قوانین اهدا‌ء کلیه بازبینی شود/ به جای هتک حرمت چاره اندیشی کنیم/عواقب قطع ناگهانی پیوند زنده

دکترعباس بصیری درگفتگوی اختصاصی با شفاآنلاین اظهار کرد: پیوند کلیه ی زنده به زنده که در حال حاضر در کشور انجام می‌شود جنبه ی قانونی دارد که در حال انجام است .پس به کاربردن کلمه ی شرم آور وکلماتی مشابه به این کار قانونی در شأن این موضوع نیست؛ برای اینکه قانونی است که در کشور تصویب شده و در حال اجرا است.

وی بیان کرد: ارزش گذاری منفی برای قانون و کل سیستم یک کشور و بار منفی ایجاد کردن،در شأن کسانی که در موقعیت علمی و آکادمیک قراردارند نیست.اما این که ما چه راه کاری بیندیشیم که بتوانیم از مرگ مغزی بیشترین استفاده را ببریم بسیار کار پسندیده و خوبی است.

وی تصریح کرد:اینکه ما در جمع بندی به این نتیجه برسیم که هنوز احتیاج داریم که از منشأ پیوند زنده استفاده کنیم یا خیر و از قوانین دقیقتری بهره ببریم و یا اگر اختلال و اشکالی در این کار وجود دارد، اشکالش برطرف شود و جنبه ی سوء استفاده از این کار وجود نداشته باشد این موارد همگی قابل مطرح شدن و پیگیری است. اما استفاده از عبارت شرم آور و عبارت هایی از این دست برای نظامی که قانونمند کار می کند درست نیست.

جراح بیماری های کلیه تأکید کرد: با ممنوع شدن پیوند زنده به زنده مطمئناً لیست انتظار از مرگ مغزی طولانی تر خواهد شد و افرادی که نیاز به پیوند فوری دارند در لیست پیوند بیشتری خواهند ماند .پس درنهایت بار دیالیز ما بیشتر خواهد شد و بیماران باید بیشتر روی درمان دیالیز باشند و آن بستگی به بیماری دارد که دوست دارد روی دیالیز باشد یا روی پیوند، ولی مطمئناً لیست پیوند مرگ مغزی ما طولانی تر خواهد شد.

دکتر بصیری در مورد ماجرای جنجال برانگیز پیرمرد ایرانی- امریکایی تباری که در کشور پیوند شده بود و با حال نامساعد به کشور امریکا باز گشته بود گفت: آن طور که من در جریان هستم اولاً که ایشان 7 هزار دلار کلیه را نخریده اند و ما اصلاً کلمه ی خرید و فروش را طبق قانونی که الان وجود دارد به عنوان هدیه ی ایثار تلقی می کنیم. همچنین این فرد 7 هزار دلار را به کلیه دهنده نداده بلکه تمامی هزینه اش در ایران 7 هزار دلار شده یعنی هزینه ای که بابت بیمارستان و دارو و درمان و تیم پزشکی و شخص دهنده ی کلیه و... در مجموع این ها 7 هزار دلار شده است.

رئیس انجمن اورولوژی کشور گفت:تا جایی که من در جریان هستم این فرد بعد از پیوند، با حال عمومی بسیار خوب از بیمارستان در ایران ترخیص شده و در زمان ترخیص کراتینین خونش 1/6 بوده و تب، لرز و عفونت نداشته است. خب این فرد به امریکا باز گشته وطبیعتاً بیماری که پیوند کلیه می شود، به واسطه ی داروهای ضد پس زدن، چون سیستم ایمنی فرد سرکوب می شود در هرکجای دنیا که باشد مستعد آن است که عفونتی را بگیرد .پس این فرد هم رفته در محل زندگی اش و عفونتی ویروسی گرفته وبیمار شده ولی هرگز با حال عمومی بد از بیمارستان کشورمان مرخص نشده.

وی گفت: این فرد بیمار شده، همانطور که بیماری که از اروپا و امریکا به ایران می آید و مشکل پیدا می کند و ما مشکلش را رفع می کنیم به او نمی گوییم که تو چرا در اروپا یا آمریکا عمل شده ای و ما در بوق و کرنا کنیم که آنجا عمل کرده اند و حالا بیمار با حال بد پیش ما آمده است .پس طبیعی است که در همه جای دنیا وقتی بیمار نزد پزشک می رود، باید به وضعیت اش رسیدگی شود.

دکتربصیری خاطرنشان کرد :آخرین اطلاعاتی که من از این فرد دارم از اطلاعات بخش پیوند کلیه گرفته شده واین فرد الان کراتینین 1/7 دارد و خیلی خوب زندگی می کند و از بیمارستان و تیم پیوند هم تشکر دارد.

