شفا آنلاین>اجتماعی>شاید یکی از بزرگترین دغدغه‌های هرپسری، داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از آن باشد. دغدغه‌ای که هرچه به موعد اعزام نزدیکتر می‌شوند، تبدیل به استرس می‌شود.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید از دور و بری‌ها شنیده بودم، سخته! الان یک‌سال از سربازی‌ام
می‌گذرد، اما این یک سال به اندازه 10 سال گذشته است. اصلا اغراق نمی‌کنم.
هرکسی که سربازی رفته، متوجه منظورم می‌شود. شاید اجباری بودن، تکراری
بودن، بیهوده بودن یا نبودن آزادی. برای آموزشی، پدافند هوایی سمنان
افتادم. با اتوبوسی پر از سرباز راهی سمنان شدیم. اتوبوس جاده‌ای فرعی را رفت و رفت تا جایی‌که انسان و ساختمانی دیده نشد. بعداز رویت چند شتر، ساختمان پادگان پیدا شد. سرباز بودن ما آغاز شد. اوایل باورم نمی‌شد که در کشور خودمان هستیم. فضای سنگین پادگان، برخورد حقارت‌آمیز و کاربرد الفاظ زشت و...شب اول با بشین، پاشو از ما پذیرایی شد. تا جایی‌که احساس کردیم، دیگه مفصل نداریم.
از غذای پادگان نگویم بهتر است. خورشت وحشت، غذایی بود که گوجه فرنگی، لپه و سیب‌زمینی له شده داشت. وقتی غذا رو می‌دیدی، اشتهایت کور می‌شد. شرایط بهداشتی و آب پادگان تعریفی نداشت. غذاخوری و استراحتگاه پر سوسک بود. بهداری رفتن مکافات بود. تازه هر اتفاقی هم برای هرکدام از می‌افتاد، قرص دیکلوفناک و استامینوفن تجویز می‌شد. مگراینکه جراحت و زخمی به وجود می‌آمد که در آن صورت با اصرار نزد پزشک می‌رفتیم. از نظر جسمی بیماری‌های گوارشی، کمردرد، زانودرد تقریبا سراغ همه می‌آید. اما مهم‌تر از اینها، آسیب‌های روحی مخصوصا برای افرادی است که هنوز شخصیت منسجمی ندارند. به امید روزی که سربازی شغل شود. (یک سرباز وظیفه)
اولین چالش، شوک فرهنگی است
سیدمظفر روحانی، متخصص بیماری‌های اعصاب و روان (روانپزشک) درخصوص مشکلات عدیده‌ای که سلامت روان سربازان را در طی دوران سربازی تهدید می‌کند، می‌گوید: «اولین عاملی که در برخورد اول برای سربازها ایجاد مشکل می‌کند، این است که تعداد زیادی سرباز از شهرها و فرهنگ‌های مختلفی یک جا جمع می‌شوند. حضور افراد از یک خانواده کم جمعیت و آرامش خانه، در پادگان و بین هفتاد، هشتاد نفر، خودبه خود شوک فرهنگی ایجاد می‌کند.
بسیاری از افراد که از شهرستان های کوچک می‌آیند، توان تطابق با افراد دیگر را ندارند، مثلا فردی که از شهر کوچکی به پادگان ملحق می‌شود، چگونه می‌تواند از طریق ارتباطات کلامی با پسرهایی که در شهرهای بزرگ متولد شده و زندگی کرده اند، یکسان شود. فردی که در شهرهای بزرگ پرورش یافته، توان ارتباط کلامی موثری داشته و می‌تواند منظور را برساند و از حقوق خود برخوردار شود.»
وی می‌گوید: «دومین موردی که می‌تواند به سلامت روان سربازها لطمه وارد کند، محل آسایشگاه است. فردی که تا دیروز در خانه و در اتاق شخصی استراحت می‌کرده، به‌طورناگهانی باید در بین تعداد زیادی آدم از شهرها و فرهنگ‌های مختلف به استراحت بپردازد. حس ناامنی دراین میان آنها را دچار مشکل می‌کند. بی‌خوابی، بدخوابی و انواع مشکلات خواب و به تبع آن عدم تمرکز نیز آنها را تهدید می‌کند.»
