راه غلبه بر سرطان دسترسی به اطلاعات ژنتیکی همه جهان است

به گزارش شفا آنلاین،با پیدا شدن درمان برای بیماری‌های کشنده مثل بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عفونی ودیگر بیماری‌های خطرناک، سرطان به صدر فهرست عامل مرگ و میر انسان‌ها صعود کرده است. 40 درصد آمریکاییان در طول عمر خود به این بیماری مبتلا می‌شوند و نیمی از این تعداد بر اثر همین بیماری جان خود را از دست می‌دهند. همه ما تا وقتی که یکی از نزدیکان‌مان به این بیماری مبتلا نشود در مرحله انکار آن به‌سر می‌بریم، غافل از اینکه با ثبت دقیق کلیه آمار و اطلاعات به‌دست آمده شاید بتوانیم احتمال مرگ را بر اثر آن به صفر برسانیم.

       سرطان حاصل رشد بی‌رویه سلول‌ها بر اثر بروز ایراد در DNA است. برخی افراد با نقص مادرزادی DNA متولد می‌شوند و برخی با گذر زمان به آن دچار می‌شوند. گاهی هنگام تقسیم سلولی بخشی از DNA به اشتباه نسخه‌برداری می‌شود. چنین اشتباهاتی سبب کاهش کارکرد سیستم دفاع سلولی می‌شود که یکی از عوامل بروز سرطان است. بدین ترتیب فرد بدون اینکه در معرض عوامل سرطان‌زا قرار گیرد به آن مبتلا می‌شود. دخانیات، تشعشعات، آزبست و دیگر موارد مشابه احتمال رخداد اشتباه را در هنگام نسخه‌برداری زیاد می‌کنند. اگر بخواهیم با مثال موضوع را توضیح دهیم باید بگوییم که با هر تقسیم سلولی ممکن است تاسی را که ریخته‌ایم به نفع سرطانی شدن بچرخد. حضور عوامل جهش‌زا چرخش تاس را به نفع سرطانی شدن زیاد می‌کند.

       بیشتر مطالعات در ارتباط با سرطان از اطلاعات ژنومیک محدودی برخوردار است واطلاعات حداکثر هزار بیمار را در بر می‌گیرد. آیا با توجه به طبیعت و اهمیت این بیماری ترس‌آور، زمان آن فرا نرسیده که دانشمندان به راهکاری کم‌هزینه برای رمزگشایی کامل ژنوم دست یابند تا بتوانند با آن مبارزه کنند؟ جواب مثبت است! طبق قانون‌مور که فناوری اطلاعات را طی 15 سال، 100 برابر رشد داده، هزینه رمز گشایی از هر واحد ژنوم 100هزار برابر کاهش داشته و به 1000 دلار رسیده است. هزینه‌ای که تامین آن برای عده بیشتری ممکن است. دقت و کاربرد قانون مور، دلیلی است که دانشمندان علوم کامپیوتر را بهتر و بیشتر تجهیز کنیم چون در جنگ علیه سرطان پردازش اطلاعات از اهمیت بارزی برخوردار است. اگر 7/1 میلیون آمریکایی که در سال 2016 مبتلا به سرطان تشخیص داده می‌شوند، اطلاعات توالی سلول‌های سالم و سرطانی آنها جمع‌آوری شود، یک اگزابایت داده خام حاصل می‌شود. دانشگاه برکلی، شرکت مایکروسافت و یو سی سانتاکروز از سال 2011 به کارزار پردازش داده‌ها پیوسته‌اند.