وی ادامه داد: و حالا این نکته که یک جوان 27 ساله به این پیرمرد 78 ساله کلیه داده؛ جنبه ی اجتماعی دارد که بهتر است در مراجع قانون گذاری و شورای عالی پیوند به این موارد رسیدگی شود. اگرهم بناست که محدودیت هایی برای افراد دهنده و گیرنده قائل شوند و افراد مشخصی پیوند کلیه شوند و دهند؛ شرایط مشخصی است که من در این مورد هیچ بحثی ندارم و من هم از این موضوع دفاع میکنم.

وی خاطر نشان کرد: بعد ازانجام بیش از40 هزار پیوند کلیه درکشور، زمان آن است که قوانین و محدودیت هایی را با توجه به گذشت زمان و بر اساس اتفاقات، تنظیم کنیم، تجدید نظر کنیم و بالاخره هر سیستمی که می خواهد رشد یابنده باشد بعد از مدتی باید خودش را اصلاح کند. بی تردید اشکالی ممکن است در این سیستم وجود داشته باشد که ما اصلاح کنیم و پیوند خودمان را ارتقاء دهیم. و حفظ حرمت و شخصیت انسان ها را نگه داریم و ما موظف به بازبینی قوانین هستیم تا هم به نفع دهنده و هم به نفع گیرنده و همچنین به نفع حیثیت مملکتمان تمام شود و در این هیچ بحثی وجود ندارد.

رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری به شفاآنلاین گفت: در کشورهای پیشرفته استاندارد های بالایی از لحاظ تکنیکی، فنی و مراقبت های قبل وبعد از عمل وجود دارد و در این هیچ بحثی نیست. ولی از نظر اینکه آنها هنوز در بحث پیوند کلیه مشکل دارند آن هم جای بحثی نیست.

وی افزود: پیوند زنده به زنده در کشورهای پیشرفته غیر قانونی است ولی شامل تبصره و بند شده و الان در آمریکا کسی که می‌خواهد پیوند شود به طور متوسط 4 تا 5 سال باید در لیست پیوند از مرگ مغزی بماند تا نوبت پیوند به او برسد و خیلی از افراد در این فاصله ممکن است فوت کنند و به پیوند نرسند. به همین خاطرآنها الان روشهای دیگری را درپیش گرفته اند که اگر پیوند زنده به طور عمومی مجاز نیست ولی راههایی را باز کرده اند که افرادی که با هم قرابت و خویشاوندی دارند و حتماً هم لزومی ندارد که پیوند این افراد نسبی باشد -سببی هم باشد- آنها میپذیرند و حتی افرادی که دوستی یا ارتباط عاطفی هم دارند یعنی کسانی که به لحاظ روانی و روح باهم ارتباط دارند بعد از سیر یک سری مراحل قانونی و بررسی ها- که ما هم در کشور انجام می دهیم که به نظر من باید دقیق تر هم انجام شود تااز مشکلات احتمالی پیشگیری شود- آنها هم مجوز می دهند.

وی افزود: در آن کشورها برای اینکه بیماران خیلی در لیست پیوند می مانند و شاید هرگز به پیوند نرسند و فوت کنند تبصره هایی را ایجاد کردند تا افراد بتوانند از روشهای قانونمند و اخلاقی استفاده کنند .پس ما هم باید این مسئله را کاملاً اخلاقی و اجرا کنیم.

دکتر بصیری در مورد بیماران دیالیزی که میتوانند 10 ،11 سال هم بدون خطر جانی زندگی کنند گفت: صحبت علمی با صحبت عامیانه متفاوت است صحبت علمی بر اساس عدد ورقم و آمار است و آمار این نیست که بگوییم یک مریضی الان روی دیالیز است و 20 سال در حال زندگی است. بله ممکن است کسی هم به ما بگوید من 60 سال است که سیگار می کشم و سرطان ریه هم نگرفته ام شما چه می‌گویید که سرطان ریه با سیگار ارتباط دارد؛ ولی وقتی شما به صورت آماری بررسی می‌کنید می‌بینید در مقایسه بین 100 نفری که سیگار می کشند و سیگار کش قهار و حرفه ای هستند با100 نفری که سیگار نمی کشند سرطان ریه 20 برابردرسیگاری ها افزایش پیدا کرده است. بله در گروه افراد سیگاری 80 نفر سرطان ریه نگرفته اند ولی در گروهی که سیگار نمی‌کشند از 100 نفر دو نفر سرطان ریه گرفته اند و این تفاوت آماری است و تفاوت شخصی نیست که بگوییم کسی می تواند 10 سال هم با دیالیز زندگی کند.

