مسمومیـت بـا جیـوه تـزریقی

ارزیابی
       بیمار از نظر همودینامیک غیرپایدار و دارای تاکی‌کاردی (تعداد ضربان قلب 135 ضربه در دقیقه) و افت فشار خون (فشار خون mmHg 50/80) بود. در هوای اتاق اشباع اکسیژن شریانی بیمار 100 بود. پس از اینکه در اورژانس با مایعات احیا شد، فشار خون و تعداد ضربان قلب بیمار اصلاح شد. یک بریدگی 5 سانتی‌متری در ناحیه طرفی سمت چپ گردن بیمار سبب نمایان شدن حاشیه خلفی عضله استرنوکلیدوماستویید شده بود. زخم با خونی که به آرامی از وریدها نشت می‌کرد پوشیده شده بود. معاینات قلبی- ریوی و نورولوژیک طبیعی بودند. بیمار ترشح بیش از حد بزاق، استوماتیت یا ترمور نداشت. صرف نظر از بریدگی در ناحیه گردن هیچ آسیب دیگری وجود نداشت و اسکار تزریق وریدی دیده نمی‌شد.

       به عنوان بخشی از ارزیابی ثانویه، رادیوگرافی قفسه سینه انجام شد که کانون‌های متعددی را از کدورت‌های فلزی کوچک در سراسر ریه‌ها نشان داد (شکل 1). در ناحیه فوقانی ریه راست یک ضایعه کوچک با حدود نامشخص که شبیه به یک ندول بود دیده می‌شد. سوالات بیشتر، مواجهه با جیوه را نشان داد. بیمار اظهار کرد که هفته پیش یک دماسنج جیوه‌ای را شکسته و از دستانش برای جمع کردن قطعات آن استفاده کرده است. وی علایم تنفسی و استفاده وریدی را از جیوه انکار می‌کرد.

تشخیص
       تشخیص‌های افتراقی برای کدورت‌های متعدد فلزی در رادیوگرافی قفسه سینه محدود بوده، شامل آمبولی جیوه یا آسپیراسیون جیوه هستند. احتمال آسپیراسیون با یافتن جیوه در روده تقویت می‌شود. توضیح احتمالی دیگر برای این کدورت‌ها وجود ذرات با تراکم زیاد است. این موارد ساچمه، گلوله افشان یا بقایای آسپیراسیون باریوم، ماده حاجب، برونکوگرافی یا مواد حاجب استفاده‌شده برای لنفانژیوگرافی، هیستروسالپنگوگرافی یا میلوگرافی را شامل می‌شود (البته واضح است که بیمار ما نمی‌تواند کاندید هیستروسالپنگوگرافی باشد!) CT اسکن شکم و قفسه سینه تقویت‌شده با ماده حاجب، وجود جیوه را در محدوده ریه‌ها و در طول دسته برونشی- عروقی (bronchovascular bundle) تایید کرد. علاوه بر آن وجود بارزتر جیوه در دهلیز راست، بطن راست و ورید ساب‌کلاوین راست نشان داده شد که مطرح‌کننده ورود جیوه از طریق وریدهای اندام فوقانی راست است. البته رادیوگرافی اندام فوقانی راست هیچ گونه علایمی از ذرات جیوه را نشان نداد. تجمعات جیوه در شریان کرونر اصلی راست، هر دو کلیه و کبد نیز یافت شد. ضمنا CT اسکن یک ضایعه حفره‌ای را در لوب فوقانی ریه راست نشان داد که با یافته‌های عکس ساده تطابق داشت. بعدا مشخص شد که این ضایعه در نتیجه سل فعال ایجاد شده است.

       آزمون‌های آزمایشگاهی نشان داد که بیمار سطح خونی جیوهng/m- 192 (سطح بیشتر از ng/m- 50 سمی است) و سطح ادراری جیوه gµ/- 24 (سطح بیشتر از gµ/- 50 سمی است) دارد. جیوه عنصری است که هیچ گونه عملکرد مهم بیولوژیک ندارد. در دمای اتاق مایع است و چگالی g/m- 6/13 دارد. از جیوه در تولید دماسنج و سایر تجهیزات و نیز در استخراج طلا و نقره استفاده می‌شود.

       جیوه به عنوان یک خطر شغلی و محیطی، کاملا شناخته شده و موارد تزریق وریدی آن بسیار نادر است. بیمارانی که به صورت ارادی جیوه را در ورید خود تزریق کرده بودند، قصد خودکشی داشتند، مبتلا به بیماری روانی شدید بودند، اعتیاد داشتند یا مشت‌زنانی بودند که مثلا می‌خواستند قدرت مشت خود را افزایش دهند. با وجودی که بیمار ما تزریق وریدی جیوه را انکار می‌کرد، ما معتقدیم که ممکن است راست نگفته باشد که احتمالا علت آن هم وضعیت هذیانی وی است. وی از نظر هپاتیت C مثبت بود. این یافته به همراه شکل توزیع ذرات جیوه مشاهده‌شده در CT اسکن تایید می‌کرد که احتمالا او جیوه به خود تزریق کرده است.سپید