       خبر خوش آن است که حاصل این همکاری تا کنون نجات جان یک انسان بوده است. پسر نوجوانی که علی‌رغم مراجعات متعدد به پزشک به ناچار در بیمارستان به مدت 5 هفته بستری شد و تشخیص درستی در ارتباط با بیماریش داده نشد، پس از یک تشنج مغزی به حالت کما فرو رفت. پزشکان معالجش در کمال ناامیدی نمونه آب نخاع او را برای آزمایش و توالی‌یابی ژنتیکی به دانشگاه برکلی فرستادند. تنها پس از دو روز برنامه کامپیوتری با حذف اطلاعات DNA انسان و توالی‌یابی پاتوژن به‌جا مانده به وجود عفونتی باکتریایی و بسیار کمیاب پی برد. درمان پسر نوجوان با آنتی‌بیوتیک نتیجه مثبت داشت، او به هوش آمد و پس از مدتی با سلامتی از بیمارستان مرخص شد. پیش از ساخت این نرم‌افزار کامپیوتری، دانشمندان باید عامل بیماری‌زا را حدس می‌زدند وسپس برای اطمینان از درستی حدسیاتشان آن را آزمایش می‌کردند. این روش با سعی و خطای زیادی همراه بود.

       خبر بد آن است که پایگاه داده‌ها و آمار ما هنوز بسیار محدود است. به‌خصوص در ارتباط با بیماران سرطانی، آمار موجود جهت پردازش و دستیابی به پاسخ با احتمال خطای کم، هنوز بسیار محدود است. نیاز به جمع‌آوری اطلاعات از تعداد بی‌شمار بیمار به این علت است که تومورها ماهیتا بسیار با هم متفاوت هستند. بسیاری از آنها منحصربه‌فرد هستند، بنابراین برای حصول نتیجه بایست نمونه‌های بسیاری تجزیه و تحلیل شوند. موانع پیش‌رو به شرح زیر است:
        تامین منابع مالی: اینجا همان بحث قدیمی مرغ و تخم‌مرغ است. هنوز آمار کافی جهت اثبات نقش و اهمیت تعیین توالی ژنتیک در دست ما نیست، به همین سبب شرکت‌های بیمه برای توالی‌یابی هزینه‌ای نمی‌پردازند. همه می‌دانند که این عمل بسیار ثمربخش است ولی راهی برای اثبات آن وجود ندارد.

        اگر منابع مالی هم تامین شوند، آیا بیمارستان‌ها اطلاعات خود را به اشتراک خواهند گذاشت؟ برخی بیمارستان‌ها و نهادهای علمی اطلاعات را به چشم دارایی و ملک شخصی می‌نگرند و مادامی که نتایج حاصله را در قالب مقاله منتشر نکنند علاقه‌ای به آشکار ساختن یافته‌هایشان ندارند.

       اگر دو مانع پیشین از پیش پا برداشته شود، اخلاق پزشکی مخالف آشکارسازی اطلاعات بیماران است و آن را بخشی از حریم خصوصی می‌داند.

       فرانسیس کالینز، مدیر انستیتوی سلامت در اجلاس داوس، چنین گفت: «نباید به این اکتفا کنیم که عصر حاضر، عصر جمع‌آوری‌اطلاعات باشد بلکه بایست عصر دسترسی به اطلاعات باشد.» برای فائق آمدن به موانع گوناگون، اتحادیه جهانی ژنومیک و سلامت تشکیل شده است. هدف از تشکیل این اتحادیه ایجاد زمینه اشتراک‌گذاری مسئولانه، داوطلبانه و ایمنی اطلاعات ژنتیکی و سلامتی افراد است. با وجود اینکه 375 نهاد و سازمان به این اتحادیه پیوسته‌اند و کارگروه‌های ایجاد شده فعال هستند، پیشرفت آن بسیار آهسته است. شاید مهم‌ترین تاثیر حاصل از تشکیل چنین نهادی این است که همگان به‌تدریج به لزوم و اهمیت به اشتراک‌‌گذاری اطلاعات پی می‌برند. برای آمادگی جهت انجام این پرش انقلابی، باید که متخصصین علوم کامپیوتر را به یاری خود بطلبیم تا با وسیع‌سازی و ایمن‌سازی فضای تبادل اطلاعات، زمینه را برای تجزیه و تحلیل اطلاعات با اطمینان از حفظ حریم خصوصی مهیا سازند.
 هافینگتون پست تک