شفا آنلاین>سلامت> پوکی استخوان را بیماری پنهان می‌گویند، چون آرام به وجود می‌آید و آرام زندگی را مختل می‌کند. توانایی حرکت، تعادل، فعالیت روزانه و درنهایت خود زندگی را از آدم می‌گیرد و سالانه هزینه زیادی بر دوش اقتصاد درمانی جامعه می‌گذارد.
به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید پوکی استخوان شاید در همه جای دنیا یک معضل به حساب بیاید که
گریبانگیر کهنسالان و حتی جوانان جوامع مختلف باشد، اما در ایران یک مشکل
جدی به حساب می‌آید که به پیگیری مستمر و مدیریت جدی نیاز دارد. مهمترین
مسئله‌ای که ایران را در این بیماری با باقی کشورها متمایز می‌کند، روند رو
به رشد و تصاعدی تعداد بیماران و شیوع کمبود ویتامین D در بین آنان است. در این گزارش، وضعیت شیوع این بیماری در کشور و اقدامات انجام گرفته برای مقابله با آن طرح می‌شود که در ادامه می‌خوانید.
زنان دو برابر مردان دچار پوکی استخوان می‌شوند
سید احمد رئیس السادات، دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران و عضو هیئت علمی بیمارستان شهید مدرس و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در رابطه با میزان شیوع این بیماری در داخل کشور گفت: «در ایران حدود 5/4 درصد مردان و 8 درصد زنان به پوکی استخوان و بیش از 35 درصد آنها به درجات خفیف‌تری از کاهش تراکم استخوان مبتلا هستند.
با افزایش سن، پوکی استخوان به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند، به طوری که بیش از 20 درصد زنان بالای 50 سال دچار درجاتی قابل توجهی از کاهش تراکم استخوان هستند و این سبب می شود بیشتر در معرض شکستگی های ناشی از پوکی استخوان باشند.»
رئیس‌السادات در مورد انواع پوکی‌های استخوان گفت: «پوکی استخوان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. پوکی استخوان اولیه با افزایش سن، یائسگی و عادات مربوط به شیوه زندگی مانند سیگار، الکل، رژیم غذایی غلط و فعالیت فیزیکی ناکافی ایجاد می‌شود. پوکی استخوان ثانویه در اثر بیماری های مختلف (دیابت، پرکاری تیروئید و پاراتیروئید، کاهش هورمون‌های رشد، برخی سرطان‌ها و ...) و یا استفاده از دارو از جمله داروهای استروئیدی (کورتون) و ضد تشنجی، داروهای مورد استفاده در درمان بیمارهای تیروئیدی و مواردی شبیه به این به وجود می‌آید. از نظر آسیب‌شناختی پوکی استخوان حاصل عدم تعادل بین ساخت استخوان جدید و برداشت استخوان قدیمی است که در نهایت منجر به از دست رفتن پیشرونده بافت استخوان می‌شود.
بر اساس تحقیقات انجام شده تراکم استخوان در انسان بعد از جهش رشد در دوران بلوغ مرتباً افزایش دارد و در اواخر دهه سوم و اوایل دهه چهارم عمر به حداکثر میزان خود می‌رسد. بعد از آن تراکم استخوان‌ها مرتبا با افزایش سن رو به کاهش است و این کاهش تا پایان عمر ادامه دارد
. اثر هورمون‌های جنسی بر فرایند استخوان‌سازی و بروز پدیده یائسگی (منوپاز) سبب می‌شود روند کاهش تراکم در زنان سرعت بیشتری نسبت به مردان داشته باشد. هر چند در مردان مسن هم، کاهش تدریجی هورمون‌های مردانه باعث ایجاد حالتی شبیه به یائسگی در آقایان می‌شود. به زبان ساده می‌توان میزان تراکم استخوان را به یک پس انداز طولانی مدت بانکی تشبیه کرد. تا حدود 30 تا 35 سالگی فرصت داریم که موجودی این حساب را بهتر کنیم. پس از این سن، میزان برداشت از حساب همواره بیشتر از میزان واریز به حساب است و در سالمندی این افزایش برداشت می‌تواند منجر به ورشکستگی شود. از لحاظ بالینی این ورشکستگی، پوکی استخوان و عوارض و پیامدهای ناشی از آن است. واضح و مبرهن است که هر چه میزان پس انداز اولیه در سنین جوانی بیشتر شود احتمال کاهش موجودی و ورشکستگی در سنین بالاتر کمتر خواهد شد.»
تنها 10 درصد دختران ویتامین کافی دارند
محمدباقر لاریجانی، معاون آموزشی وزیر بهداشت هم در رابطه با آمار حقیقی مربوط به پوکی استخوان گفت: «اگر دختران مورد بررسی قرار بگیرند، مشخص می‌شود که 80 درصد آنها کمبود ویتامین D دارند و تنها 5 تا 10 درصد آنها وضعیت معمولی دارند. این شرایط نشان می‌دهد که مسئله جدی است و باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. از طرفی، مادری که کمبود ویتامین D دارد روی کودک نیز تاثیر می‌گذارد. مطالعات مختلفی در جهان این مسئله را نشان داده است که اگر ویتامین D در مادر دچار مشکل باشد می‌تواند با وضعیت جنین و نوزاد مرتبط باشد و کمبود آن در مادر می‌تواند تاثیر منفی بر نوزاد بگذارد. این مسئله 200 میلیون نفر در دنیا را مبتلا کرده است.»
