درباره‌ بلیچینگ چه می‌دانید؟

یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های هر فرد، داشتن لبخندی است که دندان‌های او را زیبا و طبیعی جلوه دهد. وقتی دندان‌ها تغییر رنگ پيدا كنند و بدشکل و نامرتب باشند، فرد به‌طور آگاهانه تلاش می‌کند تا از خندیدن اجتناب کند و دندان‌هایش را بپوشاند. اصلاح این مشکلات دندانی می‌تواند علاوه بر تغییرات ظاهری، اثرات روانی زیادی بر بیمار بگذارد که از جمله آن‌ها می‌توان افزایش اعتمادبه‌نفس را نام برد. طراحی و ترمیم لبخند یکی از تحسین‌برانگیزترین خدماتي است که دندان‌پزشک می‌تواند به بیمارش ارائه دهد.

یکی از شایع‌ترین دلایل جست‌وجوی درمان دندان‌پزشکی، بدرنگی دندان‌هاست. علت بدرنگی دندان‌ها می‌تواند داخلی یا خارجی باشد. تغییر رنگ خارجی در اثر رعایت نكردن بهداشت، نوشیدن و خوردن غذاهای رنگ‌دانه‌دار، سیگار کشیدن و تغییر رنگ داخلی می‌تواند در اثر افزایش سن، مصرف داروی تتراسایکلین در کودکی، مصرف داروی ماینوسایکلین در بزرگ‌سالی و زردی در نوزادی باشد.

 دندان‌ها یکی از روش‌های افزایش زیبایی لبخند است که با سفیدتر کردن دندان‌ها به وقوع می‌پیوندد. سفیدتر شدن (بلیچینگ Bleaching ) دندان‌ها به‌واسطه کاربرد یک ماده شیمیایی اتفاق می‌افتد که رنگ‌دانه‌های موجود در داخل و خارج دندان را اکسید می‌کند. اساساً سه روش برای بلیچینگ دندان‌ها وجود دارد: بلیچینگ در مطب (in-office bleaching) که توسط دندان‌پزشک انجام می‌شود، بلیچینگ در خانه (home bleaching)  که توسط بیمار به‌وسیله ابزار‌های مخصوص انجام می‌شود و محصولات بدون نسخه بلیچینگ که در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند.

این مسئله بستگی به روش درمانی انتخاب‌شده و رنگ دندان دارد. درمان بلیچینگ در مطب دو تا شش جلسه است که 30-45 دقیقه طول می‌کشد. درمان بلیچینگ در خانه‌بر اساس نیاز بیمار معمولاً يك تا دو هفته طول می‌کشد. باید توجه داشته باشیم که به‌واسطه قدرت اکسیدکنندگی بیشترِ مواد بلیچ‌کننده مورداستفاده در مطب، میزان سفیدتر شدن دندان‌ها پس از بلیچینگ در مطب بیشتر خواهد بود.

نمی‌توان به‌یقین گفت که کدام روش درمانی بهتر است. انتخاب روش درمانی مناسبِ بیمار بر اساس علت تغییر رنگ دندان‌ها و شرایط دهان و دندانش است که از هر بیمار به بیمار دیگر متفاوت است. مثلاً یک بیمار دارای دندان‌های تغییر رنگ یافته در اثر تتراسایکلین شاید هیچ‌گاه تنها با بلیچینگ، چه در مطب و چه در منزل به رنگ مورد دلخواه در مورد دندان‌هایش نرسد، درحالی‌که تغییر رنگ ناشی از مصرف تنباکو به‌راحتی با بلیچینگ در خانه درمان می‌شود.

دو تا شش درجه تغییر رنگ را می‌توان انتظار داشت که باز هم تحت تأثیر روش درمانی منتخب و رنگ دندان پیش از درمان قرار می‌گیرد. مثلاً دندان دارای تغییر رنگ خاکستری نسبت به دندان زرد- قهوه‌ای به درمان بلیچینگ به‌سختی جواب می‌دهد.

دوام این حالت بستگی به وضعیت دندان‌ها قبل از شروع درمان دارد. بیماران متقاضی بلیچینگ باید این را بدانند که از این درمان نمی‌توان دوام دائمی انتظار داشت، هرچند افرادی بودند که تا 10 سال از رنگ دندان‌هایشان راضی بودند. مطالعات، شش ماه تا دو سال ثبات رنگ بعد از بلیچینگ را گزارش كرده‌اند. با رعایت بهداشت دهان و دندان، خودداری از مصرف زیاد نوشیدنی‌های رنگ‌دانه‌دار مانند قهوه و چای، پرهیز از سیگار کشیدن و... می‌توان به ثبات رنگ دندان‌ها کمک بیشتری كرد.

