سراب لاغری در کلینیک‌های تناسب اندام

اشتیاق روزافزون جوانان ایرانی برای داشتن اندامی متناسب باعث شده تا کلینیک‌ها و مراکز ارایه‌دهنده این خدمات هم مطابق با سلیقه بازار از روش‌ها و دستگاه‌های جدیدی برای لاغری و کاهش وزن استفاده کنند. روش‌هایی که بعضا منطبق بر پروتکل‌های رسمی نیست یا هنوز مجوزهای لازم را از مراجع ذیصلاح کسب نکرده است. اما این مراکز بی‌توجه به این موضوع فقط به فکر جلب نظر مشتری هستند. افرادی که خیلی از آنها حتی کمترین اطلاعی از مشکلات و عوارض احتمالی روش‌های لاغری چون لیپولیز و لیپوماتیک ندارند و فقط به توصیه دوستان و آشنایان و توضیحات مختصر مسئولان این کلینیک‌ها که عمدتا هم بر بی‌خطر و بی‌درد بودن این روش‌ها تاکید دارند، تن به کاهش وزن و لاغری با استفاده از این روش‌ها می‌دهند. روش‌هایی که این روزها با سر و صدای زیاد و تبلیغات گسترده از سوی کلینیک‌های لاغری برای افرادی که خواهان لاغری آسان و سریع هستند، بسیار جذاب و خوش‌رنگ و لعاب جلوه می‌کند.

آب کردن چربی‌های دور شکم ٧‌میلیون تومان
رضا یکی از همین افراد است که به همراه نامزدش صدف برای خارج کردن چربی‌های اضافه دور شکم به یکی از کلینیک‌های لاغری شمال تهران مراجعه کرده است. او که چندان هم چاق به نظر نمی‌رسد درباره دلیل مراجعه‌اش به این مرکز تناسب اندام  می‌گوید: «چند ماه دیگه مراسم ازدواج‌مان است. به توصیه نامزدم و تعدادی از دوستان برای خلاص شدن از چربی‌های اضافه دور شکم و خوش‌اندام شدن به این مرکز آمده‌ام. به ما گفتند اینجا از روش «لیپوماتیک» استفاده می‌کنند که درد ندارد و نیازی به بستری شدن هم نیست.»
رضا صحبت‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: «دوست دارم در مراسم عروسی و عکس و فیلم این مراسم خوش‌هیکل باشم تا کت و شلوار دامادی خوب به تن بنشیند. دامادی که شکم داره خیلی تو ذوق می‌زنه، به‌ویژه الان که فیتنس بودن برای پسرها خیلی مهم و مد شده. چند ‌سال پیش کسی به این چیزها توجه نمی‌کرد ولی حالا خوش‌هیکل بودن یکی از ملزومات است. همه لباس‌ها برای این اندام طراحی می‌شود. من هم دوست دارم خوش‌هیکل باشم.»
او در پاسخ به این پرسش که چرا برای لاغری از رژیم غذایی استفاده نمی‌کند، می‌گوید: «رژیم زمان می‌خواهد که من ندارم، از طرف دیگر همه این رژیم‌ها آدم را از خوردن غذاهای خوشمزه منع می‌کند. من توان این کار را ندارم. وقتی گرسنه می‌شوم خیلی اعصابم به هم می‌ریزد، وقتی می‌شود یک روزه لاغر شد چرا باید خودم را چند ماه اذیت کنم.»

رضا درباره هزینه‌های روش«لیپوماتیک» هم می‌گوید: «از چندجا قیمت گرفتیم، البته هنوز درباره قیمت در این مرکز با ما صحبت نکرده‌اند، ولی حدودا ٦ تا ٧‌میلیون تومان هزینه دارد، البته لیپولیز و لیپوساکشن ارزان‌تر است، ولی آنها نیاز به بستری دارد، ضمن این‌که یکی از دوستانم تا چند وقت تمام شکمش کبود بود. به ما گفتند این روش جدید دردسرهای کمتری دارد، به‌خاطر همین هم اینجا این‌قدر شلوغ است.»

