تأثیر خانواده، فضای مجازی و مدرسه، در سخنوری کودکان

شفاآنلاین>اجتماعی>هنر سخنوری از آن دست موضوعاتی است که بسیاری آن را نشانه طرز تفکر و شخصیت انسان می‌دانند چرا که زبان عضوی است که انسان بیشترین کنترل و اختیار را می‌تواند در آن داشته باشد و میزان تسلط و اراده بر آن می‌تواند مبین توانمندی یک فرد باشد؛ اما سؤال مهم اینجاست که با وجود آگاهی از تأثیرگذاری هنر سخنوری در زندگی هر فرد تا چه اندازه والدین به فن بیان فرزندانشان توجه می‌کنند؟ به هر حال تفاوت بزرگی بین صحبت کردن یک کودک با هنر سخنوری او وجود دارد.

به گزارش شفاآنلاین، مهناز دریایی مشاور و نویسنده کتاب «اعتماد به نفس و فن بیان کودکان» در این باره معتقد است که فن بیان یک کودک رابطه مستقیمی با کشف استعدادهای او دارد چراکه هنر سخنوری فضای ارتباط‌‌گیری را فراهم می‌کند و به همین دلیل باید به این موضوع توجه ویژه‌ای شود. او می‌گوید: «آیین سخنوری از اصول اولیه و محوری مدیریت و متقاعد‌سازی است، حالا تصور کنید که اگر یک کودک آنچه را که در ذهن می‌پروراند بدرستی منتقل کند تا چه اندازه می‌تواند اطرافیان خود را تحت تأثیر قرار دهد. واقعیت این است  کودکانی که مهارت‌های سخنوری و بیان نظراتشان را در جمع همسن و سال‌های خود داشته باشند در طول زندگی خود به سادگی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند و فرصت آشنایی با افراد موفق را بیشتر پیدا خواهند کرد و همین امر باعث می‌شود تا شانس انتخاب‌های بهتری نسبت به سایرین داشته باشند.»
فرصت‌های زندگی در تعامل با دیگران به دست می‌آید و افرادی قادر به خلق و استفاده از این فرصت‌ها هستند که بتوانند به شکل مناسبی نظرات، خواسته‌ها و تمایلات خود را به زبان آورند. موضوعی مهم که سرآغاز آن دوران کودکی است. اما چه کنیم که فرزندان‌مان نه فقط زبان بیاموزند بلکه به بهترین شکلی سخن بگویند و خواسته خود را گویا و روشن بیان کنند؟
در فرهنگ عامه فرزندان هرچه ساکت و کم حرف‌تر باشند، به‌عنوان یک الگوی خوب و مؤدب برای همسالان مورد توجه قرار می‌گیرند. بیشتر والدین تلاش می‌کنند تا در جمع‌های مختلف، فرزندانشان را به ساکت بودن تشویق کنند. مهناز دریایی در این باره می‌گوید: «متأسفانه درست است! اساساً همین واکنش غلط باعث انفعال رفتاری در کودکان می‌شود، واقعیت این است که مهم‌ترین عامل ضعف کودکان در صحبت کردن و هنر سخنوری آنها ریشه در تشویق‌های اشتباه والدین دارد. چراکه بسیاری از والدین، کم رویی و ضعف سخنوری فرزندانشان در اجتماع را با موضوعاتی نظیر ادب و شرم و حیا اشتباه می‌گیرند.»این مشاور که مهارت‌های نوینی در فن بیان کودکان پایه‌گذاری کرده در خصوص شیوه‌های جدید هنر سخنوری می‌گوید: «روش‌های کلاسیک پیشنهاد می‌کند که برای تشویق فرزندان به صحبت کردن از آنها خواسته شود تا شعری را در جمع‌های خانوادگی بخوانند اما شیوه‌های پیشتازانه تأکید می‌کند که والدین یک گام فراتر گذاشته و به جای تکرار یک شعر و قصه، از فرزندانشان بخواهند در مورد موضوعی خاص مانند غذای مورد علاقه و چرایی آن، نظر خود را در جمع بیان کنند.»
این مشاور که باور دارد کم رویی رفتاری ذاتی نیست، می‌افزاید: «والدین باید توجه داشته باشند که کم رویی یک صفت اکتسابی است و در اثر رفتارهای نادرست اطرافیان به وجود می‌آید که البته با تکنیک‌های مختلف می‌توان این رفتارهای گوشه‌گیرانه را به سادگی درمان کرد.»آیا رونق فضای مجازی تأثیری بر فن سخنوری کودکان و نوجوانان و جوانان دارد؟ این فضا ارتباط بین فردی را ضعیف می‌کند یا غنا می‌بخشد؟ دریایی معتقد است که فضای مجازی و اپلیکیشن‌های ارتباطی به طور چشمگیری بر کاهش اعتماد به نفس و توانایی سخنوری نسل جدید تأثیر گذاشته است: «تغییر و تحولات در نظام اجتماعی ناشی از اینترنت، انکار‌ناپذیر است. این تغییرات حتی شیوه برقراری ارتباط خانواده‌ها را هم متحول کرده به طوری که اگر کودک برای درخواستی تردید داشته باشد، آن را در قالب پیامی در شبکه‌های اجتماعی برای والدین خود ارسال می‌کند تا از واکنش احتمالی آنها دور باشد.»
او ادامه می‌دهد: «هر شبکه اجتماعی فرهنگ ارتباطاتی خاص خود را دارد و منش، گفتار مخصوص و منحصر به فردی را برای خود برمی گزیند که البته همین امر باعث خواهد شد کودکان و نوجوانان به دلیل کم تجربگی با عضویت در هر شبکه اجتماعی درگیر نوع خاصی از فرهنگ ارتباطاتی شامل برخورد، تکیه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تیپ شخصیتی و ظاهری آن شوند. پدیده‌ای که فاصله کودکان با خانواده و همسالان خود را بیشتر می‌کند.»
 دریایی مدارس را یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در حوزه فن بیان می‌داند و می‌گوید: «در مدارس خواندن و نوشتن به‌عنوان یک اصل به بچه‌ها آموزش داده می‌شود ولی نحوه صحبت کردن صحیح در اجتماع همواره موضوعی کم اهمیت بوده است؛ ضمن اینکه برای مهارت‌هایی نظیر خوشنویسی، نقاشی و کاردستی نمره تعیین شده در حالی که از آموزش‌های فن بیان و سخنوری که یکی از ضروری‌ترین مهارت‌های زندگی است هیچ گاه به‌عنوان یک اصل آموزشی یاد نشده است.»
به گفته وی درمان ترس از صحبت کردن و آموزش فن بیان در دوران کودکی بسیار ساده‌تر از بزرگسالی است همان‌گونه که یادگیری شرم و ترس از سخنوری در همین دوران پدید می‌آید. اهمیت موضوع تا جایی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته فن بیان به‌عنوان یک واحد درسی در مدارس آموزش داده می‌شود و کودکان از همان ابتدا نحوه مدیریت ترس‌هایشان را می‌آموزند تا در آینده افرادی جسور و ریسک‌پذیر باشند.ایران