در حوزه کاتالیست‌ها، نانوذرات اکسید فلزی را می‌توان به‌منظور تسریع فرایند تبدیل ترکیبات آلی به یکدیگر مورد استفاده قرار داد. از جمله این ترکیبات آلی می‌توان به ترکیبات مورد استفاده در صنایع شیمیایی و دارویی نظیر الیفین‌ها و الکل‌ها اشاره کرد.
محسن اسماعیل پور، مجری طرح، از کوئینو کسالین (quinoxaline) به‌عنوان یک ترکیب آلی با خواص ضدسرطانی و ضدمیکروبی و مواد اولیه مورد استفاده در صنایع داروسازی یاد کرد و افزود: در این پژوهش، یک روش آسان، پربازده و سازگار با محیط زیست جهت تولید ترکیب آلی کوئینو کسالین معرفی شده است.
وی افزود: به‌علاوه در ادامه قابلیت‌های کاتالیستی نانوذرات مغناطیسی متشکل از اکسید آهن، سیلیکا و یک جز آلی، جهت تسریع فرایند تولید معرفی شده مورد بررسی قرار گرفته است.
اسماعیل پور اظهار داشت: با استفاده از این نانوکاتالیست، ترکیب شیمیایی مورد نظر به مقدار بیشتر و در زمان کمتر تولید می شود؛ همچنین نیاز به استفاده از محصولات جانبی و کمکی نیز مرتفع خواهد شد.
به گفته وی، نانوکاتالیست سنتز شده در این طرح به دلیل دارا بودن نسبت سطح به حجم بالا از فعالیت به‌مراتب بالاتری نسبت به کاتالیست‌های توده‌ای برخوردار است؛ این موضوع باعث افزایش قابل‌توجه بازدهی فرایند تولید ترکیب شیمیایی می‌شود. به‌علاوه، دارا بودن خاصیت مغناطیسی موجب می‌شود بتوان آن‌ها را پس از اتمام واکنش، از محصول تولید شده جدا کرد.
وی با بیان اینکه بنابراین فرایند خالص‌سازی محصول نهایی با سهولت و سرعت بالاتری صورت خواهد گرفت، گفت: نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن با استفاده از روش هم رسوبی و نانوذرات هتروپلی اسید نیز به‌وسیله روش هیدروترمال تهیه شدند. در ادامه نانوذرات اکسید آهن به‌وسیله نانوذرات هتروپلی اسید عامل دار شدند؛ در نهایت به‌منظور ارزیابی نانوکاتالیست سنتز شده، از آن جهت تولید داروی با پایه کوئینو کسالین استفاده شد. همچنین خواص ضدقارچی داروهای سنتز شده نیز بررسی شد.».
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر جابر جاویدی، محقق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی و دکتر محسن اسماعیل‌پور، محقق دوره پسادکترای دانشگاه شیراز است. نتایج این کار در مجله Materials Research Bulletin (جلد ۷۳، سال ۲۰۱۶، صفحات ۴۰۹ تا ۴۲۲) به چاپ رسیده است.
