جايگاه انجمن آنستزيولوژي و مراقبتهاي ويژه ايران چگونه است؟
انجمن آنستزيولوژي و مراقبتهاي ويژه ايران از
انجمنهاي قديمي و مهم علمي کشور محسوب ميشود که بيش از 40 سال که مشغول
به کار است و همينطور بيشاز 40 سال است که سابقه حضور در عرصه علمي و
وزارت خانه داشته است. با توجه به تعداد متخصصين بيهوشي که بالغ بر 3600
نفر هست طبيعي است که ميتواند انجمن در تصميمگيريهاي کلان تاثيرگذار
باشد و خدا را شکر ميکنيم که در عمل هم هميشه جزو فعالترين انجمنهاي
کشور بوده است. هميشه در عرصه آموزش، خدمت به بيماران و به عنوان بازوي
کارشناسي براي سياست گذاريها و برنامهريزيهاي کشور نقش بسيار فعالي را
ارائه داده و هميشه هم داوطلب براي کمک کردن به ساير ارگانها و سازمانها
اعم از وزارت محترم بهداشت، سازمان انتقال خون، سازمان نظام پزشکي و...
بوده است.
در مجموع به نظرم ميرسد که کارنامه بسيار
موفقي را به عنوان يک انجمن علمي کشور داشته است. ولي به اين اکتفا
نميکنيم. ما قصدمان اين است که نقش خيلي خيلي پررنگتري انشاءالله بتوانيم
در تمام عرصهها داشته باشيم و اميدوارم که بتوانيم در عرصه بينالمللي
حضور پررنگتري را داشته باشيم. در زمينه ارائه فلوشيپها، فوق تخصصها در
زمينه انجام کار ايمنتر و استاندارد بالاتر در بيمارستانها و بيماران و
همينطور در نقشآفريني خود به عنوان بازوي کارشناسي در تصميمگيريهاي کلان
کشور، اميدوارم که از آن چيزي که هستيم هم در آينده نزديک نقش پررنگتري
داشته باشيم.
وظيفه متخصص بيهوشي چيست؟
متخصص بيهوشي کار بسيار وسيعي را ارائه ميدهد.
امروزه در دنيا خدمات قبل، حين و بعد از عمل جراحي را که مجموعه زيادي از
کارهاي مختلف است متخصص بيهوشي به عهده دارد و اگر بيماري کانديداي يک عمل
جراحي بشود درستترين وعلميترين کار اين است که متخصص بيهوشي قبل از عمل
جراحي بيمار را ويزيت کند و هر آنچه که نياز است اعم از درمان احتمالي
بيماريهاي زمينهاي انجام مشاورات، آمادهسازيهاي مختلف براي بيمار انجام
بدهد و ريسکهاي موجود را به حداقل برساند و بهترين نتيجه را با اين کار
تضمين کند.
پس يکسري وظايف قبل از عمل جراحي است، يکسري
حين عمل جراحي هست که شايد اين قسمت از وظيفه متخصص بيهوشي را عموم مردم
بيشتر با آن آشنايي دارند و حضور ذهن دارند که شامل برقراري در واقع يک
خوابي است که در آن بيمار درد نداشته باشد، استرس نداشته باشد و در ضمن
براي جراح هم بهترين شرايط فراهم باشد تا بتواند ابعاد جراحي خودش را انجام
بدهد و البته در اين حين وظيفه پايش تمامي ارگانهاي بدني به عهده متخصص
بيهوشي است اعم از وضعيت قلب، ريه، کليه، جايگزيني مايعات و وظايف بسيار
زيادي است که الان نميشود برشمرد ولي اينها به عهده متخصص بيهوشي است.
همچنين ارنجمنت کلي اتاق عمل. بعد از عمل جراحي که عوارض احتمالي مثل درد
وجود دارد بايد توسط متخصص بيهوشي کنترل شود و مراقبتهاي ويژه براي اين که
بيمار به وضعيت حال طبيعي برسد بايد صورت گيرد که همه اينها به عهده متخصص
بيهوشي است.
جداي از اينها امروزه متخصصين بيهوشي در
رشتههاي فوق تخصصي ادامه تحصيل ميدهند. در نتيجه بخشهاي مراقبتهاي ويژه
معمولا تحت نظر متخصصين بيهوشي است و بعضا در کلينيکهاي خواب خدمات
مختلفي را ميتوانند ارائه بدهند. در اين بين داروهاي بسيار زيادي که قابل
استفاده است، تکنيکهاي خيلي مختلف که شايد آشنايي با آن براي عموم مردم
خيلي جذاب نباشد. در يک جمله ميتوان گفت که کار بسيار علمي، پيچيده و حائز
اهميت است.
