می‌تواند ناگهانی یا موذیانه باشد. معمولا همراه با علائم سیستمیک از جمله تب، سر درد، ضعف، بی‌اشتهایی و درد عضلانی است و به دنبال این علائم آبریزش از بینی، گلو درد، سرفه خشک و کوتاه به وجود می‌آید. سرفه در ابتدا بدون خلط است سپس خلط سروزی مخاطی تولید شده و در نهایت تبدیل به خلط مخاطی چرکی یا همراه با رگه‌های خون می‌شود. تنگی‌نفس به ندرت رخ می‌دهد.
پنومونی کلامیدیا
کلامیدیا تراکوماتیس عامل یکی از شایع‌ترین بیماری‌های انتقالی از راه جنسی است. نوزادان عفونت ریوی را از مادر خود دقیقا قبل یا در حین زایمان، هنگام عبور از کانال زایمانی دریافت می‌کنند. پنومونی کلامیدیایی بیماری بدون تب است که غالبا بین هفته 19-2 پس از زایمان رخ می‌دهد و با علایم سرفه و تندی تنفس مشخص می‌شود.
مواردی که در بیماری پنومونی باید مد نظر پرستار باشد
پوزیشن مناسب
 نیمه‌نشسته
 دراز کشیدن به پهلوی مبتلا باعث حمایت قفسه سینه و کاهش اصطکاک پرده جنب می‌شود
 کودک با توجه به شرایط و میزان سطح هوشیاری در وضعیتی که بیشترین کمک تنفسی به کودک می‌شود، در وضعیت راحت قرار گیرد.
تجویز اکسیژن در صورت نیاز:
 باید در زمانی که کودک دچار دیسترس تنفسی است، اکسیژن‌رسانی کافی به کودک را در نظر داشت.
 حداکثر 5 لیتر از طریق بینی در کودکان و حداکثر 10 لیتر از طریق هود در شیرخواران.
بررسی وضعیت تنفس و بهبود عملکرد تنفسی کودک:
 باید وضعیت تنفسی کودک بررسی شده و بروز زجر تنفسی (تندی تنفس، زنش پره‌های بینی، سیاه شدن اطراف دهان، تنگی نفس و تو رفتن عضلات تنفسی بین‌دنده‌ای) مورد توجه قرار گیرد.
 با دادن اکسیژن، پوزیشن مناسب، ساکشن ترشحات به منظور پاکسازی موثر راه هوایی، به بهبود الگوی تنفسی کودک کمک کرد.
کمک به تخلیه ترشحات: درناژ وضعیتی، فیزیوتراپی تنفسی و فراهم کردن محیط مرطوب (در صورت داشتن سرفه خلط‌دار، دادن بخور آب گرم موثر است) و در صورت نداشتن ممنوعیت، مصرف مایعات جهت تسهیل خروج ترشحات.
توجه به سرفه: دادن پوزیشن مناسب و کمک به پاکسازی موثر راه هوایی با استفاده از فیزیوتراپی تنفسی.
توجه به آسپیراسیون: ساکشن ترشحات و دادن پوزیشن نشسته یا نیمه‌نشسته به کودک.
بررسی سطح فعالیت کودک: به چرخه خواب و بیداری کودک توجه کرده و فراهم کردن شرایط خواب
و استراحت کافی را جهت کودک به منظور حفظ انرژی فراهم سازید.
ایزولاسیون تنفسی:
 جهت پیشگیری از انتقال عفونت ازکودک به بیماران دیگر و پرسنل
 رعایت ایزولاسیون تنفسی، پوشیدن ماسک، شستشوی دست و پوشیدن دستکش الزامی است.
توجه به تب بیمار:
 از روش‌های غیردارویی مانند تن‌شویه با آب ولرم استفاده کنید.
 در صورت تب بالای 38 درجه به پزشک اطلاع و در صورت عدم کاهش تب با روش‌های غیر دارویی از
روش‌های دارویی استفاده کنید.
 استفاده از تب‌برهای غیر تزریقی.
سپید
لیلا سیدموسوی
سوپروایزر آموزشی مرکز آموزشی درمانی شهید دکتر باهنر