تعریق، مکانیسم طبیعی بدن جهت حفظ تعادل دما و آب و دفع سموم و مواد زاید می باشد و توسط غدد عرق که در تمام سطح بدن و با تراکم بیشتر در نواحی کف دست و پا و پیشانی و زیر بغل قرار دارند، انجام می گیرد. گرما، رطوبت، تنشهای عصبی، عملکرد اعضای داخلی بدن همچون قلب،کلیه و دستگاه عصبی و مصرف بعضی داروها مثل داروهای قلبی و داروهای روانپزشکی و مصرف غذاهای تند و گرم در تشدید تعریق موُثرند.
عرق کردن در واقع پاکسازی بدن از راه پوست
است که با خاصیت ضدعفونی کنندگی خود سطح پوست بدن را نیز گندزدایی می کند
فلذا تا وقتی ترشح آن از حد طبیعی فراتر نرفته و بوی بد و آزار دهنده آن
شخص را اذیت نکرده باشد، اقدام درمانی جهت رفع آن انجام نمی گیرد اما وقتی
ترشح غدد عرق از حد طبیعی خود فراتر رفت، چون مانع تنفس راحت پوست شده و با
ماندن روی پوست بستر فعالیت میکروبها را فراهم نموده و باعث متصاعد شدن
بوی بد از پوست بدن می شود، رفع آن دغدغه خاطر فرد شده او را جهت درمان به
تکاپو وادار می کند. در این حالت بهتر است ابتدا توصیه های ذیل رعایت گردد و
در صورت عدم افاقه، نسخه های درمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
توصیه هایی جهت دفع بوی عرق بدن
1-چون
بوی بدن ناشی از فعالیت باکتریها روی عرق می باشد، با شستن بدن با آب و
صابون خصوصا آب سرد و بویژه در نقاطی که بیشتر بو می گیرد مثل زیر بغل و
کشاله ران می توان بوی عرق را کنترل کرد. تعداد دفعات شستشوی بدن بستگی به
شدت فعالیت غدد عرق و میزان بد بویی آن دارد.
2-غذاهای
پروتئینی، چرب و ادویه ها مثل ماهی، ادویه کاری، کله پاچه، ... از جمله
مواردی هستند که در تشدید بوی بدن مؤثرند فلذا اجتناب از این ترکیبات توصیه
می شود.
3- استفاده از لباسهای نخی و کتانی و تعویض به موقع البسه زیر، در رفع بوی بد بدن مؤثراست.
4- ازاله
موهای زیر بغل و ناحیه ران خصوصا با استفاده از داروهای سنتی موبر، مانع
ماندن طولانی مدت عرق و بد بویی این نواحی می شود.
5-استفاده
ازکفشهای روباز و صندل خصوصاً در فصل تابستان، مانع تشدید تعریق پا و
بدبویی آن می شود و برعکس پوشیدن کفشهای لاستیکی و پلاستیکی از تنفس مطبوع
پاها جلوگیری کرده، بد بویی آن را تشدید می نماید.
6-
به کسانیکه از بوی بد پاهای خود در عذابند توصیه می شود پاهایشان را
مرتباً با آب گرم و صابون بشویند و پس از شستن، کاملاً خشک نموده از پودر
مخصوص پا یا نشاسته ذرت یا پودر بچه داخل کفشها استفاده نمایند.
7- استحمام درون وان حمام که یک فنجان آب گوجه فرنگی داخل آن ریخته شده، از دیگر روشهای رفع بوی نامطبوع عرق بدن است.
8-
قرار دادن پاها در محلولی مرکب از نصف فنجان نمک و یک لیتر آب، در کنترل
تولید عرق موثر است. همچنین می توان مقداری چای را در یک لیتر آب دقایقی
جوشاند و پاها را بمدت نیم ساعت داخل آن قرار داد و پس از خشک کردن پاها،
از پودر بوگیر ضد عرق استفاده کرد تا به مرور بوی بدپاها رفع شود.
9-تعادل
در مصرف غذاهای تند و پر ادویه مثل پیاز، موسیر، فلفل، پیازچه، سیر و تره
فرنگی از راههای دفع بوی بدپا می باشد. بهتراست غذاها بو و طعم تند نداشته
باشند.
10- استفاده از پودر گیاهان معطر داخل کفش و استعمال بوگیرهای حاوی پودر زغال جهت کاهش تعریق پاها و مهار بوی بد آنها مؤثر است.
11- در
مواردی که تنشهای عصبی و ناراحتیهای روحی عامل تعریق زیاد بدن شده اند،
توصیه به مصرف داروهای آرامبخش و پرهیز از اضطراب و استرس می شود. در مقاله
آینده داروهای مفرده و مرکب گیاهی که در درمان تعریق زیاد بدن و بوی
نامطبوع آن مؤثرند، ارائه خواهد شد.
گیاهان دارویی که در
کنترل تعریق بدن و رفع بدبویی ناشی از عرق زیاد پوست و رشد باکتری ها روی
آن مؤثر می باشد و علاوه بر خاصیت کاهش تعریق و اثر ضد عفونی کنندگی دارای
بوی خوش و مطبوع نیز بوده و نه تنها بدبویی بدن را رفع می کنند بلکه به
خوشبویی آن نیز کمک می نمایند معرفی می شوند.