وضعيت داروهاي بيهوشي در ايران به چه شکل است؟
خدا را شکر ميکنيم که در تمام اين سالها
وضعيت دارو در حد استاندارد بوده، يعني استانداردهاي لازمي را که در تمام
جهان رعايت ميشود ما در ايران رعايت کرديم. با توجه به اين که داروهاي
بيهوشي داروهاي بيمارستاني هستند و عموم مردم استفاده نميکنند در مقايسه
با بعضي از داروهاي رشته تخصصي مثل پوست که احتمال تقلب و توزيع داروهاي
نامناسب بسيار بسيار کم است در رشته بيهوشي و البته داروهاي جديدي هم به
بازار ميآيد که باعث ميشود کيفيت بيهوشي بهتر باشد براي بيماران
عزيزمان. ما هميشه به دنبال رساندن استانداردهاي خود به حد اعلي هستيم و
الان هم درخواست داروهاي بهتر و باکيفيتتر را هم داريم که کيفيت کار ما را
هم بهتر کند. ولي هميشه آن حداقلهاي لازم را داشتهايم که اين جاي تشکر
دارد.
وضعيت پيگيري تعرفه متخصصان بيهوشي به کجا رسيده است؟
وضعيت تعرفه بحث بسيار پيچيدهاي است. بستگي
دارد که از چه منظري به اين مساله نگاه شود از منظر خود متخصصين، از منظر
بيمهها، از منظر دولت يا مردم اين بحث قابل نقد و چالش است ولي شخصا به
عنوان فردي که در درجه اول يک تبعه ايراني هستم و خودم هم نياز به خدمات
پزشکي دارم و در درجه دوم مسوول يک صنف خدمتتان عرض بکنم که به نظرم
تعرفههايي که در حال حاضر در رشته بيهوشي وجود دارد واقعي نيست و نياز به
ترميم جدي دارد و با تعرفههاي حقيقي فاصله دارد و اميدوار هستم که با توجه
به اين که اين رشته به هيچ وجه مستقيم با بيماران عزيز سرو کار نداريم به
حق ميتوانم بگويم به لحاظ ارتباط مالي يکي از سالمترين رشتههاي تخصصي در
سطح کشور است و به طور مصر ما از مسوول محترم ميخواهيم که در بحث تعرفه
با ما همراه باشند و ما بتوانيم خيلي از خدماتي را که در حيطه بيهوشي اصلا
خود خدمت تعريف نشده است، بتوانيم تعريف کنيم و بعد از تعريف خدمت برايش يک
تعرفه مناسب در نظر بگيريم و در گام سوم پوشش بيمه هم داشته باشيم.
پس ما در سه قسمت مشکل داريم بعضي از خدماتمان
اصلا تعريف نشده بعضيها تعرفهگذاري نشده و بعضيها هم تحت پوشش بيمه
نيست. اگر اين مشکل رفع شود قطعا سرويسدهي بهتري به بيماران داده خواهد شد
که اين آرزوي همه ماست و هدف اول ماست که بيماران عزيزمان بتوانند کيفيت
درمان بهتري را تجربه بکنند و درگام دوم متخصصانمان هم وقتي که به لحاظ
مالي مشکلي نداشته باشند و دغدغهاي نداشته باشند باز من فکر ميکنم که
مسلما روي کيفيت کارشان موثر است.
خواست شما از مجلس دهم چيست؟
ما در چند شاخه مختلف خواستههايي داريم که
اول از همه طبق بررسي کارشناسي بسيار دقيق که الان انجام دادهايم تقريبا
مطمئن هستيم که نياز به متخصص بيهوشي در کشور به طور جدي حس نميشود. تربيت
نيروي متخصص براي کشور و براي دولت هزينهبر است. با توجه به استانداردهاي
کشورمان و استانداردهاي جهاني تعداد نياز به متخصص بيهوشي بستگي به تعداد
تختهاي بيمارستاني، تعداد تخت اتاق عمل، تعداد اعمال جراحي که در سال
انجام ميشود دارد. با توجه به همه اينها به نظر ميرسد که ما به اندازه
کافي متخصص بيهوشي داريم. در نتيجه زياد کردن ظرفيت دستيار بيهوشي به نظر
ميرسد که کار درستي نباشد و هزينههاي کشور را بالا ميبرد و سرمايه ملي
را بيهوده مصرف ميکند پس خواسته اول ما اين است که در يک کار کارشناسي
مشترک افزايش و ظرفيت نيروي متخصص بيهوشي را محدود کنيم. دوم اين است که در
مورد تعرفهها بتوانيم کار کارشناسي بهتري با دستاندرکاران داشته باشيم
تا اين تعرفهها حقيقي شود و دغدغههاي اين صنف زحمتکش را برطرف کنيم.
