از دهان تا سرطان لوزوالمعده

به گزارش شفا آنلاین، حال یک مطالعه جدید نشان می‌دهد افرادی که مبتلا به 2 نوع از باکتری دهانی و بیماری پریودنتال باشند، متعاقبا در معرض خطر بیشتر ابتلا به سرطان پانکراس قرار دارند، بنابراین حوزه جدیدی از تحقیقات برای بررسی نشانگرهای اولیه سرطان پانکراس گشوده شده است.

       مطالعات متعددی در گذشته به ارتباط بهداشت ضعیف دهان و دندان و افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس اشاره کرده‌اند. حال مطالعه جدید نیز به نقش پاتوژن‌های دهانی در این میان پرداخته است. محققان درواقع به دنبال این سوال بوده‌اند که چرا ارتباطی میان بهداشت ضعیف دهان و دندان و افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس وجود دارد. فرضیه آنها این بوده که باکتری دهانی در این میان توضیح اساسی را می‌دهد، زیرا پریودونتیت به‌وسیله باکتری دهانی دیس‌بیوزیس dysbiosis ایجاد می‌شود.

       نتایج این مطالعه که به‌وسیله موسسه ملی سرطان تامین اعتبار شده، هنوز منتشر نشده ولی در نشست انجمن تحقیقات سرطان آمریکا 2016 ارایه شده است. در این مطالعه، محققان نمونه‌های بزاق شرکت کنندگانی را که در چند مطالعه کوهورت آینده‌نگر و طولانی‌مدت شرکت کرده بودند، به دست آوردند. سپس، DNA استخراج شده از نمونه بزاق 361 بیمار را که مبتلا به سرطان پانکراس بودند، توالی‌یابی کردند. همچنین نمونه بزاق 371 نفر را که سالم بوده و با گروه بیماران هم‌خوانی داشتند، به عنوان گروه کنترل بررسی کردند. محققان در آنالیزهای خود اثر دیگر عوامل خطر را مانند سن، نژاد، جنس، وضعیت سیگار کشیدن و مصرف الکل، شاخص توده بدنی و دیابت حذف کردند.

       محققان دریافتند که افراد دارای Porphyromonas gingivalis در میکروبیوم دهانی خود، در مقایسه با افرادی که این باکتری را نداشتند، با افزایش 59 درصدی در خطر ابتلا به سرطان پانکراس مواجه هستند. همچنین افرادی کهAggregatibacter actinomycetemcomitans را در میکروبیوم دهانی خود نشان می‌دادند نیز با افزایش 50 درصدی در خطر نسبی ابتلا به سرطان پانکراس روبه‌رو هستند. البته این ارتباط‌ها از نظر آماری قوی نبوده‌اند.

       پس از آنکه محققان، بیماران مبتلا به سرطان پانکراس را که کمتر از 2 سال قبل از مطالعه تشخیص گذاشته شده بود، از آنالیزهای خود خارج کردند، افزایش خطر ابتلا همچنان به قوت خود باقی ماند، بنابراین بعید است که دیس‌بیوزیس میکروبیوم دهانی پس از بروز سرطان یا همزمان با ابتلا به آن رخ باشد.

       محققان در این مطالعه پاتوژن‌های مسبب هر دو بیماری پریودنتال را در میکروبیوم دهانی افراد شرکت کننده در هر دو گروه بیمار و کنترل یافتند. P. gingivalis بیشتر شیوع داشت و در میکروبیوم دهانی 26 درصد از افراد گروه کنترل و 35 درصد مبتلایان به سرطان پانکراس دیده می‌شد. در مقایسه، 4 درصد از افراد گروه کنترل و 9 درصد از افرادی که متعاقبا مبتلا به سرطان پانکراس شدند، A. actinomycetemcomitansرا در میکروبیوم دهانی خود پناه داده بودند.