در گذشته از روش‌های حرارتی به همراه ماده بلیچ استفاده می‌کردند که به علت عارضه‌ای مانند تحلیل دندان، امروزه با منع تجویز روبه‌روست. برخلاف نظر عمومی، بلیچینگ هیچ‌گونه آسیبی به مینای دندان نمی‌رساند و حتی برخی مطالعات، افزایش سختی مینای دندان را بعد از استفاده از یکی از ترکیبات بلیچینگ در خانه گزارش كرده‌اند. تنها مسئله نگران‌کننده حساسیت دندانی است. حساسیت دندان‌ها در حین و پس از درمان بلیچینگ یکی از عوارض کوتاه‌مدت این درمان است. این عارضه به‌راحتی با مصرف خمیردندان‌های حاوی نیترات پتاسیم قبل و پس از درمان به مدت دو هفته تا یک ماه رفع می‌شود.

در روش بليچينگ در مطب از دستگاه‌های ساطع‌کننده نور با شدت بالا استفاده می‌شود که پروسه بلیچینگ را تسریع می‌کند اما آسیبی به دندان‌ها نمی‌رساند. این نور خیره‌کننده قابلیت آسیب به شبکیه چشم بیمار را دارد، لذا دندان‌پزشک به کمک عینک‌های محافظ، بیمار را از این آسیب محافظت می‌کند.

اگر بیمار در اثر تماس ماده بلیچینگ لثه‌اش سفید شد، باید هر چه سریع‌تر ابزار مورداستفاده در  بلیچینگ را از دهان خارج كرده و دندان‌هایش را با آب بشورد. این عارضه طی 15-30 دقیقه برطرف می‌شود. بیمار می‌تواند ناحیه سفید شده را با ویتامین E یا ماده ضد حساسیت مانند خمیردندان حاوی نیترات پتاسیم پوشش دهد و برای ادامه درمان با دندان‌پزشکش مشورت کند.

خیر، ماده بلیچینگ چنین قابلیتی ندارد. معمولاً توصیه می‌شود که اگر بیمار چند ترمیم همرنگ دندان دارد و بلیچینگ برایش تجویز شده است، باید ابتدا بلیچینگ را انجام دهد. سپس ترمیم‌های همرنگش را به‌منظور هماهنگی بیشتر با رنگ جدید دندان‌های کناری تعویض کند.

محصولات مختلفی در بازار برای بلیچینگ عرضه می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان خمیردندان‌های سفیدکننده، چسب‌ها و پودرهای سفیدکننده، ژل سفیدکننده، لاک سفیدکننده، آدامس‌های سفیدکننده و... را نام برد. اکثر این محصولات رنگ‌دانه‌های سطحی دندان را برداشته و با ماندگاری کوتاه‌مدتشان مشکل اصلی بیمار را رفع نمی‌کنند، کما اینکه برخی از آن‌ها می‌توانند آسیب‌های جدی به مینای دندان وارد کنند. خرید این محصولات بدون مشورت با دندان‌پزشک به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود.

اولین مرحله مراجعه به دندان‌پزشک متخصص ترمیمی زیبایی است تا علت تغییر رنگ دندان‌ها را شناسایی كند. باید اطمینان پیدا کنیم که تغییر رنگ ناشی از مشکلات سیستمیک مرتبط با سلامتی نیست. بلیچینگ باید در محیط دندانی سالم و عاری از پوسیدگی و جرم انجام شود تا زیبایی را به همراه سلامتی به بیمار هدیه دهد.

انجام درمان بلیچینگ برای کودکانی که هنوز رویش دندان‌هایشان کامل نشده، خانم‌های باردار و شیرده، بیماران دارای ترک‌های دندانی، بیماران دارای سابقه آلرژی به مواد بلیچینگ و بیماران دارای مشکلات لثه‌ای بدون مشورت با دندان‌پزشک توصیه نمی‌شود.

در پایان بازهم متذکر می‌شوم قبل از اقدام به درمان بلیچینگ باید علت بدرنگی دندان‌ها را شناسایی کنیم و این کار به بهترین نحو توسط دندان‌پزشک متخصص ترمیمی زیبایی قابل انجام است. در این پروسه باید توجه داشته باشیم که زیبایی دندان‌ها در کنار حفظ سلامتی‌شان برای ما مهم است.