لزوم آشنایی فرماندهان با وضعیت روانی سربازان
این روانپزشک در ادامه می‌گوید: «عدم شناخت کافی فرماندهان از سربازها، شاید بزرگترین مشکل آنها را تشکیل بدهد. آنچه از نقطه نظر یک روانپزشک مهم است، این است که فرماندهان و سرگروهبانان باید اطلاعات جامعی از سربازها داشته باشند. اینکه از کدام شهر آمده، وضعیت خانوادگی وی چگونه است؟ پدر و مادرش در چه شرایطی زندگی می‌کنند؟ تعداد خواهرها و برادرهایش؟ مشکلات و دغدغه‌های زندگی‌اش؟ آیا در خانواده‌اش فردی بیماری جدی داشته؟ آیا سابقه بیماری‌های اعصاب و روان جدی در خانواده او وجود داشته است؟ آیا شکست‌های عاطفی در زندگی‌اش وجود داشته و... همه و همه مسائلی است که دانستن آنها، از ضروریات کار مافوق‌ها است.
اما در 85 درصد موارد مافوق‌ها این دید را ندارند. آنها، سرباز را به عنوان فردی که آمده تا در دوران آموزشی سختی بکشد و یاد بگیرد، می‌بینند. در این دوران است که سرباز دچار ضربات روحی و روانی شدیدی می‌شود. برای مثال، اگر یک سرباز مشکلی در خانواده داشته باشد، اعم از مشکلات مالی یا بیماری یکی از اعضای خانواده، ناخودآگاه درگیر می‌شود. لذا با بدرفتاری مافوق‌ها نمی‌تواند، خود را وفق دهد. اما شرایطی را تصور کنید که فرمانده و مافوق از مشکلات خانوادگی و شخصی سرباز خبردار باشد. دراین حالت کمترین کمکی که می‌تواند بکند، این است که وی را درک کند و حرف‌هایش را بشنود. همین موضوع به سرباز حس اطمینان و آرامش می‌دهد و باعث می‌شود، صدمه به خود و دیگران که احتمال وقوع آن وجود دارد، رخ ندهد. بارها دیده شده که یکی از سربازان دست به خودکشی میزند و این موضوع روی بقیه هم اثر مخرب می‌گذارد. فرمانده یا کسی که به سرباز آموزش می‌دهد، باید به تفاوت‌های فردی هر سرباز اهمیت بدهد. مثلا توجه به اینکه آیا سرباز فرد درونگرا و گوشه‌گیری است؟ خجالتی است؟
آیا کم‌حرف و بی سروصدا است؟ باید دقت شود، این افراد بیشتر مورد توجه باشند، چراکه اینگونه افراد مستعد آسیب به خود و دیگران هستند. اگر فرمانده واحد روانشناسی خوانده باشد، یا اینکه در کنار خود مشاور یا روانشناس داشته باشد، کمک شایانی به ارتقای سلامت روان در سربازان خواهد کرد. کمااینکه آموزش سرباز باید از ریشه دواندن مشکلات بیشتر مبرا باشد.» موضوع دیگری که منجر به آسیب‌های روحی می‌شود، بعضی از آموزش‌های ناگهانی است. مثلا فرمانده باید سربازها را آگاه کند که یکی از این شب‌ها عملیات داریم. در این عملیات‌ها سربازها نیمه‌های شب با صدای بلند بیدار شده و به صف می‌شوند. در این حالت باید با شلیک گلوله و انجام حرکات دفاعی و سینه‌خیز و... عملیات شبانه را به پایان برسانند. لذا آگاهی تاحدود زیادی جلوی آسیب را می‌گیرد.»
اختلال تطابق بیشترین شیوع را دارد
به عقیده روحانی: «مهمترین بیماری روانی که ممکن است، یک سرباز را در طول دوره خدمت مبتلا کند، اختلال تطابق است. این اختلال باعث می‌شود که استرسی منجر شود تا فرد تطابق خود را با زندگی از دست بدهد. حال این اختلال می‌تواند، علائم مختلفی داشته باشد، مثلا اختلال تطابق با علائم افسردگی، اختلال تطابق با اقدام به خودکشی و اقدامات خطرناک و خودزنی، اختلال تطابق با علائم اضطرابی، اختلال تطابق با علائم جسمی و...» وی ادامه می‌دهد: «معمولا این اختلال در دو سه ماهه اول ایجاد می‌شود و چنانچه آسیب دیگری نشود، بعداز آن ازبین می‌رود. اگر ازبین نرود، کارایی سرباز را در طول دوران خدمت بگیرد. »
اعتراضات روانی سرباز به شوخی گرفته نشود
وی می‌گوید: «اختلال بعدی که شایع‌تر است، افسردگی اساسی است. معمولا 10 درصد مردان و 20 درصد زنان به این اختلال مبتلا هستند، در طول دوران خدمت هم این اختلال خیلی دیده شده و حتی امکان دارد تاد مدت‌ها بعداز سربازی، زندگی فرد را تحت‌الشعاع قرار دهد. این اختلال علائم خاص خود را داشته که احساس غم و اندوه اولین نشانه آن است. مسائلی که درگذشته برایش لذت‌بخش بوده، دیگر نیست و به نوعی به پوچی می‌رسد. گوشه‌گیری و گریه، عدم تمرکز، کاهش وزن، اختلال خواب و تغذیه و مشکلات گوارشی و ضعف جسمانی و...از عوارض این بیماری است. افکار مرگ و میر با اینگونه افسردگی همراه است. نکته‌ای که باید مدنظر باشد، این است که اگر سربازی گفت قصد خودکشی دارم، او را جدی بگیرند. 80 درصد مواردی که سربازی اقدام به خودکشی کرده، قبلا به طرق مختلف اعلام کرده، اما این گفته یک شوخی تلقی شده است. اعتراضات روانی سرباز به شوخی گرفته نشود. اختلال هراس شدید نیز از ثمرات روانی دوران سربازی می‌تواند باشد. این هراس به صورت اضطراب و ترس شبانه، همراه با کابوس است.»
