» عمومی
شفاآنلاین>اجتماعی>حسین حجت پناه دکتر جامعه شناس و مدرس دانشگاه می گوید: سالمندی در صورت برنامه ریزی و تحول فرهنگ جامعه اوقات طلایی سالمندان است.
به گزارش شفاآنلاین : حسین حجت پناه دکتر جامعه شناس و مدرس دانشگاه درباره پدیده سالمندی و نیازهایی که جامعه در مواجهه با این
پدیده باید پاسخگو باشد، گفت :تمام ابعاد سالمندی مانند هرپدیده دیگری قابل
شناسایی نیست،این پدیده دارای نقط ضعف و قوت است و می توان به عنوان یک
فرصت یا تهدید به آن نگریست ،اما باید به سالمندی به عنوان یک فرصت نگریست و
از آن استفاد کرد .
وی خاطر نشان کرد : در اورپا از سالمندی به عنوان وقت طلایی یاد می شود اما در صورت بی توجهی و استفاده نکردن از این دوره می تواند سیاه یا خاکستری باشد .
این جامعه شناس ادامه داد: برای استفاده از افراد سالمند و تجربیان و دانش آنها باید برنامه ریزی و سیاست گذاری شود و ببینم اکنون در چه شرایطی هستیم و در آینده چه می شود و چه باید کرد، بنابر این سالمندی را باید جدی گرفت .
**مفاهیم سالمندی تعریف یا باز تعریف شود
وی گفت : معمولا تعاریف برای سالمندی براساس سن است که می تواند شاخص مناسبی برای آن نباشد ،باید واقعی تر به پدیده سالمندی نگریست و مفاهیم آن را تعریف و باز تعریف کرد .
وی یاد آوری کرد: 65 سالگی سن سالخوردگی محسوب می شود و 75سالگی نیز سن کهن سالی است و صرفا نباید در چارچوب عدد اسیر شد .
حجت پناه با تاکید بر فرموده پیامبر اکرم (ص) که 'پیران مایه خیر و برکت زندگی بوده و وجودشان در میان جمع خانواده همچون پیامبری در میان امت است' گفت: سالمندان منتقل کننده فرهنگ ،آداب و رسوم هستند و نقش نگهدارنده دارند .
وی اظهار کرد:بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان ملل 26 میلیون کودک در آفریقا توسط پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها نگهداری می شوند که علاوه بر کاهش هزینه ها،تربیت این کودکان از کیفیت خوبی برخوردار است ،زیرا پدر بزرگ و مادر بزرگ ها انتقال دهند میراث فرهنگی هستند و انتقال هویت را به گونه ای انجام می دهند که هیچ کس دیگری نمی تواند، انجام دهد .
**60درصد شخصیت افراد از صفر تا 6سالگی شکل می گیرد
این جامعه شناس گفت : امروز تحقیقات نشان می دهد که 60درصد شخصیت افراد ازصفر تا 6سالگی شکل می گیرد و برخی صفر سالگی را زمان بارداری یا شکل گیری نطفه می دانند در صورتیکه باید گفت این زمان از 5 نسل قبل شامل را می شود .
**آیا سالمندی یک تهدید است؟
وی تاکید کرد :باید سالمندی را باز تعریف کنیم ،آیا سالمندی یک تهدید است و یا یک فرصت ،باید نقاط ضعف و قوت آن را بررسی کرد، عموم اکتشافات بشر در سن 54 سالگی افراد به بعد اتفاق افتاده ،زیرا در زمان جوانی شخصیت و دانش پرورده شده و در سالمندی به ثمر نشسته است ،بنابر این نگاه سالمندی ،باید نگاه ثمر دهی باشد و می تواند همراه با بلوغ فکری و انگیزش باشد .
وی خاطر نشان کرد :بعد از انقلاب اسلامی به دلیل تغییرات فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی و حتی سیاسی دچار تغییرات جمعیتی شدیم و نرخ باروری نیز تغییر و افزایش یافت .
