شفا آنلاین: سازمان
ملی ثبت سرطان در ایران مدتی است که به صورت جدی و رسمی کار آرشیو و
فهرست‌سازی سرطان‌های شایع در کشور و بیمارهای مربوط به آن را به عهده دارد
و گزارش‌های سالانه خود را در زمینه جمع‌آوری اطلاعات پایان هر سال منتشر
می‌کند.
به گزارش شفا آنلاین:به نقل از سپید در زمینه کارکرد این سازمان، محدودیت‌ها و دستاوردها با محمدعلی
محققی، عضو هیئت علمی گروه جراحی در بیمارستان امام خمینی (ره) در انستیتو
کانسر به گفت‌وگو نشستیم که تفصیل آن را در ادامه می‌خوانید.
در حال حاضر سازمان ثبت ملی سرطان به چه صورتی عمل می‌کند؟
در ایران بعد از حوادث و سوانح و بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان سومین
عاملی است که منجر به مرگ افراد جامعه میشود.
براساس
استانداردهای بین‌المللی برای مهار سرطان در یک جامعه، یک برنامه‌ای به
نام برنامه ملی کنترل سرطان لازم است. این برنامه ملی پنج یا شش قسمت دارد.
یکی از ابعاد این برنامه پیشگیری اولیه است. پس از آن، پیشگیری ثانویه یا
تشخیص به موقع مورد نظر قرار می‌گیرد. در این بُعد، هدف این است که
سرطان‌هایی را که میشود با غربالگری تشخیص داد، در مردم شناسایی کرد.
دیگری درمان‌های استاندارد بیماری است و پس از آن، طب تسکینی مورد نظر قرار
می‌گیرد. بدین معنی که ما بتوانیم اقداماتی تسکین‌بخش برای بیمارانی که به
مراحل پیشرفته بیماری مبتلا هستند، فراهم کنیم. در مرکز و نقطه ثقل همه
این برنامه‌ها، نظام اطلاع‌رسانی و آمار است که از آن می‌توان به عنوان ثبت
سرطان نام برد.
چه مسائلی در ثبت سرطان مورد توجه است؟
یکی
از این موارد حداقل اطلاعات مورد نیاز در مورد هر بیماری است که جدیداً
مبتلا به بیماری میشود. مثلاً در یک محدوده زمانی یک ساله، تعدادی از
افراد به بیماری‌های سرطانی مبتلا می‌شوند یا بیماری آنها در آن سال تشخیص
داده میشود. به این تعداد افراد، میزان بروز بیماری‌های سرطانی در یک
سال می‌گویند. حالا برای اینکه مطالعه بتواند به نتیجه برسد، این میزان
بروز را به اجزای جمعیت تقسیم می‌کنند. شاخصی که به دست می‌آید برای ما
بسیار مهم است.
با توجه به همین شاخص می‌توان گفت کشورهای صنعتی بیشترین
میزان بروز بیماری سرطانی را در خود دارند. شاخص مهم بعدی، شاخص مرگ‌ومیر
ناشی از سرطان است. در سال 2012، طبق آماری که IARC، مرکز بین‌المللی
تحقیقات سرطان در دنیا منتشر کرده است، چیزی در حدود 5/13 میلیون مورد جدید
سرطان ثبت شده است. در همان سال هم 5/8 میلیون نفر به علت سرطان جان خود
را از دست دادند. پیش‌بینی شده در سال 2032، یعنی 20 سال بعد از آن تاریخ،
شاخص بروز به 22 میلیون مورد جدید و 13 میلیون مورد مرگ‌ومیر برسد..
امکان دارد فردی به چند نوع سرطان مبتلا شود. در این صورت راهکار چیست؟
اینکه
فردی چند بیماری داشته باشد، مشکل اصلی ما نیست. مشکل ما این است که فردی
در چند مرکز مورد درمان قرار گرفته باشد و اطلاعات پرونده پزشکی وی از چند
مرکز درمانی به ما رسیده باشد. این موضوع باعث زیادشماری بیماری میشود و
اطلاعات ما را از واقعیت دور می‌کند. در مکانیسم‌های ثبت سرطان برای این
مشکل راهکار وجود دارد. راه حل این است که در پرونده حداقل اطلاعات
دموگرافیک براساس مدارکی که موجود است، ثبت شود. این اقدام از تکرار
اطلاعات جلوگیری می‌کند و فرد فقط یک بار در سیستم ثبت میشود. معمولاً
وقتی فردی هم به چندین مورد بیماری مبتلا شده، اولین مورد را به عنوان
سرطان ملاک قرار می‌دهیم و طبق مقررات آن را محاسبه می‌کنیم. بیماری‌های
بعدی به شکل دیگری در پرورنده بیمار ثبت میشود.
سپید: در رابطه با عواملی که باعث میشود فردی به سرطان دچار شود چگونه عمل کردید؟
در
برنامه ثبت سرطان، من تاکید دارم، یک حداقل اطلاعات خواسته شده نیاز است
که در بعد دموگرافیک این حداقل اطلاعات باید موجب شود، فرد دقیقاً شناخته
شود و دیگر اشتباهی صورت نگیرد. ما تلاش می‌کنیم تا می‌توانیم اطلاعات شخصی
مربوط به بیمار را از تاریخ تولد و کد ملی گرفته تا نام پدر و شماره
شناسنامه ثبت کنیم تا یک بیمار دو بار محاسبه نشود. در بخش اطلاعات بیماری
هم، براساس ثبت اطلاعات بین‌المللی، سیستم‌های کدبندی مشخصی وجود دارد که
حداقل اطلاعات بیماری فرد را ثبت می‌کند.
در این سیستم ثبت میشود که بیماری دقیقاً چیست و از کدام نوع است، مبدا پیدایش آن کدام عضو بدن بوده و بیمار در چه مرحله‌ای قرار دارد. فرض کنید بیماری به سرطان دچار میشود. ما از وی چندین نمونه می‌گیریم تا ثابت کنیم یک بیمار جدید است که باید ثبت شود. اما در زمینه عواملی که باعث شده فرد به بیماری دچار شود، باید گفت اطلاعات مربوط به شغل، عوامل خطر، بیماری‌های زمینه‌ای بیمار و مواردی شبیه به این را تنها برخی از سیستم‌های ثبت سرطان ذخیره می‌کنند. چرا که اینها اطلاعات اختیاری است و برای سیستم‌های جوان‌تر ثبت سرطان به کلی توصیه نمی‌شوند. چرا که حجم زیادی از اطلاعات به دست بیاید که تحلیل آن را دشوار می‌کند. چیزی که مورد نیاز ما است، همان حداقل اطلاعات دموگرافیک است که بیماری در آن ثبت شود.