وی ادامه داد: آمارهای علمی در دنیا نشان می‌‌دهد کیفیت زندگی و طول عمر و هزینه ای که به بخش درمان یک مملکت تحمیل می‌شود در پیوند کلیه به مراتب بهتر از دیالیز است واین بحث شخصی نیست بحث آماری و علمی است. بی تردید پیوند کلیه به کیفیت زندگی به لحاظ ریکاوری و اینکه شخص ترمیم می‌شود و همچنین هزینه هایش کمتر است و به زندگی نرمال نزدیکتر است کمک می کند.

وی تأکید کرد: پیوند کلیه بسیار مناسب تر و بهتر است مخصوصاً در اطفالی که نیاز دارند رشد مغزی وفکری پیدا کنند و ضریب هوشی شان تقویت شود. در آمارهای هزاران و میلیون ها انسان این موارد بررسی شده بله ممکن است کسی با درمان دیالیز 30 سال هم زندگی کند ولی کیفیت زندگی پیوند را هرگز نخواهد داشت. بنابراین درشرایط کلی و به لحاظ آماری مطمئناً زندگی با پیوند کلیه هزینه‌ی کمتر، کیفیت بهتر و نزدیکی به زندگی عادی بیشتری را خواهد داشت.

وی تصریح کرد: یک داستانی که از قدیم بود و مشکلی را برای اهداء کننده ی کلیه مطرح می کرد این بود که کسی که کلیه اش را اهداء می‌کند و یک کلیه ای خواهد بود بعد از مدتی فشار روی آن کلیه قرار می‌گیرد و ممکن است که پروتئین در ادرارش دفع کند و یک مقداری اختلال فعالیت کلیه پیدا کند. ولی این مطالعه در انسان اثبات نشده و بیشتر جنبه ی مطالعاتی است و آزمایش های آن حیوانی است و روی انسان بررسی نشده است. ماهم که پیوند کلیه را از بین نزدیک به 300 نفر دهنده ی زنده قبلاً بررسی کردیم فقط یک مورد نارسایی کلیه در کسی که کلیه اهدء کرده بود پیدا کردیم و آن هم زمانی که بررسی کردیم برادر کسی بود که مبتلا به نارسایی کلیه شده و پیوند میخواست.این فرد کلیه اش را به برادرش داده بود و بعد ما نتیجه گرفتیم که خود شخص هم زمینه ی بیماری ارثی کلیه را از قبل احتمالاً داشته ولی متأسفانه ما این شخص را نتوانستیم بیاوریم وآزمایش های لازم رادرباره اش انجام دهیم.

وی اظهار کرد: بنابراین اگر خود فرد دهنده ذاتاً استعداد بیماری کلیوی را نداشته باشد یک شخص می تواند با یک کلیه برای مدت طولانی و تا آخر عمر به راحتی زندگی کند و همین بحث را ما الان در سرطان کلیه داریم. که آیا کسی که سرطان کلیه دارد ما کلیه را کامل در بیاوریم و مریض را تک کلیوی کنیم یا فقط غده ی آن را در بیاوریم و هر دو کلیه را حفظ کنیم. تجربیات و مطالعات اخیر نشان داده که در آینده زندگی مریض و در طول زندگی اش تفاوت چندانی ندارد.

رئیس انجمن اورولوژی کشور در مورد مشکلات و عوارض فرد دهنده ی کلیه گفت: فرد دهنده به داروی خاصی نیاز ندارد و ما مراقبت هایی را که برای عموم جامعه توصیه می کنیم به وی هم توصیه می کنیم .مثل کم کردن مصرف نمک، کم مصرف کردن مواد پروتئینی، تشنه نماندن و اینها مواردی است که ما به همه توصیه می کنیم و این افراد هم بهتر است بیشترین مراقبت را در این زمینه ها داشته باشند.

دکتر بصیری در پایان گفت: وقتی اتفاقی می افتد بهتر است به جای متهم کردن یکدیگر دور یک میز بنشینیم و به حیثیت و قداست کشورمان فکر کنیم . اگرهم اشکالی هست آن اشکال را رفع کنیم نه اینکه متهم سازی کنیم و یا یک کاری که توانسته برای مدت زیادی برای کشور مؤثر باشد را با کلمات نامربوط و غیر محترمانه مورد هتک حرمت قرار دهیم. ولی هر کسی هر کاری در هر جای دنیا کند خالی از اشکال نیست و ما موظفیم که اشکالات را رفع کنیم.