وی در رابطه با تحقیقات جهانی در این زمینه گفت: «مطالعات بزرگی در جهان در این زمینه انجام‌شده و در طی 10 سال بار دیگر تکرار شد. این مطالعات نشان می‌دهد میزان پوکی استخوان در کشور ما در حال افزایش است. در فاز یک و فاز سه حدود 0/4 جمعیت وجود داشته و اکنون به 0/7 جمعیت رسیده است. ما از پوکی استخوان می‌ترسیم چرا که می‌تواند ما را دچار شکستگی‌های متعدد کند و تاثیرات شکستگی هم بسیار زیاد است. به‌صورت کلی 25 درصد افرادی که دچار شکستگی لگن می‌شوند در بیمارستان مشکل پیداکرده و به مرگ‌ومیر منتهی می‌شوند.
حدود 30 درصد آنها هم از کارافتادگی پیدا می‌کنند. اگر به شکستگی ناشی از پوکی استخوان نگاه کنید مسئله آن جدی‌تر از شکستگی ناشی از ضربه است. این بیماری در کشورهای اروپایی حالت پایدار پیداکرده است اما در کشورهایی مانند ایران رو به افزایش است و این خطری است که ما باید به آن توجه کنیم. ایران و کشورهای آسیایی ازجمله کشورهایی هستند که خطر بالایی برای پوکی استخوان دارد.»
36 هزار سال از عمر مفید ما بر اثر پوکی استخوان از بین می‌رود
لاریجانی همچنین در زمینه عواقب پوکی استخوان و شکستگی‌های لگن گفت: «مطالعات ایران و منطقه نشان می‌دهد شیوع پوکی استخوان بالا است و به همین علت هم شکستگی لگن مسئله‌ای جدی تلقی می‌شود. شکستگی‌های مختلفی در جهان وجود دارد که هر یک از آنها هزینه‌های سنگینی دارد و شکستگی لگن هم از جمله آنها است. از سویی با مسن شدن جمعیت اگر به این موضوع توجه نداشته باشیم به تدریج به سمت شکستگی‌های بیشتری می‌رویم و مسئله به ویژه در بین زنان به مشکلی بزرگ‌تر تبدیل می‌شود.
آسیب و مرگ‌ومیری که پوکی استخوان ایجاد می‌کند از بسیاری از بیماری‌ها بیشتر است. طبق مطالعه ای که در ایران انجام‌شده است پوکی استخوان تقریباً 36 هزار سال، عمر مفید کشور ما را دچار آسیب می‌کند.»
مشکلات سنجش پوکی استخوان
لاریجانی در رابطه با راه‌های متعدد تشخیص پوکی استخوان گفت: «برای تشخیص این بیماری روش‌های مختلفی وجود دارد. روش‌های پیشرفت جدیدی نیز وجود دارد که به کمک آنها می‌توان کیفیت استخوان را تشخیص داد. اما روشی که به‌صورت متداول مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش سنجش استخوان است. اگر سنجش استخوان به درستی انجام شود به ما کمک می‌کند بتوانیم وضعیت را روشن کنیم اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که وقتی سنجش استخوان را انجام می‌دهیم تعداد قابل‌توجهی از افرادی که دچار شکستگی لگن می‌شوند ممکن است سنجش استخوان معمولی داشته باشند و دچار مشکل دیگری باشند. اما سنجش استخوان به ما نشان می‌دهد که فرد چه میزان درخطر قرار دارد. از سویی سنجش استخوان وقتی دچار اشکال می‌شود می‌تواند به ما نشان دهد که وضعیت چگونه است اما کیفیت استخوان را به ما نشان نمی‌دهد.
یعنی استخوان بیماران دیابتی می‌تواند سنجش استخوان معمولی را نشان دهد اما آنها در معرض شکستگی قرار دارند و مورد غفلت واقع می‌شوند. ما باید در کشور با توجه به سن افراد و شرایط عوامل خطر، احتمال شکستگی را بررسی کنیم. بسیار مهم است که بتوانیم پیش‌بینی کنیم درصد شکستگی ما در سال‌های آینده چگونه است.
کسانی که دچار پوکی استخوان هستند حتماً باید درمان شوند و افرادی که دچار تراکم پایین استخوان هستند و خطر بالایی دارند هم باید درمان شوند. درمان‌های متفاوتی نیز وجود دارد. برخی از آنها بسیار معمول است یعنی باید رژیم غذایی آنها را اصلاح کنیم و برخی از آنها نیز نیازمند درمان‌های طبی هستند. مقالات مختلف نشان داده است غنی کردن شیر تاثیرگذار است. راهنماهای بالینی متعددی در کشور برای درمان پوکی استخوان طراحی‌شده است. همچنین سامانه‌ای برای ثبت شکستگی طراحی‌شده است که در حال تکمیل شدن است.»
نظرشما
آخرین اخبار