تعرفههاي ما نياز به ترميم دارد.
سوم هم بحث استانداردسازي هست که هرچند در اين
زمينه خدا را شکر حداقل استانداردهايي که مورد نياز در جهان است را داريم
ولي هنوز هم جا دارد که ما براي مردم از تجهيزات جديدتر و داروهاي به روز
جهان استفاده بکنيم که در اين زمينه هم هنوز فکر ميکنم که جاي تعامل و
پيشرفت وجود داشته باشد.
زمزمههايي مبني بر اينکه تکنسينهاي بيهوشي
ميتوانند با ادامه تحصيل بدون حضور پزشک متخصص بيهوشي اقدام به بيهوشي
بيماران کنند شنيده ميشود. با توجه به اينکه اين اقدام کاملا با سلامت
بيماران در ارتباط است اين کار درست است؟
حقيقتا اين مساله شايعهاي بيش نيست. همکارهاي
محترم و عزيز ما در زمينه پيراپزشکي با ما کاملا هماهنگ هستند دغدغه آنها
هم مثل متخصص بيهوشي تنها سلامت بيماران هست در کشوري مثل ايران که تعداد
متخصص بيهوشي به تعداد کافي است قطعا منطقي نيست که از نيروي غيرپزشک براي
انجام اين کار تخصصي استفاده بشود. همکاران عزيز ما در اين زمينه با ما
کاملا هماهنگ هستند و به نظر ميرسد که اين فقط يک زمزمه يا شايعهاي بيش
نباشد.
بعضي انجمنهاي تخصصي به صورت منظم براي
بروزرساني اعضاي خود کارگاههاي علمي برگزار ميکنند. آيا انجمن بيهوشي هم
چنين کلاسها يا کارگاههايي را برگزار ميکند؟
به جرات ميتوانم بگويم که انجمن بيهوشي به جز
در سال گذشته جزو فعالترين انجمنها بوده است. کارگاههاي عمومي مثل احيا
را در سراسر کشور برگزار ميکنيم که امسال هم داشتيم که از پزشک عمومي تا
ساير تخصصها را هم دربر ميگرفت تا کارگاههاي تخصصي که صرفا براي متخصصين
محترم بيهوشي مثل کارگاه راه هوايي، کارگاه بيهوشي با جريان کم و... که به
وفور اين برنامه علمي را در دستور کارمان قرار ميدهيم. در بسياري از
موارد از ميهمانان خارجي دعوت ميکنيم که ما را با تازههاي علمي جهان آشنا
بکنند و در برنامههاي معتبر جهاني هم همکارهاي ما با مقاله، با سخنراني
شرکت دارند. ميتوانم بگويم که در شاخه علمي انجمن ما انجمن بسيار فعالي
هست. ما مجله علمي فعال داريم وبسايت بسيار فعال داريم. مقالاتي که در
روز در دنيا ارائه ميشود در کمتر از يک روز در وبسايت ما ترجمه شده
گذاشته ميشود که من فکر ميکنم اين يک دستاورد بسيار بزرگ است که فکر
نميکنم در ساير انجمنها هنوز اين مساله رخ داده باشد.
با توجه به اتفاقاتي مانند فوت مرحوم کيارستمي نظر شما براي ايجاد آموزش در سطح همه مردم چيست؟
من از شما تشکر ميکنم. به هرحال اينکه ما
بتوانيم گستره بحثهاي علمي خود را به يک زبان ساده براي عموم مردم و
بيماران عزيزمان توضيح دهيم قطعا يک واقعه و رخداد بسيار خوب و مهم است. يک
بخش عمده از اين کار به عهده رسانهها است. مثل حرکت شما که حرکت باارزشي
است و باعث ميشود رشتههايي که کمتر شناخته شدهاند براي مردم شناخته شود.