صدف با تایید صحبت‌های رضا می‌گوید: «دو‌سال پیش خواهرم برای لاغری موضعی از روش لپولیز استفاده کرد. تا دو هفته که توان راه رفتن نداشت و قسمتی از پوستش هم به دلیل حرارت زیاد سوخته بود. البته کار آن کلینیک زیاد خوب نبود و بعدها ما خبردار شدیم که آنجا را به دلیل تخلف بسته‌اند، ولی اینجا مرکز معتبری است، هرچند کمی قیمت‌هایش نسبت به جاهای دیگر بالاتر است، ولی کارشان خوب است. چند تا از دوستانم برای مراسم ازدواجشان مثل ما به اینجا آمده‌اند.

باورنکردنی بود، راحت ٢ تا ٣ سایز کم کرده بودند، دو روز هم بیشتر در خانه نماندند و با این‌که چند ماهی است که این کار را انجام داده‌اند، نه چاق شده‌اند و نه پوستشان شل شده. این روش جدید خیلی بهتر از روش‌های قدیمی است، به هزینه‌اش می‌ارزد.»

ساکشن برای از دست ندادن شغل
کمی آن طرف‌تر چند دختر جوان در صف انتظار کنار هم نشستند. یکی از آنها که به نظر می‌رسد چندباری به این مراکز مراجعه کرده است، دلیل حضورش را همراهی همکارانش عنوان می‌کند و  می‌گوید: «من به همراه شادی و نغمه در یک مزون زنانه کار می‌کنیم. به دلیل شرایط شغل‌مان باید همیشه اندامی تراشیده و خوش‌ترکیب داشته باشیم، وگرنه کارمان را از دست می‌دهیم. من سه‌بار لاغری موضعی به روش‌های قدیمی انجام داده‌ام. شنیده‌ام این روش جدید خیلی بهتر است، ضمن این‌که این مرکز خیلی معروف است و البته کارشان را هم خوب بلدند، به همین دلیل همراه نغمه و شادی به اینجا آمدم تا برای آنها وقت بگیریم. کار ما زیاد نیست، ولی نمی‌شود هر جایی رفت، ٤٠٠‌هزار تومان هزینه بیشتر بهتر از دوباره‌کاری است، به‌ویژه این‌که مراکز کمی در تهران «لیپوماتیک» می‌کنند.»

سیمین ادامه می‌دهد: «ما به‌جز ساکشن رژیم‌های غذایی سفت و سختی هم داریم و ورزش هم می‌کنیم ولی بعضی اوقات به دلیل شرایط بدنی مجبوریم که از این روش‌ها استفاده کنیم. البته فقط مانکن‌ها نیستند که به این مراکز مراجعه می‌کنند. خودتان می‌بینید، دخترها و پسرهای جوان برای مراسم ازدواج، رفتن به مراسم‌ها و برنامه‌های خاص یا حتی برای داشتن اندام زیباتر تمایل زیادی برای استفاده از روش‌های جدید ساکشن چربی دارند، چون این روش‌های جدید برخلاف رژیم غذایی و ورزش، خیلی سریع جواب می‌دهد و خطری هم ندارد.»

«لیپوماتیک» بازارگرمی جدید کلینیک‌های لاغری
اما روش «لیپوماتیک» هم مانند سایر روش‌های ساکشن چربی چندان بی‌خطر نیست و آن‌طور که تبلیغ می‌شود، معجزه نمی‌کند. درواقع «لیپوماتیک» تفاوت چندانی با روش‌های دیگر ندارد و اینها همه تبلیغات و بازارگرمی فروشندگان این تجهیزات و کلینیک‌های لاغری برای جذب بیشتر جوانانی است که دوست دارند یک‌شبه لاغر شوند. اینها را سیدضیاءالدین مظهری، رئیس انجمن تغذیه ایران  می‌گوید. او با اشاره به تمایل زیاد جوانان برای خوش‌اندام بودن به‌ویژه در چند‌ سال اخیر و سوءاستفاده برخی کلینیک‌های لاغری از این موضوع، می‌گوید: «این روز‌ها آگهی‌های بسیاری در بروشور‌های تبلیغاتی، رسانه‌ها و.. دیده می‌شود که درباره خروج چربی از بدن سخن می‌گویند و برای جلب مشتری بیشتر، وعده‌های خلاف واقعی چون غیرقابل برگشت بودن و بی‌خطر بودن این روش‌ها را هم به تبلیغاتشان اضافه می‌کنند، درحالی‌که این روش‌ها هم برگشت‌پذیر است و هم عوارضی برای سلامتی افراد دارد.»