حجت پناه تاکید کرد : پیش بینی می شود در سال 1400جمعیت ایران رو به پیری برود و یکی از دلایل آن برنامه ریزی ها در جهت کاهش نرخ موالید بود .
وی با اشاره به اینکه هیچ وقت سابقه نداشته است که این میزان موالید پایین بیاید و تجریه نشان داده است در صورت کاهش موالید ، تلاش دولت ها برای بالا بردن موالید معمولا عقیم و ناتوان است .
این جامعه شناس با اشاره به اینکه بهترین شکل هرم جمعیتی به شکل مثلث متوازی الاضلاع است،گفت: در سال 1375 به دلیل اینکه نرخ باروی کم شد این هرم به سمت ناهمگونی پیش رفت و چون ما یک ارزیابی علمی نداشتیم متوجه نشدیم و به ناگاه کشور به سوی پیری جمعیت رفت .
وی تاکید کرد : با این شرایط پیش بینی می شود از سال 2050 به بعد نرخ جمعیتی سالمندی به 22تا 23،5درصد خواهد رسید که از متوسط جهانی جلو خواهیم زد و شرایط جدیدی شکل خواهد گرفت .
حجت پناه ادامه داد:این شرایط به دلیل نداشتن برنامه ریزی و سیاستگذاری برای ما خطرناک خواهد بود و بیشتر نقاط منفی آن گریبانگیر ما خواهد شد تا نقاط مثبت آن .
وی با اشاره به اینکه سالمندی را نباید به صورت مجرد بررسی کرد گفت : بلکه سالمندی دارای متغییر های متعددی است و برای بررسی آن با یک شبکه مواجه هستیم مانند نظام اشتغال ،بیمه و دیگر شرایط ،حتی محیط زیست .
**سلامت و درمان از مهمترین مسایل سالمندی است
این جامعه شناس گفت : سلامت و درمان سالمندان از مهمترین مسایل سالمندی است ، سالمندان بیماری های خاص به خود را دارند ،باید چکاب شوند،در ایران متاسفانه تنوع سرطان ها را داریم و 279 مورد سرطان در ایران دیده شده است و در این خصوص در جهان دارای رتبه اول هستیم و دراین بین سرطان در پیری معولا بیشتر است و در سن بالای 50سال مردان و زنان ایرانی دچار سرطان پروستان و سرطان سینه می شوند .
وی با اشاره به اینکه سالمندان یک ملازم و همراه می خواهند،تصریح کرد : یک سالمند علاوه بر یک همراه برای گذران دوران بیماری و سالمندی نیاز به یک ملازم دارد و گاهی دیده شده که برخی از سالمندان که کسی به آنها نرسیده در تنهایی فوت می کنند، شاید ابزار های حمایتی یا سازمان های غیر دولتی و گروه های دوستی در این خصوص سالمند را همراهی کنند ،اما هیچکدام جا و کیفیت خانواده را نمی گیرند.
وی تاکید کرد:سالمندی یک مقوله جدی است و دارای نقاط ضعف و قوت است و اگر به آنها پرداخته نشود دچار مشکل می شویم ،نباید به سالمندی به صورت مجرد پرداخت و بلکه باید آن را با انواع متغییرات اجتماعی دید،باید در این خصوص سیاسگذاری کرد، در حال حاضر در برنامه ششم توسعه به سالمندی پرداخته نشده در صورتیکه توسعه یک برنامه همه جانبه است و باید در این مقوله برنامه ریزی های عمیق و مطالعات وسیع داشته باشیم .
حجت پناه یادآوری کرد:در حال حاضر بسیاری از روستاهای ما را سالمندان تشکیل می دهند و جوانان از روستاها مهاجرت کرده اند و به دلیل اینکه عموم این روستاها در مناطق جنوب شرقی قرار دارند برای کشور بازتاب امنیتی دارد.