گیاهان دارویی برای رفع بوی عرق
برگ مورد:
پاشیدن
پودر برگ تازه خشک شده گیاه مورد با شستشوی پوست با آب دمکرده غلیظ. برگ
مورد به علت دارا بودن تأفن فراوان و خاصیت قابض غدد عرق بودن، تعریق زیاد
پوست را کنترل نموده و اسانس معطر آن باعث خوشبویی بدن می شود.
برگ شیرین بیان:
دم
کرده غلیظ برگ تازه شیرین بیان (حدود 50 گرم در یک لیتر آب جوش که به مدت
15 دقیقه دم کشیده باشد) را جهت شستشوی موضع عرق روزی 3-2 بار استفاده
نمایید تا از بوی بد عرق رهایی یابید.
مریم گلی:
از
گیاه مریم گلی می توان به صورت جوشانده و همراه با گل ختمی و زوفا، شربت
خوراکی تهیه کرد و روزی 2 مرتبه میل نمود تا در کاهش تعریق بدن اثر گذارد.
همچنین پاشیدن پودر آن زیر بغل یا داخل کفش یا شستشوی موضع عرق با دمکرده
غلیظ آن در رفع بدبویی و خوشبو نمودن پوست مؤثر است.
برگ حنا:
پودر
برگ حنا به تنهایی یا همراه با پودر برگ سدر یا جوش شیرین، با اثر خنک
کنندگی پوست و کم کردن فعالیت غدد عرق به رفع بدبویی پوست کمک می کند. می
توان حنا را با جوشانده سماق یا سرکه خمیر کرده به موضع عرق مالیده و نیم
ساعت بعد با آبغوره یا سرکه رقیق شده موضع را شستشو داد.
پوست و برگ گردو:
برگ
گردو دارای خاصیت ضد میکروبی قوی می باشد فلذا شستشوی موضع با خیسانده یا
دمکرده غلیظ برگ تازه گردو در رفع بدبویی پوست مؤثر است. پوست سبز گردو نیز
به علت دارا بودن تأفن فراوان و قابض بودن درکنترل ترشح عرق بسیار مفید
است. می توان مخلوط پودر برگ گردو، پودر پوست گردو، مردار سنگ و حنا به
نسبت مساوی تهیه نمود و روی موضع عرق پاشید.
مازو:
تأفن
فراوان این گیاه، آنرا جزو قابض های قوی قرار داده که استفاده از پودر یا
دمکرده غلیظش به کسانی که از زیادی ترشح غدد عرق پوست شاکی اند توصیه می
شود.
مچنین می توان 100 گرم میوه مازوی خشک را سائیده با 50 گرم
پودر مردار سنگ و 10 گرم پودر زاج سفید مخلوط کرده روزانه داخل کفش یا زیر
بغل استعمال نمود و پس از نیم ساعت با دستمال پاک کرد.
نعناع:
استفاده
خوراکی از برگ تازه نعناع یا عرق آن در رفع بدبویی دهان بسیار مؤثر است.
همچنین استفاده از محلول دمکرده نعناع جهت شستشوی پوست بدن علاوه بر رفع
بدبویی و کم کردن ترشح غدد عرق باعث خوشبو شدن بدن نیز می شود.
گلسرخ:
گذاشتن
گلبرگهای تازه گلسرخ روی موضع عرق یا شستشوی بدن با گلاب یا پاشیدن پودر
گلسرخ زیر بغل و داخل کفش از دیگر روشهای سنتی درمان تعریق محسوب می شود.
برگ سیب:
استفاده
از دمکرده برگ تازه درخت سیب به عنوان محلول شستشوی بدن در کاهش بوی بد
عرق نقش مؤثری دارد خصوصاً اگر این دمکرده همراه کمی سرکه استفاده شود.
رزماری:
این
گیاه که به اکلیل کوهی نیز شهرت دارد، در کاهش تعریق بدن اثر بسزایی دارد.
می توان ترکیبی از 50 گرم پودر برگ رزماری و 200 گرم پودر بچه (تالک) تهیه
نمود و روزی 3-2 بار به محل عرق پاشید.
علاوه بر گیاهان دارویی
مذکور، استفاده از جوش شیرین، گل ارمنی، زاج سفید و مردار سنگ نیز که در
واقع جزو مواد معدنی دارویی هستند در درمان تعریق و بوی بد آن مؤثر است.
گل ارمنی یا همان خاک ارژیل، نوعی گل
رس خالص ورز داده شده است که در التیام زخم و ضد عفونی کردن پوست و رفع بوی
بدن مؤثر است. طرز استفاده از این ماده معدنی به این صورت است که می توان
آن را به صورت خشک به تنهایی یا ترکیب با پودر نعناع و گلسرخ روی موضع عرق
پاشید یا به صورت محلول با مقداری آب و سرکه به صورت گل شل درآورده روزی
نیم ساعت روی موضع عرق گذاشت.
پاشیدن پودر شیرین بیان به داخل کفش یا روی مواضع عرق در کاهش ترشحات و رفع بوی بد آن مؤثر است. استفاده از مردار سنگ و زاج سفید نیز به تنهایی یا در ترکیب با مواد ضدعرق مذکور در بندهای قبلی نیز از دیگر راههای توصیه شده در طب سنتی جهت درمان تعریق و بدبویی بدن است.
