دستاوردها و درمان‌های تازه در حیطه قلب و عروق

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید از این رقم تنها 20 درصد متعلق به کشورهای توسعه‌یافته است و 80 درصد دیگر، سهم کشورهای درحال‌توسعه اعلام‌شده است. بیماری ایسکیمیک قلبی، سوانح جاده‌ای، سکته‌های قلبی و مغزی در حال حاضر جزو اصلی‌ترین علل مرگ‌ومیر در جهان هستند و 17 میلیون نفر در سال به علت ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی فوت می‌کنند و اگر این مجموعه به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا نکند و نرخ رشد جمعیت نیز به همین صورت ادامه داشته باشد، در بسیاری از کشورها با بحران جمعیت روبرو خواهیم بود. در سال هشت میلیون نفر براثر انفارکتوس فوت می‌کنند.

درمان‌هایی که زمانی یک رویا بود
       مسعود قاسمی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن آترواسکلروز ایران  درباره تنگی رگ‌های کاروتید و نقش آنها در سکته مغزی می‌گوید: «ما نزدیک به 15 سال است که درزمینه درمان تنگی‌های عروق داخل گردن فعال هستیم. این روش نوینی بود که در آن زمان من افتخار شروع آن را در کشور داشتم یعنی باز کردن عروق گردن بدون انجام جراحی باز. افرادی که به تنگی عروق گردن مبتلا هستند، (به شریان‌های گردن اصطلاحاً کاروتید می‌گوییم) معمولاً چهار رگ هستند که دو رگ از جلو گردن و دو رگ از پشت گردن کف جمجمه را تغذیه می‌کنند و خون را از قلب به مغز می‌رسانند. یکی از بیماری‌هایی که اکتسابی بوده و در اثر آترواسکلروز یا تنگی عروق به وجود می‌آید، مانند رگ‌های قلب که موجب سکته قلبی می‌شود در مورد گردن تنگ شدن رگ‌های گردن وجود دارد که به آن کاروتید گفته می‌شود. این تنگی‌ها وقتی به مرز خاصی می‌رسند که ما معمولاً در 50 درصد بیمارانی که علامت پیداکرده‌اند و 70 درصد بیمارانی که علامتی ندارند با روش‌های تشخیصی مانند اکو داپلر، سی تی آنژیوگرافی (CTA) وام آر ای می‌توانیم این تنگی‌ها را دیده و پیدا کنیم. برای درمان این مشکل به برخی از بیماران دارو داده می‌شود، گروهی جراحی باز و گروهی را هم با استفاده از روش جدید و با استند درمان می‌کنیم. روشی که سال‌ها است مورداستفاده قرار می‌گیرد. روش مدرنی است که ابتدا بدون اینکه به قفسه سینه ورود کنیم و یا گردن را بازکنیم از طریق دست یا پا وسیله بسیار ظریفی را که به آن فیلتر می‌گوییم بالای محل تنگی قرار می‌دهیم.»

       قاسمی بابیان اینکه زمانی چنین روش‌هایی برای پزشکی رویا بود اما در حال حاضر مکرراً انجام می‌شود، می‌گوید: «استند مخصوصی وجود دارد که این استند درواقع در داخل یک پوشش مهارشده است. این استند را در جای مناسب باز می‌کنیم و این استند با باز شدن خود تنگی را باز می‌کند. پس‌ازآن فیلتر را خارج می‌کنیم. در این روش بیمارانی که در معرض سکته مغزی به دلیل پیشرفت تنگی‌های رگ گردن قرار دارند با استند بدون انجام جراحی کاملاً درمان می‌شوند و بسیار شبیه به‌کاری است که در قلب انجام می‌دهیم. این روش هم از طریق همکاران متخصص قلب و هم در تعدادی از مراکز دنیا به وسیله متخصصان مغز و اعصاب و رادیولوژیست انجام می‌شود، اما به هر صورت پروتکل انجام این کار یکسان است. یعنی وقتی‌که تنگی به‌اندازه‌ای باشد که نیاز به درمان فیزیکی داشته باشند استند برای آنها کار گذاشته می‌شود. در ارتباط با رگ گردن ریسک بالاتری وجود دارد چون جای آن خطرناک است. وقتی تنگی در ناحیه گردن وجود دارد دسترسی به آن متفاوت است. درست مانند تفاوت رانندگی در اتوبان و کوهستان است. در این زمینه تفاوت تکنیکی و احتیاط‌های متفاوتی وجود دارد.»

آمبولی های مغزی با منشاء قلبی شایع‌ترین علت سکته مغزی
       مسعود اسلامی، دبیر انجمن آترواسکلروز ایران نیز  درباره شایع‌ترین علت سکته‌های مغزی می‌گوید: «شایع‌ترین علت سکته‌های مغزی آمبولی‌های مغزی با منشا قلبی هستند و مهم‌ترین علت آمبولی های مغزی نامنظمی ضربان قلب و سرد دسته آن فیبریلاسیون دهلیزی است. فیبریلاسیون دهلیزی یا ای‌ای فیب ( AFib) با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می‌کند و تقریباً 10 درصد افرادی که سن بالای 70 سال دارند به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستند و بیمارانی که فیبریلاسیون دهلیزی دارند اگر عوامل دیگری در کنار این بیماری داشته باشند برای مثال نارسایی قلبی هم داشته باشند یا فشارخون و دیابت داشته باشند ریسک سکته‌های مغزی در این افراد بیشتر می‌شود. بنابراین مهم‌ترین دلیل سکته‌های مغزی یعنی حدود 25 تا 30 درصد آن منشا قلبی دارد و شایع‌ترین آنها نیز فیبریلاسیون دهلیزی است. تا اینجا روش‌های که برای جلوگیری از سکته‌های مغزی در فیبریلاسیون دهلیزی استفاده می‌کردیم استفاده از داروی وارفارین بود که یک داروی ضد انعقادی است که سال‌ها است مورداستفاده قرار می‌گیرد. در مورد داروی وارفارین و جلوگیری از سکته‌های مغزی مشکل عمده‌ای که وجود دارد این است که اکثر بیمارانی که وارفارین مصرف می‌کنند آزمایش پی. تی. تی ( PTT) را در حد مطلوب ندارند.»