به گفته مظهری، یکی از روش‌های خارج کردن چربی‌های اضافه بدن که در چند وقت اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده و با تبلیغات زیادی هم از سوی کلینیک‌های لاغری همراه شده است، روش «لیپوماتیک» است. روشی نسبتا جدید که استفاده از آن برای دوستداران لاغری، گران تمام می‌شود ولی با این حال هر روز بر تعداد کلینیک‌هایی که از این روش برای ساکشن چربی‌های موضعی بدن استفاده می‌کنند، افزوده می‌شود. رئیس انجمن تغذیه درباره نحوه عملکرد روش لیپوماتیک توضیح می‌دهد: «لیپوماتیک در حقیقت یک نوع دستگاه ساکشن پیشرفته برای تخلیه چربی‌های موضعی زیر پوست است. لیپوماتیک با استفاده از امواج اولتراسونیک، ارتعاش و نوسان ثابت، سلول‌های چربی را از محل اتصالات آنها به یکدیگر جدا می‌کند و بدون این‌که منجر به تخریب سلول‌های چربی شود، سلول‌های بافت چربی را سالم از زیر پوست با عمل ساکشن خارج می‌کند. در لیپوماتیک ابتدا سلول‌های چربی شکسته می‌شوند و سپس حرکات ارتعاشی سوزن (کانولا) موجب ایجاد امولسیون (چربی جامد روی سطح مایع) می‌شود. در حقیقت لیپوماتیک نوعی لیپوساکشن ایمن‌تر و آسان‌تر است ولی در کل تفاوت چندانی با روش‌های قبلی ندارد.»
او درباره تفاوت لیپوماتیک با روش‌هایی چون لیپولیزر و لیپوساکشن هم می‌گوید: «در متد لیپوساکشن روش کار این‌گونه است که ماده‌ای تزریق می‌شود و با فشار منفی چربی ساکشن می‌شود. در لیپولیزر نیز با امواج لیزر چربی ریز و ساکشن می‌شود، اما در لیپوماتیک با انجام اولتراسونیک و امواج صوتی به چربی ضربه می‌خورد تا ریز و قابل ساکشن شود؛ یعنی مکانیسم تخریب چربی در لیپوماتیک با امواج اولتراسونیک است. به همین دلیل هم این روش خطر سوختگی پوست را ندارد. ولی نمی‌توان گفت که کاملا بی‌خطر است.»
خون‌مردگی و آمبولی
عوارض لاغری با ساکشن
برخورد سوزن به اندام‌های شکمی، پارگی عروق و اعصاب، آمبولی و خون‌مردگی از خطرات شایع همه روش‌های ساکشن است. خطراتی که به گفته مظهری بیش از همه افرادی که اضافه‌وزن زیادی ندارند را تهدید می‌کند، همان‌ها که برای داشتن اندام مانکنی به کلینیک‌های لاغری مراجعه می‌کنند و اتفاقا از مشتری‌های ثابت این مراکز هستند. او در این‌باره می‌گوید: «اگرچه در مورد صدمه به عروق و اعصاب ادعا شده است که به علت شکل خاص حرکات نوک این دستگاه احتمال صدمه به عروق و اعصاب کم است، اما هرگز این احتمال صفر نیست. تمام دستگاه‌های دیگر لیپوساکشن اعم از لیپوساکشن مکانیکی ساده یا با قدرت کمکی یا لیپوساکشن اولتراسونیک و لیپولیز لیزری این عوارض را به همراه دارند. از دیگر عوارض لیپوماتیک این است که احتمال دارد امواج به رگ‌ها برخورد و رگ را پاره کند و باعث خون‌مردگی وسیعی شود.»