**چند پیشنهاد برای بهبود شرایط و کیفیت زندگی سالمندان
وی گفت:در خصوص مقوله سالمندی هم مانند برخی از موضوعات دیگر زیاد صحبت می شود اما باید دید آیا هدف حل مشکل است یا نه ،بنابر این در این میزگرد که به همت ایرنا برگزار شده است چند پیشنهاد مطرح می کنیم که شاید مطرح شدن آن راهگشا و تیری در تاریکی باشد .
حجت پناه با اشاره به اینکه در نظام بیمه ای فعلی ما حتما باید فردی بیمار شود تا به پزشک مراجعه کند،تاکید کرد: باید به این سمت پیش برویم که پیشگیری مهم از درمان باشد و از نظر فرهنگی اهل چکاب نیستم و از هزینه های آن می ترسیم .
وی ادامه داد: پیشنهاد دیگر انجام یک سری مطالعات برای ایجاد یک سری کلوپ های سالمندی است،در حال حاضر آنچه اکنون درجامعه در این خصوص به عنوان یک جامعه شناس می بینم کافی نیست ،هر شهر باید حداقل یک کلوپ داشته باشد و الزاما این کلوپ ها نباید مجزا برای سالمندان باشد ،بلکه می تواند در کنار جوانان باشد .
این جامعه شناس گفت: در طرح مطالعاتی نیز پیشنهاد می شود از آنجایی که رفتار انسان برآیندی از شرایط عینی و ذهنی است و همچنین و ادبیات و متون کهن ما بر استفاده از تجربیات ،دانش و اندوخته سالمندان همواره تاکید شده است،باید مفاهیم سالمندی را بازتعریف کرد و از وجود سالمندان به عنوان راهمنا و افراد صاحب تجربه استفاده کرد .
وی اضافه کرد: سیاستگذاری درحوزه سالمندان یک نگاه چند وجهی است و به عنوان مثال این سیاستگذاری باید فضاهای شهری برای آسایش سالمندان را هم شامل شود ،در این سیاستگذاری باید به رابطه انسان با انسان ،انسان با اشیاء و اشیاء با اشیاء توجه شود و در این برنامه ریزی همچنین نیاز های سالمندان هر منطقه با منطقه دیگر متفادوت است و بنابر این هرگونه تحقیقات نیز در این خصوص باید با نگاه محلی و بومی دید.
وی خاطر نشان کرد : در اورپا از سالمندی به عنوان وقت طلایی یاد می شود اما در صورت بی توجهی و استفاده نکردن از این دوره می تواند سیاه یا خاکستری باشد .
این جامعه شناس ادامه داد: برای استفاده از افراد سالمند و تجربیان و دانش آنها باید برنامه ریزی و سیاست گذاری شود و ببینم اکنون در چه شرایطی هستیم و در آینده چه می شود و چه باید کرد، بنابر این سالمندی را باید جدی گرفت .
**مفاهیم سالمندی تعریف یا باز تعریف شود
وی گفت : معمولا تعاریف برای سالمندی براساس سن است که می تواند شاخص مناسبی برای آن نباشد ،باید واقعی تر به پدیده سالمندی نگریست و مفاهیم آن را تعریف و باز تعریف کرد .
وی یاد آوری کرد: 65 سالگی سن سالخوردگی محسوب می شود و 75سالگی نیز سن کهن سالی است و صرفا نباید در چارچوب عدد اسیر شد .
حجت پناه با تاکید بر فرموده پیامبر اکرم (ص) که 'پیران مایه خیر و برکت زندگی بوده و وجودشان در میان جمع خانواده همچون پیامبری در میان امت است' گفت: سالمندان منتقل کننده فرهنگ ،آداب و رسوم هستند و نقش نگهدارنده دارند .