       نتایج این مطالعه همسو با یافته‌های دیگر مطالعاتی است که پیش از این انجام شده است. به‌طور مثال، یک مطالعه کوهورت بزرگ آینده‌نگر در اروپا دریافت که افراد با سطوح بالای آنتی‌بادی P. gingivalis در خونشان (بیش از 200 نانوگرم در دسی‌لیتر)، در مقایسه با افرادی که سطوح این آنتی‌بادی‌ها در خونشان کمتر است، با افزایش 2 برابری خطر ابتلا به سرطان پانکراس روبه‌رو هستند. علاوه براین، نتایج مطالعه کوهورت دیگری نیز با حضور 50 هزار مرد سالم که جمعیت هموژنی را از نظر وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی تشکیل می‌دادند، نشان داد وجود سابقه پریودونتیت با افزایش 64 درصدی در افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس همراه است و این ارتباط در مردانی که اصلا سیگاری نبوده‌اند، قوی‌تر از سایرین است، حتی با وجود آنکه سیگار خود یک عامل خطر ابتلا به سرطان پانکراس محسوب می‌شود.

       محققان در بررسی‌های خود به ارتباط میان P. gingivalis و کارسینومای اسکوآموس سل مری نیز پی برده‌اند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد 61 درصد از نمونه‌های بافت سرطانی گرفته شده از 100 بیمار، با این باکتری کلونیزه شده بودند. در مقابل، هیچ یک از نمونه‌های بافتی گرفته شده از افراد سالم حاوی این باکتری نبوده است. عفونت با P. gingivalis ارتباط مستقیم و مثبتی هم با متاستازهای سرطانی و نرخ بقای بیماران دارد. البته محققان نمی‌توانند تعیین کنند که P. gingivalis یک عامل سبب شونده ابتلا به سرطان بوده یا ریزمحیط‌های بافت سرطانی فقط به سادگی ماوایی بوده‌اند برای باکتری.

       برخلاف مطالعات قبلی که ارتباط بهداشت ضعیف دهان و دندان را با سرطان پانکراس نشان داده‌اند، مطالعه جدید مشخص کرده دیس‌بیوزیس میکروبیوم دهانی پیش از بروز سرطان پانکراس وجود داشته است، نه اینکه بعد از ریشه‌ دواندن سرطان ظاهر شده باشد. درواقع، این اولین مطالعه‌ای است که به بررسی نمونه‌های دهانی گرفته شده پیش از بروز بیماری پرداخته است. نتایج به دست آمده ارتباط مثبت را با P. gingivalis تائید می‌کنند که پیش از این با استفاده از نمونه‌های خونی پیش از تشخیص نیز دیده شده بود. البته هنوز برای نتیجه‌گیری این موضوع که 2 پاتوژن مرتبط با پریودنتیت مسبب بروز سرطان پانکراس هستند، زود است. آنها صرفا نشان دهنده ارتباطی هستند با التهاب سیستمیک یا فرایند دیگری که در داخل بدن رخ می‌دهد. التهاب با سرطان مرتبط است و باکتری می‌تواند باعث التهاب در پانکراس شود؛البته این فقط یک تئوری است. اما شاید باکتری در دهان فقط مارکری نشانه باشد برای احتمال وجود التهاب در بدن.

       محققان نتایج این مطالعه را بسیار ارزشمند می‌دانند، اما معتقدند باید مطالعات بیشتر و بزرگ‌تری برنامه‌ریزی شوند تا به بررسی بیشتر این ارتباط بپردازند. در یکی از این مطالعات که در اواخر سال 2016 آغاز خواهد شد، محققان P. gingivalis و A. actinomycetemcomitans را به درون پانکراس موش‌هایی تزریق می‌کنند که از نظر ژنتیکی مهندسی شده‌اند تا به سرطان پانکراس حساس باشند. آنها به دنبال این هستند که آیا پاتوژن‌های مسبب پریودونتیت ممکن است کارسینوژنزیس پانکراس را تحت تاثیر قرار دهند یا خیر.JAMA