 اسلامی با تاکید بر اینکه در این افراد پی. تی. تی (PTT) مناسب باید بین 2 تا 3 باشد که رقت خون کافی را داشته باشند، می‌گوید: «بسیاری از این بیماران در اثر مصرف وارفارین خونریزی پیدا می‌کنند و خون آنها به رقت کافی نمی‌رسد و بسیاری از آنها استفاده از دارو را قطع می‌کنند. بنابراین لازم است ما روش‌های دیگری را برای جلوگیری از سکته‌های قلبی در بیماران قلبی داشته باشیم. یکی از این روش‌ها استفاده از داروهای ضد انعقادی جدید است که جایگزین وارفارین می‌شود و نیاز به آزمایش پی‌.تی. تی (PTT) ندارد.

که داروهای جدید مانند دابیگاتران (Dabigatran) بوده که در کشور ما هم وجود دارد و بیماران می‌توانند به‌جای وارفارین این داروها را با دوز مناسب استفاده کنند. این دارو می‌تواند از سکته مغزی به شکل قابل‌توجهی در بیماران قلبی جلوگیری کند. روش بعدی که روش غیر دارویی بوده این است که آریتمی بیمار را ابلیشن کنیم. در بیمارانی که فیبرولاسیون دهلیزی دارند با روش‌هایی مانند استفاده از اموج رادیویی یا فریز کردن تا منفی 40 درجه می‌توانیم مراکز ایجاد آریتمی را از بین ببریم و وقتی آریتمی فرد بهبود پیدا کند احتمال سکته مغزی نیز کاهش پیدا می‌کند.

سومین روشی که استفاده می‌شود روش بستن کوشک دهلیز چپ است. در دهلیز چپ همه ما زائده‌های اضافی وجود دارد به نام گوشک دهلیز چپ که در بیمارانی که نامنظمی ضربان قلب دارند می‌تواند لخته ایجاد کرده، لخته وارد مغز شده و منجر به سکته مغزی شود. بنابراین ما می‌توانیم از طریق سیاهرگ وارد قلب و دهلیز چپ شده و گوشک دهلیز چپ را با وسایل مخصوصی بسته و از سکته مغزی جلوگیری کنیم.» وی ادامه می‌دهد: «بنابراین در حال حاضر می‌توان تا حد زیادی از سکته مغزی در بیماران قلبی جلوگیری کرد. در بیمارانی که فیبریلاسیون دهلیزی دارند و به درمان دارویی پاسخ نمی‌دهند ما از روش ابلیشن استفاده می‌کنیم. یعنی با بی‌حسی موضوعی از طریق رگ‌های پا وارد دهلیز چپ می‌شویم و مدخل وریدهای ریوی را که به دهلیز چپ می‌رسد با سرمای منفی 40 درجه سلول‌های آن را به‌طور کامل از بین می‌بریم. این سلول‌ها درواقع سلول‌هایی هستند که ایجاد تپش می‌کنند و وقتی این سلول‌ها از بین برود تپش‌ها هم قطع می‌شود و در اصطلاح به آن کرایو ابلیشن می‌گوییم.»

ورزش در برنامه روزانه ایرانی‌ها نیست
       حمید افشار، دانشیار پزشکی قلب و عروق کالج پزشکی بیلور آمریکا با تاکید بر اینکه چه در آمریکا و چه در ایران بیماری‌های تنگی عروق قلب شایع‌ترین بیماری‌های قلبی است، می‌گوید: «شیوه زندگی ازجمله مهم‌ترین مسائلی است که هم می‌تواند از این بیماری‌ها جلوگیری کند و هم بسیار سریع به تنگی عروق منجر شود. متاسفانه در فرهنگ ما ورزش جایگاه چندانی ندارد. حتی نیم ساعت راه رفتن، دویدن، طناب زدن هم می‌تواند نقش مهمی در سلامتی داشته باشد. در آمریکا ورزش برای همه افراد جزئی از زندگی است و تجملی نیست.


در ایران وقتی صحبت از ورزش می‌شود گویی فعالیتی تجملی است افراد می‌گویند وقت ندارند یا راه آن دور است و...درحالی‌که در آمریکا هم امکانات ورزش کردن در دسترس است و هم فرهنگ آن وجود دارد. داشتن یک وسیله ورزشی در خانه هم بسیار خوب است و نیازی به امکانات پیچیده وجود ندارد اما همین میزان توجه به ورزش هم در ایران دیده نمی‌شود» افشار ضمن ابراز تاسف از افزایش بیماری‌های قلبی در ایران می‌گوید: «فعالیت کم، استرس، آلودگی هوا...مسائلی است که به افزایش بیماری‌های قلبی منجر می‌شود. البته من تصور می‌کنم در ایران تغذیه به نسبت کشورهای غربی بهتر بوده و از میوه و سبزی‌های طبیعی بیشتری استفاده می‌شود. مجموعه غذاهای ایرانی حتی شبیه به رژیم مدیترانه است که نشان داده است که بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد، اما آلودگی هوا در ایران بسیار شدید بوده که نقش مستقیمی بر بیماری‌های قلب و عروق و تنفسی دارد. آلودگی هوا، استرس و کمی فعالیت بدنی مهم‌ترین مسائلی است که به بیماری‌های قلبی در ایران منجر می‌شود.»