این
روش بسیار دقیق میتواند عوارض جانبی یکی از داروهای رایج آلزایمر را کاهش
دهد. بنابراین، پزشکان میتوانند آن را تجویز کنند تا به افراد در مراحل
اولیه این بیماری کمک کنند.
مشکلات عصبی ممکن است از مقدار بیش از
حد یک گیرنده عصبی به نام NMDA ناشی شوند. یکی از داروهای آلزایمر به نام
«ممانتین» این گیرندههای NMDA را مسدود میکند. اما ممانتین نمیتواند
تفاوت گیرندههای کاربردی و گیرندههای اضافه را تشخیص دهد و به همه آنها
حمله میکند. در نتیجه، عوارض جانبی آن مثل توهم و کما شدید هستند. به همین
دلیل، ممانتین معمولا برای مراحل پیشرفته آلزایمر استفاده میشود. حالا
محققان دانشگاه استنفورد به سرپرستی «الکس ساوچنکو» و «النا مولوکانوا»
نانوذرهای ساختند که این گیرندههای اضافه NMDA را مسدود میکند.
مولوکانوا
میگوید: «این اولین بار است که توانستهایم این گیرندهها را به این شکل
هدف قرار دهیم. اما امیدواریم که هر چه زودتر این روش درمانی به کلینیکها
راه یابد و برای آلزایمر و بیماریهای دیگر به کار رود.»
گیرندههای
خوب و بد NMDA در قسمتهای مختلف مغز پیدا میشود. گیرندههای خوب در
سیناپسها (فضای بین نورونها) قرار دارند. گیرندههای بد هم آنهایی هستند
که در هر جای دیگری پیدا میشوند.
دو سیناپس که با هم ارتباط برقرار
میکنند، مثل دو نفر هستند که با هم صحبت میکنند. وقتی که این دو در یک
اتاق آرام میتوانند یکدیگر را بشنود، همه چیز رو به راه است. اما اگر صدای
پسزمینه بیش از حد باشد، گویندهها حواسشان پرت میشود و نمیتوانند به
گفتگویشان ادامه دهند. در بدترین حالت، NMDA مضر میتواند سلول را
بکشد و به زوال عصبی منجر شود.
ساوچنکو و مولوکانوا ذرهای ساختند
که در آن طلا، ممانتین و پلیاتیلن گلیکول با هم ترکیب شدهاند. طلا و
پلیاتیلن گلیکول هر دو انتخابهای رایجی برای نانوذره هستند. طلا غیرسمی و
پایدار است و پلیاتیلن گلیکول هم پایداری شیمیایی را بیشتر میکند. این
ذره AuM نام دارد. اندازهی آن برای اینکه در سیناپسهای بین نورنها جا
شود، خیلی بزرگ است، اما برای واکنش با گیرندههای NMDA مضر به اندازه کافی
بزرگ است.
مولوکانوا و ساوچنکو معتقدند باید پژوهشهای بیشتری در
این زمینه انجام شود. اما در هر حال، پتانسیلهای این ذره آنها را
هیجانزده کرده است.