ما خودمان هم شديدا استقبال ميکنيم به اين دليل که جدا از موجهاي احساسي
که هرازگاهي ممکن است در جامعه باشد، ولي حقيقت اين است که پزشکان هم بخشي
از جامعه هستند. ما يک خانواده هستيم همانطور که ممکن است در يک خانواده
پزشک وجود داشته باشد يک هنرمند يا يک بيمار، وجود دارد و در سطح بزرگتر و
در سطح جامعه يک خانوادهايم و هدف ما هم کمک به بيماران و خوشحالي و دوستي
هست در نتيجه يکي از ابزارهايي که ميتواند قطعا کمک کند افزايش ارتباطات و
افزايش اطلاعرساني است و انجمن بيهوشي اعلام ميکند که حاضر است در اين
زمينه به هر نحوي کمال همکاري را داشته باشد و براي انجام هرگونه
اطلاعرساني پيشگام باشد.
چندان از آن زمان نميگذرد که ما در شهرهاي
کوچک تحصيلکرده زيادي نداشتيم در دنيا اين طور بوده است که در واقع به
معناي امروزي تحصيلات وسيع در رشتههاي مختلف نبوده. معمولا شهرها يک حکيم
داشتند که به چند تا از علمهاي روز آشنايي داشته است که يکي از آنها پزشکي
بوده است. در نتيجه اين فرد حکيم و فرد قابل اعتماد آن شهر بوده که خدمات
پزشکي را ارائه ميداد و از اينجا پزشک همسنگ و مترادف تحصيلکرده حکيم
بوده. در دنياي امروزي اين ساختار تغيير کرده ما در اکثر رشتههايي که
موجود است تحصيلکرده داريم، تحصيلکردههايي که چه به لحاظ تعداد سال تحصيل
چه به لحاظ دانش و معلوماتي که اندوخته ميکنند به مراتب درجه تحصيليشان
ممکن است از پزشکان ما بالاتر باشد.
همينطور در علوم انساني که بحث اداره جامعه در
دست افرادي هست که در اين زمينه تحصيل کردهاند. در نتيجه ساختار اجتماع
در 100 سال اخير تغيير کرده و جايگاهها متفاوت شده ما بايد انتظارمان
معقول باشد. در واقع پزشکان هم افرادي هستند که تحصيلکرده هستند و هنوز هم
جزو تحصيلات بالا محسوب ميشوند و هنوز هم تعداد زيادي جوانان باهوش دوست
دارند که اين رشته را انتخاب کنند و هنوز جزو افراد قابل اعتماد جامعه
هستند ولي بين اين دو بايد يک تعادلي را برقرار کنيم که هم خواستههاي
جامعه منطقي باشد و هم خواستههاي اين صنف از جامعه منطقي باشد. امروزه سخت
است که انتظار داشته باشيم که تمام کارها به عهده يک نفر باشد. اين کار
بين افراد مختلف تقسيم شده و مثل هر صنف ديگر ممکن است يک درصدي خطاهايي رخ
دهد و ما هم اين حقيقت را ميپذيريم و انتظار ما اين است که با اين خطاها
يک برخورد منطقي شود و يک اطلاعرساني وسيع شود. ما هم به يک آرامش نياز
داريم که بتوانيم به نحواحسن خدماترساني دقيق داشته باشيم.
چرا رشته تخصصي بيهوشي در جهان جزو مهمترين تخصصها محسوب ميشود؟
رشته تخصصي بيهوشي در جهان از محبوبيت و از
مقبوليت بالايي بر خوردار است براي توضيح در مورد علت آن اجازه ميخواهم
چند آمار جالب خدمتتان ارائه دهم. سالانه 230 ميليون جراحي در دنيا انجام
ميشود ،5 بيليون( ميليون نيست بيليون است) بيمار در دنيا از نعمت جراحي و
بيهوشي محرومند! 16/9 ميليون بيمار در سال 2010 بعلت عدم دسترسي به جراحي
مناسب يا بموقع. فوت كردهاند. ميزان مرگ در همان سال بر اثر HIV و سل و
مالاريا جمعا 3/84 ميليون بوده است.مجموعه اين امارها و اعداد و ارقام
گواه نياز مبرم به متخصص بيهوشي است. علاوه بر آن دامنه كار متخصص بيهوشي
بسيار وسيع است به خصوص در زمينه كنترل درد و مراقبتهاي ويژه خدمات اين
رشته بسيار فراگير و مهم ميباشد.
از ديگر خدمات با ارزش اين گروه:
- زايمان بيدرد
- درمان و كنترل دردهاي مزمن
- احياي قلبي ريوي
- هايپر بار اكسيژن.