وی اظهار کرد:بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان ملل 26 میلیون کودک در آفریقا توسط پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها نگهداری می شوند که علاوه بر کاهش هزینه ها،تربیت این کودکان از کیفیت خوبی برخوردار است ،زیرا پدر بزرگ و مادر بزرگ ها انتقال دهند میراث فرهنگی هستند و انتقال هویت را به گونه ای انجام می دهند که هیچ کس دیگری نمی تواند، انجام دهد .
**60درصد شخصیت افراد از صفر تا 6سالگی شکل می گیرد
این جامعه شناس گفت : امروز تحقیقات نشان می دهد که 60درصد شخصیت افراد ازصفر تا 6سالگی شکل می گیرد و برخی صفر سالگی را زمان بارداری یا شکل گیری نطفه می دانند در صورتیکه باید گفت این زمان از 5 نسل قبل شامل را می شود .
**آیا سالمندی یک تهدید است؟
وی تاکید کرد :باید سالمندی را باز تعریف کنیم ،آیا سالمندی یک تهدید است و یا یک فرصت ،باید نقاط ضعف و قوت آن را بررسی کرد، عموم اکتشافات بشر در سن 54 سالگی افراد به بعد اتفاق افتاده ،زیرا در زمان جوانی شخصیت و دانش پرورده شده و در سالمندی به ثمر نشسته است ،بنابر این نگاه سالمندی ،باید نگاه ثمر دهی باشد و می تواند همراه با بلوغ فکری و انگیزش باشد .
وی خاطر نشان کرد :بعد از انقلاب اسلامی به دلیل تغییرات فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی و حتی سیاسی دچار تغییرات جمعیتی شدیم و نرخ باروری نیز تغییر و افزایش یافت .
حجت پناه تاکید کرد : پیش بینی می شود در سال 1400جمعیت ایران رو به پیری برود و یکی از دلایل آن برنامه ریزی ها در جهت کاهش نرخ موالید بود .
وی با اشاره به اینکه هیچ وقت سابقه نداشته است که این میزان موالید پایین بیاید و تجریه نشان داده است در صورت کاهش موالید ، تلاش دولت ها برای بالا بردن موالید معمولا عقیم و ناتوان است .
این جامعه شناس با اشاره به اینکه بهترین شکل هرم جمعیتی به شکل مثلث متوازی الاضلاع است،گفت: در سال 1375 به دلیل اینکه نرخ باروی کم شد این هرم به سمت ناهمگونی پیش رفت و چون ما یک ارزیابی علمی نداشتیم متوجه نشدیم و به ناگاه کشور به سوی پیری جمعیت رفت .
وی تاکید کرد : با این شرایط پیش بینی می شود از سال 2050 به بعد نرخ جمعیتی سالمندی به 22تا 23،5درصد خواهد رسید که از متوسط جهانی جلو خواهیم زد و شرایط جدیدی شکل خواهد گرفت .
حجت پناه ادامه داد:این شرایط به دلیل نداشتن برنامه ریزی و سیاستگذاری برای ما خطرناک خواهد بود و بیشتر نقاط منفی آن گریبانگیر ما خواهد شد تا نقاط مثبت آن .
وی با اشاره به اینکه سالمندی را نباید به صورت مجرد بررسی کرد گفت : بلکه سالمندی دارای متغییر های متعددی است و برای بررسی آن با یک شبکه مواجه هستیم مانند نظام اشتغال ،بیمه و دیگر شرایط ،حتی محیط زیست .
**سلامت و درمان از مهمترین مسایل سالمندی است
این جامعه شناس گفت : سلامت و درمان سالمندان از مهمترین مسایل سالمندی است ، سالمندان بیماری های خاص به خود را دارند ،باید چکاب شوند،در ایران متاسفانه تنوع سرطان ها را داریم و 279 مورد سرطان در ایران دیده شده است و در این خصوص در جهان دارای رتبه اول هستیم و دراین بین سرطان در پیری معولا بیشتر است و در سن بالای 50سال مردان و زنان ایرانی دچار سرطان پروستان و سرطان سینه می شوند .
