تعریف دقیقی از مقدار زمانی که یک فرد می تواند بدون خوابیدن هوشیاری خود را حفظ کند و به کارهای عادی خود بپردازد وجود ندارد علاوه بر این افراد مختلف نیازمند زمان های مختلفی برای استراحت کردن هستند بنابراین هیچ گونه تعریفی از بی خوابی و کمبود خواب به طور کلی نمی توان ارائه داد. تنها می توان گفت این میزان به اندازه ای است که شخص احساس هوشیاری کند.
به گفته دیوید دینجز، پروفسور روان شناسی و سرپرست واحد آزمایش های روان پزشکی در دانشگاه پنسیلوانیا ، تحقیقات انجام شده طی سالیان طولانی نشان می دهد که افراد در صورت کم خوابی از لحاظ فیزیکی و روانی آسیب های شدیدی خواهند دید.
در حقیقت آسیب های ذکر شده واضح و قطعی بوده و محروم ساختن افراد از خواب امری غیر اخلاقی به حساب می آید. در تحقیقات مربوط به بی خوابی و محروم شدن از خواب دینجز و همکارانش در آزمایشگاه و تحت شرایط کاملا محافظت شده و محیطی مطمئن داوطلبانی که از لحاظ جسمانی در سلامت کامل قرار داشتند را مورد آزمایش قرار دادند. به گفته محققان درک اینکه چه اتفاقی برای فردی که دچار کم خوابی بوده و یا از خوابیدن محروم شده به دانشمندان کمک می کند تا نحوه عملکرد خواب و اثرات فیزیکی و روانی آن و اهمیت وجود آن را درک کنند.
مشکلات ناشی از بی خوابی در مقیاس بسیار کوچکی آغاز می شوند. زمانی که شما تنها برای مدت کمی می خوابید و یا به استراحت می پردازید مغزتان به درستی عمل نمی کند. حتی میزان اندکی کم خوابی نیز می تواند روی سطح هوشیاری و عملکرد احساسی شما اثر گذار باشد.
یکی از اثرات احساسی کم خوابی فقدان احساس مثبت در فرد است. شخصی که احساس کم خوابی می کند احساس مثبتی در چهره خود ندارد و حتی در صورت ابراز مثبت بودن چهره ای خنثی از خود ارائه می کند. آن ها حتی دیگران را نیز شاد و خوشحال نمی پندارند زیرا ذهن آن ها توانایی تشخیص احساسات مثبت را نیز از دست می دهد.
خطرات خواب کوتاه مدت
یکی دیگر از اتفاقاتی که به علت کم خوابی روی می دهد خواب های کوتاه مدت به اندازه 30 ثانیه آن هم در روز بعد است.در طول این مدت کوتاه چشمان برخی افراد همچنان باز می ماند اما شخص چیزی مشاهده نمی کند و حالت نابینایی به وی دست می دهد. تحقیقات نشان می دهند که در طول این خواب های کوتاه مدت مغز به سرعت و به صورت کاملا غیر قابل کنترل به خواب می رود , افراد در طول این مدت سعی می کنند تا خود را هوشیار نگاه دارند اما به سرعت و بعد از گذشت چند دقیقه مجددا به خواب کوتاه دیگری می روند. این حالت به ویژه در هنگام رانندگی امری بسیار خطرناک به حساب می آید.
توهم در اثر بیخوابی !
مشاهده اشیاء یا افرادی که در واقع وجود ندارد می تواند از اثرات جانبی بی خوابی مزمن باشد. زمانی که فردی احساس کمبود خواب می کند و در همین حال نیز در حال انجام کاری قرار دارد به احتمال زیاد تصور می کند شئی در اطراف محدوده دیدش تکان می خورد اما از این احساس مطمئن نیست. تمامی این علائم نشان دهنده عدم تفسیر درست اطلاعات و محرک های محیطی از جانب مغز است.
احتمال مرگ در اثر بی خوابی
در آزمایش های معروفی که در آزمایشگاه ها انجام شده محققان دریافتند که بی خوابی کامل می تواند باعث مرگ موش های آزمایشگاهی شود.طبق گزارش های ارائه شده در سال 2012 یک مرد چینی به علت 11 روز بی خوابی مداوم جان خود را از دست داد. اگرچه بی خوابی به تنهایی عامل مرگ وی نبود( سایر فاکتورها همانند کشیدن سیگار و نوشیدن مشروبات الکلی از دیگر عوام مرگ بود.).
به گفته فینسیلور مرگ در اثر بی خوابی به این سادگی نیست. زیرا شما قطعا به خواب خواهید رفت. به عقیده دانشمندان هیچ کس نمی تواند خود را تا حدی که به حالت مرگ برسد بیدار نگاه دارد زیرا به صورت خود به خود به خواب خواهید رفت.
طبق گفته های دانشمندان تمامی اثرات ناشی از بی خوابی منفی هستند اما بیشتر این اثرات با داشتن خواب کافی از میان خواهند رفت.