مظهری به خطر آمبولی در صورت استفاده مداوم از این روش‌ها هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «هرچند در این روش‌ها احتمال آمبولی زیاد نیست ولی با این حال باید احتمال ابتلا به این عارضه خطرناک را کاهش داد. بنابراین توصیه ما این است که لیپوساکشن یا لیپولیز یا لیپوماتیک در افرادی که چاق نیستند نباید انجام شود. نباید از افراد بیش از چهار، پنج لیتر چربی و مایع گرفته شود. همچنین نباید این کار در مطب انجام شود. در کل باید گفت هر تکنولوژی و دستگاهی که این اصول را رعایت نکند، می‌تواند موجب آمبولی شود و این موضوع ربطی به نوع دستگاه ندارد.»
مظهری ادامه می‌دهد: «لیپوساکشن، لیپولیزر و لیپوماتیک اختلافات ناچیزی با هم دارند و این شرکت‌ها هستند که برای فروش بیشتر دستگاه‌هایشان مزیت‌های آن را برجسته می‌کنند. این‌که لیپوماتیک بهتر است یا لیپوساکشن معمولی، مطالعه‌ای انجام نشده، اما انجام لیپوماتیک راحت‌تر است، ولی عوارضی مثل خون‌مردگی، عفونت و ریسک پارگی احشا دارد. این‌که بین روش‌های مرسوم ساکشن چه روشی انتخاب شود، تفاوت‌ها زیاد نیست. در لیپولیزر اگر پزشک دقت نکند و دستگاه مناسب نباشد، ریسک سوختگی پوست بسیار بالاست که این اتفاق در لیپوماتیک و لیپوساکشن معمولی نمی‌افتد. به طورکلی همه روش‌های تهاجمی عوارض و مخاطرات خودش را دارد به همین دلیل هم همه روش‌های ساکشن باید توسط پزشک متخصص و در کلینیک‌های مجهز انجام شود.»
مردم فریب تبلیغات لاغری
 با ساکشن را نخورند
اما با این همه، ماندگاری طولانی، سفت شدن پوست، کم کردن سایز و موثرترین روش کاهش وزن برای افراد مبتلا به چاقی، مواردی است که از سوی کلینیک‌های لاغری در مورد روش‌های لاغری با ساکشن تبلیغ می‌شود. تبلیغاتی که به گفته مظهری بیشتر سراب لاغری است. سرابی که برخی کلینیک‌ها و پزشکان هم در شکل‌گیری آن نقش موثری دارند. او در این‌باره می‌گوید: «متاسفانه برخی از همکاران و حتی غیرپزشکان نیز در این زمینه تبلیغ می‌کنند، اما افراد نباید فریب این تبلیغات را بخورند. در بسیاری از این تبلیغات فردی که چاقی وسیعی دارد با فردی که به فرض ۲۰ کیلو کم کرده است در کنار هم گذاشته می‌شوند که این مقایسه‌ درستی نیست و بازی با احساسات و افکار مردم است. ٦٠‌درصد مردم آمریکا اضافه‌وزن دارند، ولی این روش‌ها در آنجا به اندازه کشور ما طرفدار ندارد، چون سیستم‌های نظارتی در آن کشور اجازه تبلیغات خلاف واقعی را که با سلامت مردم سروکار دارد، نمی‌دهد.»
او اضافه می‌کند: «جدا از مخاطرات روش‌های لاغری با ساکشن، این روش‌ها برخلاف ادعاهای مطرح شده، برگشت‌پذیر است ضمن این‌که مردم باید توجه داشته باشند، برخی از چربی‌های موضعی بدن به دلیل شرایط ژنتیکی و ارثی است و این تفاوت‌ها در اندام افراد مختلف وجود دارد. با توجه به این مخاطرات توصیه همه متخصصان، لاغری و حفظ تناسب اندام با کنترل تغذیه و سبک زندگی است. این روش‌ها برای لاغری عمومی مضر است.»شهروند