راهنماى بالینى اختلال اضطراب فراگیر و اختلال هراس

کمیته مطالعه و تدوین راهنمای بالینی اختلال اضطراب فراگیر و اختلال هراس با یا بدون گذرهراسی در بزرگسالان

شفا آنلاین:این راهنمای بالینی با درمان و مدیریت بزرگسالان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (GAD) در مراقبت اولیه و ثانویه سر و کار دارد. اختلال اضطراب فراگیر، یکی از اختلالات اضطرابی است. اختلالات اضطرابی علاوه بر اختلال اضطراب فراگیر شامل اختلال هراس (با یا بدون گذر هراسی)، اختلال وسواس فکری و عملی(OCD) ، فوبیای اجتماعی، فوبیای اختصاصی (مثلا ترس از عنکبوت) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است.

به گزارش شفا آنلاین:به نقل از سپید اختلال اضطراب فراگیر معمولا با اختلالاتی دیگر همراه است، مثل دیگر اختلالات اضطرابی و اختلالات افسردگی، همچنین طیفی از اختلالات سلامت جسمانی. اختلال اضطراب فراگیر «اولیه» (در غیاب دیگر اختلالات اضطراب یا افسردگی) کمتر از اختلال اضطراب «همبود یا ثانویه» (همراه با اختلالات دیگر) دیده می‌شود. این راهنمای بالینی به هر دو مورد اختلال اضطراب فراگیر «همبود» و «اولیه» مربوط است.
اپیدمیولوژی
برآورد جهانی از نسبت کسانی که به احتمال زیاد در سراسر طول عمر خود این اختلال را تجربه کرده‌اند، بین 8/0 و 4/6 درصد متفاوت است.
در مطالعه همه‌گیرشناسی اختلالات روانپزشکی در ایران که توسط دکتر محمدی و همکاران در سال 1380 انجام شد، شیوع انواع اختلالات اضطرابی در کل 31/8 بوده که بالاترین شیوع اختلال اضطرابی در این مطالعه مربوط به اختلال فوبی با 05/2 درصد بوده است. همچنین شیوع اختلال پانیک و اختلال اضطراب منتشر در این مطالعه به ترتیب 49/1 و 33/1 درصد گزارش شده است. میزان شیوع در زنان نسبت به مردان بین 5/1 تا 5/2 برابر بیشتر است. از نظر سن، مطالعات اپیدمیولوژیک به طور کلی نشان داده‌اند که اختلال اضطراب فراگیر در سن بالا (بالای 55 سال) شیوع کمتری دارد، هر چند استثنا هم وجود دارد. برخی از مطالعات نیز نشان می‌دهند که این اختلال در افراد جوانتر (کمتر از 30 سال) کمتر دیده است. جدول 1، نتیجه بعضی از پژوهش‌ها را در زمینه شیوع این اختلال نشان می‌دهد.
اهداف
از اهداف این راهنمای بالینی می‌توان به مواردی اشاره کرد، همچون:
توصیه‌هایی برای درمان و مدیریت GAD
بهبود دسترسی و تعامل با درمان و خدمات برای افراد مبتلا به GAD
بررسی نقش مداخلات روانی و روانی اجتماعی خاص در درمان GAD
بررسی نقش مداخلات دارویی خاص در درمان GAD
ادغام موارد فوق جهت فراهم کردن بهترین مداخله در مورد مراقبت از افراد مبتلا به GAD و مراقبان آنها
به طور خلاصه می‌توان گفت مواردی ازقبیل ایمنی بیشتر، اثربخشی بالینی بهتر، مقرون‌به صرفه بودن هزینه‌ها، استاندارد سازی، کاهش تنوع ارایه خدمات و افزایش رضایت‌مندی بیماران مورد نظر این راهنمای بالینی هستند.
کاربران راهنما
پزشک خانواده و همچنین داروسازان، دستیاران پزشک، روانشناسان، پرستاران مجرب، پرسنل بهداشت و درمان، تکنسین‌های اورژانس پزشکی/ پیراپزشکی، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های سلامت، بیمارستان‌ها، کاردرمانگران گروه بهداشت عمومی.
دلایل انتخاب این بیماری جهت تدوین راهنما
با نگاهی به مطالعات متعدد به نظر می‌رسد درصد بالایی از مراجعان به پزشکان مختلف را بیماران اضطرابی تشکیل می‌دهند. این بیماران با علائم متعددی مراجعه می‌کنند که در صورت عدم آشنایی و عدم توجه پزشک به این علائم، باعث اقدامات تشخیصی و گاه درمانی پرهزینه و زیان‌باری برای بیمار می‌شود. این اختلالات گاه به صورت علائم روانشناختی بروز می‌کنند و گاه به صورت علائم جسمی تظاهر دارند. شیوع و تداخل این علائم با اغلب بیماری های جسمی به حدی است که یک پزشک ماهر، نیاز قطعی به آشنایی با علائم اضطراب و نیز اختلالات اضطرابی دارد.