دوسال طلایی برای یک جوان!
عبدالرحمان رستمیان، عضو کمیسیسون بهداشت و درمان مجلس درخصوص رسیدگی به وضعیت سلامت سربازها در طی دوران سربازی می‌گوید: «دوسال خدمت سربازی، بهترین فرصت برای یک جوان است. از این فرصت باید به نحو احسن استفاده کرد، تا توانمند شوند و بعداز طی این دوران طلایی، قادر به کار و فعالیت باشند. مراقبت ازسلامتی جوانان برومند کشور، یک وظیفه است. نباید اینگونه تصور شود که با سرباز می‌توان هررفتاری داشت. مثلا ایستادن برای نگهبانی که شاید ساده‌ترین فعالیت یک سرباز باشد، می‌تواند مشکلات جسمی دیگری از جمله واریس و مشکلات ارتوپدی را ایجاد کند. آیا می‌توانیم، با تمهیدات خاصی، وظایف محوله به آنان را تخفیف دهیم؟» وی می‌گوید: «در دو سه سال اخیر، امکان خرید خدمت سربازی برای برخی افراد فراهم شد، چه اشکالی دارد، بخشی از این پول برای خدمات رفاهی سربازان صرف شود؟ زمانیکه سربازها به پادگان می‌روند، به دلیل دوری راه، مجبور هستند مسافت زیادی را طی کنند، لذا ایجاد شرایط بهتری برای فرد و خانواده‌اش الزامی است. به شخصه با سربازی حرفه‌ای موافق هستم. چراکه این افراد مدت زمان طولانی را در پادگان سپری می‌کنند. کافی برای آموزش بعضی فنون و حرفه‌ها دارند.» به عقیده رستمیان: «باید قانون و برنامه‌ها طوری پیش برود که سربازی به شکل یک شغل و مهارت بشود. دوسال زمان کمی نیست، از این دوسال می‌توان نهایت استفاده را کرد تا سرمایه‌های انسانی ماهری را تحویل جامعه بدهیم. از وجود چنین برنامه‌هایی بی‌اطلاع هستم. اما ضرورت ایجاد آنها وجود دارد. کمیسیمون بهداشت مجلس به وضعیت سلامت سربازان ورود نکرده است. سال گذشته پیشنهاد اختصاص منابع خرید سربازی را برای ارتقای وضعیت رفاهی سربازان دادیم؛ اما این بودجه جای دیگری دیده شده بود.»
سربازی حرفه‌ای شود
بهرام پارسایی، عضو کمیسیون اصل نود مجلس و نماینده مردم شیراز با انتقاد به وضعیت رفاهی و سلامتی سربازان می‌گوید: « کاری که اجباری باشد، صورت خوشی ندارد، چه سربازی باشد، چه موضوع دیگری. پیشنهاد من این است که به مقوله سربازی به صورت حرفه‌ای نگاه شود. اجباری بودن برداشته شود. این موضوع نه تنها از نظر روحی به نفع سربازها است، بلکه سلامت جسمانی آنها را نیز تضمین می‌کند. دوران آموزشی آنها معمولا در مناطق دورافتاده‌تر است، لذا خطرات مسیر و حوادث احتمالی هم آنها را تهدید می‌کند. بنابراین چنانچه هر فردی در شهر سکونت خود یا نزدیک آن خدمت کند، بهتر است.»
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار