آشنایی با کاليسی ويروس ها ( نوروويروس )

کاليسي ويريده به 4 گروه تقسيم مي شود که عبارتند از : نوروويروس که شامل ويروس هاي نورواک است ؛ ساپوويروس، که شامل ويروس هاي شبه ساپورو است ؛ لاگوويروس ، ويروس بيماري هموراژيک خرگوش؛ وزي ويروس که شامل ويروس اگزانتم وزيکولار خوک کاليسي ويروس فلاين و ويروس هاي مارين هستند که در ماهي، وال و pinniped ديده مي شوند.

دو جنس اول ويروس هاي انساني هستند که قابل کشت نمي باشند . دو جنس آخر فقط سويه هاي حيواني هستند و در شرايط آزمايشگاهي قابل کشت مي باشند. ويروس بيماري هموراژيک خرگوش در سال 1995 در استرليا به عنوان کنترل بيولوژيک جهت کاهش جمعيت خرگوش هاي وحشي مورد استفاده قرار گرفت. از نظر تاريخي ، ويروس نورواک به علت ظاهرش در ميکروسکوپ الکتروني، ويروس هاي با ساختار گرد شناخته مي شوند . سروتيپ هاي کاليسي ويروسي انساني هنوز شناخته نشده است . چندين ژنوتيپ از نوروويروس ها مشاهده شده اند .

يافته هاي باليني و تشخيص آزمايشگاهي

عامل نورواک به عنوان پاتوژن عمده اي در گاستروانتريت اپيدميک بزرگسالان شناسايي شده است .

گاستروانتريت اپيدمي بدون علل باکتريايي، داراي خصوصيات زير است :

فاقد پاتوژن هاي باکتريايي
با شروع سريع بروز بيماري و به دنبال آن بهبودي سريع و علائم تقريبا خفيف همراه مي باشد .
طرح اپيدميولوژي آن نظير بيماري هاي کاملا مسري است که بدون توجه به سن و منطقه جغرافيايي خاص به سرعت انتشار مي يابد.

اصطلاحات گوناگوني در مورد شيوع عفونت بکار رفته است ( نظير گاستروانتريت ويروسي اپيدمي ، اسهال ويروسي ، بيماري استفراغ زمستاني ) که به تظاهرات باليني آنها بستگي دارد .

دوره کمون بيماري گاستروانتريت ويروسي نورواک بطور متوسط 24 تا 48 ساعت است . شروع اين بيماري سريع بوده و تظاهرات آن 12 تا 60 ساعت ادامه دارد . علائم بيماري به صورت صورت اسهال، تهوع، استفراغ ، تب مختصر، گرفتگي عضلات شکم ، سردرد و ضعف بروز مي کند. ممکن است بيماري در دوران علامت دار، ناتوان کننده باشد . بيمار به ندرت در بيمارستان بستري مي شود . هيچ عارضه اي از اين بيماري گزارش نگرديده است .

تجربيات در افراد داوطلب نشان داده که ابتلا به ويروس نورواک با علائم باليني همراه است . آنتي بادي به هنگام بيماري توليد شده و از عفونت مجدد با همان عامل، حداقل به مدت کوتاهي جلوگيري مي نمايد . ايمني طولاني مدت با وجود آنتي بادي هاي سرم مقارن نمي باشد . برخي از داوطلبان بعد از دو سال با همان نوع ويروس، مجدد آلوده شده اند .

واکنش زنجيره پلي مراز با استفاده از ترنس کريپتاز معکوس ، رايج ترين روش براي مشاهده کلسي ويروس انساني در نمونه هاي باليني ( استفراغ و مدفوع ) و محيطي ( غذاي آلوده و آب ) مي باشد . به علت تفاوت ژنتيکي ميان سويه هاي در گردش، انتخاب جفت پرايمر براي واکنش زنجيره پلي مراز، بسيار مهم است .

غالبا از ميکروسکوپ الکتروني جهت مشاهده ذرات ويروس در نمونه هاي مدفوع استفاده مي شود . با اين حال ويروس هاي نورواک معمولا در غلظت پايين وجود دارند و تشخيص آنها مشکل است ؛ آنها بايد توسط ميکروسکوپ ايمونوالکترون تشخيص داده شوند .

از روش ايمني سنجي الايزا که بر پايه ذرات شبه ويروسي نوترکيب هستند ، مي توان پاسخ هاي آنتي بادي را مشاهده نمود . افزايش چهار برابري تيتر آنتي بادي IgG نشانه عفونمت حاد و فاز سرمي نقاهت است . با اين حال واکنش گرهاي ضروري، به صورت گسترده وجود ندارند و آنتي ژن ها قادر نيستند پاسخ هايي به تمام تيپ هاي آنتي ژني ويروس نورواک را شناسايي کنند .