این راهنمای بالینی به منظور بهبود فرایند و نتایج مراقبت‌های سلامت در شاخه‌های مختلفی تهیه شده، از این قبیل:
فراهم کردن توصیه‌های مبتنی بر شواهد به‌روز شده برای مدیریت شرایط و اختلالات توسط متخصصان مراقبت‌های سلامت.
به عنوان پایه‌ای برای تنظیم استاندارد جهت ارزیابی عمل متخصصان مراقبت‌های سلامت مورد استفاده قرار گیرد.
اساس آموزش متخصصان مراقبت‌های سلامت را شکل بدهد
کمک به افراد مبتلا به GAD و مراقبان آنها در تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد درمان و مراقبت.
بهبود ارتباط بین متخصصان مراقبت‌های سلامت، افراد مبتلا به GAD و مراقبان آنها.
روش جستجو و راهنمای بالینی یافت شده
نشانی اینترنتی راهنمای بالینی:
www.nice.org.uk
nice@nice.org.uk
Generalized anxiety disorder and panic disorder (with or withouagoraphobia) i- adults. Managemeni- primary, secondary and community care.
توصیه‌های کلیدی
اصول مراقبت از افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
اطلاعات و حمایت از افراد مبتلا به GAD، خانواده‌های آنان و سرپرستان
الف- 1: هنگام کار با افراد مبتلا به GAD:
 ایجاد ارتباط و انجام کار به روش باز، جذاب و بدون قضاوت.
 کشف نگرانی‌های فرد به منظور درک مشترک تاثیر GAD
 کشف گزینه‌های درمان با همکاری فرد، نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری در رابطه با درمان یک فرآیند مشترک است.
 اطمینان حاصل شود که بحث و گفتگو در محیطی محرمانه صورت می‌گیرد که در آن حفظ حریم خصوصی و کرامت انسانی محترم شمرده شده است.
الف – 2: هنگام کار با افراد مبتلا به GAD:
 ارائه اطلاعات مناسب درباره ماهیت اختلال اضطراب فراگیر و طیف وسیعی از درمان‌های در دسترس با توجه به سطح درک فرد
 در صورت امکان، اطمینان حاصل شود که اطلاعات جامعی به زبان شخص و در فرمت‌های صوتی در دسترس است
 پیشنهاد مترجم غیروابسته در صورت نیاز.
الف – 3: هنگامی که یک فرد مبتلا به GAD توسط خانواده‌ها و مراقبین حمایت می‌شوند، این موارد در نظر گرفته شود:
 ارائه ارزیابی و سنجش مراقبت در زمینه نحوه مراقبت از نیازهای جسمی و روحی و نیازهای بهداشتی فرد مبتلا
 ارائه اطلاعات از جمله اطلاعات تماس در مورد خانواده و سرپرست گروه حمایتی و درمانگاه‌های خیریه و کمک به خانواده یا سرپرستان برای دسترسی به این موارد.
 گفتگو بین فرد مبتلا به GAD و خانواده خود یا مراقبین در مورد محرمانه بودن و به اشتراک‌گذاری اطلاعات.
 فراهم کردن اطلاعات مکتوب و شفاهی در مورد GAD و مدیریت آن، از جمله اینکه خانواده‌ها و مراقبین چگونه می‌توانند فرد را مورد حمایت قراربدهند.
 ارائه شماره تماس و اطلاعات در این مورد که در یک بحران چه کسی، چه کاری را باید انجام دهد.
الف – 4: اطلاع‌رسانی به افراد مبتلا به GAD در مورد سازمان‌های خودیاری محلی و ملی خود و گروه‌های حمایتی، به‌ویژه در جایی که آنها می‌توانند با افرادی با تجارب مشابه گفتگو کنند.
الف – 5: برای افراد مبتلا به GAD که دچار ناتوانی یادگیری خفیف یا اختلال شناختی اکتسابی خفیف هستند، همان مداخلاتی صورت پذیرد که برای افراد مبتلا به GAD می‌شود، روش ارائه مداخله یا مدت زمان مداخله در صورت لزوم با احتساب ناتوانی یا اختلال شناختی فرد تنظیم شود.
الف – 6: هنگام ارزیابی یا ارائه مداخله به افراد مبتلا به متوسط تا شدید یا اختلال شناختی متوسط تا شدید، مشاوره با یک متخصص مربوطه را در نظر داشته باشید.