وی با اشاره به اینکه سالمندان یک ملازم و همراه می خواهند،تصریح کرد : یک سالمند علاوه بر یک همراه برای گذران دوران بیماری و سالمندی نیاز به یک ملازم دارد و گاهی دیده شده که برخی از سالمندان که کسی به آنها نرسیده در تنهایی فوت می کنند، شاید ابزار های حمایتی یا سازمان های غیر دولتی و گروه های دوستی در این خصوص سالمند را همراهی کنند ،اما هیچکدام جا و کیفیت خانواده را نمی گیرند.
وی تاکید کرد:سالمندی یک مقوله جدی است و دارای نقاط ضعف و قوت است و اگر به آنها پرداخته نشود دچار مشکل می شویم ،نباید به سالمندی به صورت مجرد پرداخت و بلکه باید آن را با انواع متغییرات اجتماعی دید،باید در این خصوص سیاسگذاری کرد، در حال حاضر در برنامه ششم توسعه به سالمندی پرداخته نشده در صورتیکه توسعه یک برنامه همه جانبه است و باید در این مقوله برنامه ریزی های عمیق و مطالعات وسیع داشته باشیم .
حجت پناه یادآوری کرد:در حال حاضر بسیاری از روستاهای ما را سالمندان تشکیل می دهند و جوانان از روستاها مهاجرت کرده اند و به دلیل اینکه عموم این روستاها در مناطق جنوب شرقی قرار دارند برای کشور بازتاب امنیتی دارد.
**چند پیشنهاد برای بهبود شرایط و کیفیت زندگی سالمندان
وی گفت:در خصوص مقوله سالمندی هم مانند برخی از موضوعات دیگر زیاد صحبت می شود اما باید دید آیا هدف حل مشکل است یا نه ،بنابر این در این میزگرد که به همت ایرنا برگزار شده است چند پیشنهاد مطرح می کنیم که شاید مطرح شدن آن راهگشا و تیری در تاریکی باشد .
حجت پناه با اشاره به اینکه در نظام بیمه ای فعلی ما حتما باید فردی بیمار شود تا به پزشک مراجعه کند،تاکید کرد: باید به این سمت پیش برویم که پیشگیری مهم از درمان باشد و از نظر فرهنگی اهل چکاب نیستم و از هزینه های آن می ترسیم .
وی ادامه داد: پیشنهاد دیگر انجام یک سری مطالعات برای ایجاد یک سری کلوپ های سالمندی است،در حال حاضر آنچه اکنون درجامعه در این خصوص به عنوان یک جامعه شناس می بینم کافی نیست ،هر شهر باید حداقل یک کلوپ داشته باشد و الزاما این کلوپ ها نباید مجزا برای سالمندان باشد ،بلکه می تواند در کنار جوانان باشد .
این جامعه شناس گفت: در طرح مطالعاتی نیز پیشنهاد می شود از آنجایی که رفتار انسان برآیندی از شرایط عینی و ذهنی است و همچنین و ادبیات و متون کهن ما بر استفاده از تجربیات ،دانش و اندوخته سالمندان همواره تاکید شده است،باید مفاهیم سالمندی را بازتعریف کرد و از وجود سالمندان به عنوان راهمنا و افراد صاحب تجربه استفاده کرد .
وی اضافه کرد: سیاستگذاری درحوزه سالمندان یک نگاه چند وجهی است و به عنوان مثال این سیاستگذاری باید فضاهای شهری برای آسایش سالمندان را هم شامل شود ،در این سیاستگذاری باید به رابطه انسان با انسان ،انسان با اشیاء و اشیاء با اشیاء توجه شود و در این برنامه ریزی همچنین نیاز های سالمندان هر منطقه با منطقه دیگر متفادوت است و بنابر این هرگونه تحقیقات نیز در این خصوص باید با نگاه محلی و بومی دید.
نظرشما
آخرین اخبار