اپيدميولوژي و ايمني

کلسي ويروس هاي انساني گستردگی جهاني دارند . ويروس هاي نورواک عامل عمده گاستروانتريت غير باکتريال در ايالات متحده بوده و 23 ميليون نفر را هر سال بيمار مي کنند .

معمولا ويروس هاي با شروع اپيدميک گاستروانتريت منتقله از آب ، غذا و صدف گزارش شده اند . تمام گروه هاي سني ممکن است مبتلا شوند . همه گيرها در طول سال رخ مي دهند و در طول فصول سرد افزايش نشان مي دهند . بيشتر همه گيرها از طريق انتقال شخص به شخص و غذا ايجاد مي شوند .

خصوصيت ويروس نورواک، دوز پايين عفوني ( کمي ذره ويروسي ) ، مقاومت نسبي در محيط و روش هاي متفاوت انتقال است . اين ويروس در ppm10 کلرين و 60 درجه سانتی گراد گرما زنده مي ماند . همچنين در صدف هاي بخار پز شده مي تواند زنده بماند.

انتقال مدفوعي – دهاني ، راه اصلي انتقال ويروس نورواک است . در طول يک دوره 5 ساله در ايالت متحده ( 1996-2000 ) ، غذا عامل 39 درصد از همه گيرهاي گاستروانتريت ويروس نورواک، انتقال شخص به شخص 12 درصد، انتقال از آب 3 درصد و منابع ناشناخته 18 درصد ، نقش داشتند .

همه گيرهاي گاستروانتريت نورواک در شرايط متفاوتي رخ مي دهد . در همان دوره پنج ساله ، 39 درصد در رستوران ها ، 29 درصد در خانه هاي پرستاري و بيمارستان ها ، 12 درصد در مدرسه ها و مراکز مراقبت روزانه، 10 درصد در مراکز تفريحي مثل کشتي هاي تفريحي و 9 درصد در شرايط ديگر رخ دادند. در سال 2006 ، پس از طوفان عظيم کاترينا، شيوع يک نوروويروس در يک پناهگاه پرجمعيت در تگزاس مشاهده گرديد .

هيچ روش خنثي سازي براي مطالعه ايمني در آزمايشگاه موجود نيست . مطالعات عفونت آزمايشگاهي در داوطلبان نشان داد 50 درصد بالغان به بيماري حساس هستند . آنتي بادي ويروس نورواک نسبت به آنتي بادي روتاويروس که در دوران کودکي حاصل مي شود ، ديرتر به وجود مي آيد . در کشور هاي در حال توسعه ، بيشتر کودکان تا سن 4 سالگي ، آنتي بادي ويروس را به دست مي آورند .

درمان و کنترل

درمان نشانه اي است ، دوز پايين عفونت زايي ويروس ، باعث مسري شدن ويروس مي شود . از آن جا که مدفوع با ويروس آلوده است ، بايد در دفع آن مراقبت صورت بگيرد. شستن دست ها، انتشار ويروس را در خانواده يا موسسات  درماني کاهش مي دهد. دقت در تهيه غذا اهميت زيادي دارد ، چون همه گيرهاي زيادي از راه غذا شيوع پيدا کرده است . با تصفيه آب آشاميدني و استخرهاي شنا ، مي توان موارد عفونت ويروس نورواک را کاهش داد . واکسني وجود ندارد .

آستروويروس ها

آستروويروس ها حدود 28-30 نانومتر قطر دارند و مشابه کاليسي ويروس ها هستند. اين ويروس ها داراي RNAي تک رشته اي با پلاريته مثبت هستند که 6.8 تا 7.9 کيلو باز اندازه دارد . حداقل 8 سروتيپ از ويروس هاي انساني توسط روش هاي نوتراليزاسيون و IEM شناسايي شده اند . آستروويروس ها بيماري اسهالي ايجاد مي کنند و در مقادير بسيار بالا از مدفوع دفع مي شوند .

آستروويروس ها توسط روش مدفوعي – دهاني از طريق غذا يا آب آلوده و يا از طريق شخص به شخص ، منتقل مي شوند . اين ويروس ها براي نوزادان و کودکان، سالمندان مقيم آسايشگاه ها و افراد نقص ايمني پاتوژن محسوب مي شوند.  آنها ممکن است براي دوره هاي طولاني توسط بيماران نقص ايمنی دفع شوند .