مراقبت گام‌به‌گام از افراد مبتلابه اختلال اضطراب فراگیر
مدل مراقبت گام به گام به منظور سازماندهی ارائه خدمات و برای کمک به افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر GAD، خانواده‌های آنان، سرپرستان و پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا موثرترین مداخلات انتخاب شود.
ب – 1: مدل مراقبت گام به گام را دنبال کنید، موثرترین مداخله را ارائه کنید.
شناسایی و تشخیص
گام 1: همه علائم شناخته شده یا مشکوک اختلال اضطراب فراگیر
شناسایی (گام 1)
ب- 2: برای کمک به افراد در درک اختلال اضطراب فراگیر و آغاز فوری و موثر درمان، در اسرع وقت به شناسایی و تشخیص اختلال اضطراب فراگیر بپردازید.
ب - 3: تشخیص اختلال اضطراب فراگیر را در افرادی که اضطراب یا نگرانی مشخصی را بروز می‌دهند و در کسانی که تمایل به مراقبت اولیه مکرر دارند، در نظر داشته باشید و همچنین کسانی که:
 مشکل سلامت جسمی مزمن دارند یا
 مشکل سلامت جسمی ندارند ولی در جستجوی اطمینان‌بخشی دررابطه با علائم سوماتیک خود هستند (به‌خصوص افراد مسن و افرادی از گروه‌های اقلیت نژادی) یا
 نگرانی مکرر در مورد موضوعات مختلف وجود دارد.
ب - 4: وقتی فردی با اختلال اضطراب فراگیر شناخته شده یا مشکوک به اختلال اضطراب فراگیر به سطح مراقبت اولیه مراجعه می‌کند، از وجود شرح‌حالی از مشکلات جسمی مزمن، علایم سوماتیک یا علایم نگرانی مکرر اطمینان حاصل کنید و به این نکته توجه کنید که کدامیک از این علائم می‌توانند به اختلال اضطراب فراگیر مربوط باشند.
ارزیابی و آموزش (گام 1)
ب- 5: برای افرادی که ممکن است اختلال اضطراب فراگیر داشته باشند، سنجش و ارزیابی جامعی را انجام دهید، به‌گونه‌ای که نه‌تنها به تعداد، شدت و مدت تداوم علائم توجه کنید، بلکه درجه آشفتگی و اختلال عملکرد را نیز در نظر بگیرد.
ب - 6: به عنوان بخشی از سنجش و ارزیابی جامع، به این نکته توجه کنید که چگونه فاکتورهای زیر در ایجاد، سیر و شدت اختلال اضطراب فراگیر تاثیر داشته‌اند:
 هرگونه اختلال افسردگی همزمان یا هر اختلال اضطراب دیگر
 هرگونه سوء‌استفاده از دارو همزمان با این اختلال
 هرگونه شرایط پزشکی همراه (مشکل جسمانی)
 سابقه اختلال سلامت روان
 تجربه درمان در گذشته و پاسخ به درمان در گذشته
ب - 7: برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و اختلال افسردگی همراه یا هر اختلال اضطرابی همراه دیگر، ابتدا اختلال اولیه را درمان کنید، یعنی اختلالی که شدیدتر بوده، در این صورت با احتمال بیشتری، با درمان در کل عملکرد فرد بهبودی حاصل می‌شود.
ب - 8: برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر که سوء‌مصرف مواد دارند، آگاهی داشته باشید که:
 سوء‌مصرف مواد می‌تواند از عوارض اختلال اضطراب فراگیر باشد.
 استفاده از مواد غیرمضر، نباید جزو موارد منع مصرف درمان اختلال اضطراب فراگیر باشد.
 سوء‌مصرف مواد مضر و اعتیادآور در ابتدا باید درمان شود چرا که می‌تواند به بهبود مشخص در علائم اختلال اضطراب فراگیر بیانجامد.
ب - 9: پیگیری ارزیابی و تشخیص اختلال اضطراب فراگیر:
 آموزشی را درباره ماهیت اختلال اضطراب فراگیر و گزینه‌های درمانی آن در نظر داشته باشید.
 علائم اختلال و عملکرد فرد را مورد نظارت قرار دهید، چرا که آموزش و نظارت فعال می‌توانند علائم خفیف اختلال را بهبود بخشد و نیازی به مداخلات بعدی نباشد.
ب - 10: در مورد داروهای تجویز نشده و تهیه آنها، با افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر گفتگو کنید. احتمال تداخل دارویی وعدم وجود شواهدی معتبر مبنی بر استفاده ایمن و بدون عارضه را از آنها شرح دهید.

مرکز تحقیقات روانپزشکى و روانشناسى، دانشگاه علوم پزشکی تهران
دبیرخانه تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران