«قدردانی» را قاب کنید

این مسأله چندی پیش موضوع پژوهش محققان و روانشناسان علوم اجتماعی قرار گرفت و متخصصان  به کارمندان هشدار دادند، باید مراقب شیوه عیدی دادن به مدیر و رئیس خود باشند چرا که راه و رسم قدردانی از مدیر، با دیگر شیوه‌های هدیه دادن و عیدی دادن متفاوت است.

دکتر هیتر بورنر ، محقق دانشگاه نیویورک  و روانشناس در این باره می‌گوید، اگر قصد دارید در آستانه سال نو از مدیرتان با خریدن هدیه تشکر کنید، دست نگه دارید، با خودتان صادق باشید و قبل از تهیه هدیه به ‌اندیشه‌هایی که پشت این رفتار پنهان شده‌اند، فکر کنید. به این موضوع بیندیشید، که این رفتار برای شما چه دستاوردهایی در برخواهد داشت. این هدیه آیا باعث نارضایتی مدیرتان نخواهد شد، بهترین هدیه برای تشکر از مدیرتان چه خواهد بود ؟ تحقیقات نشان می‌دهد، بهترین هدیه‌ها برای تشکر از زحمت مدیران تهیه یک نوشته محبت‌آمیز و کارت تبریک یا شاخه گل خواهد بود و بدترین هدیه‌ها، عیدی‌های مالی و گرانقیمت است که با اهداف شخصی و جلب رضایت مدیر تهیه شده است.  دکتر بورنر توصیه می‌کند، با مدیران خود مانند اعضای خانواده رفتار نکنید، بهترین شیوه تهیه هدیه ، خرید آن به‌صورت گروهی است و نوشتن جمله من قدردان زحمات شما هستم.

  تقدیربا زبان تشکر
دکتر مریم رامشت روانشناس و مشاور خانواده نیز هدیه دادن را عاملی برای ایجاد احساسات مثبت در افراد معرفی کرده و معتقد است، یک اصل جا افتاده در مراسم نوروز این است که بزرگ‌ترها همیشه باید پیشقدم شوند و به کوچک ترها عیدی بدهند، اما واقعیت این است که عیدی دادن و گرفتن باید متقابل بوده و حتی می‌توان عکس این مسأله را نیز در نظر گرفت. هر فرد در هر رده سنی و اجتماعی باشد از اینکه مورد توجه و محبت دیگران قرار بگیرد، احساس مهم بودن و با ارزش بودن می‌کند. بهتر است از فرصت‌ها استفاده کرده و  احساسات مثبت را به دیگران منتقل کرد. در خصوص هدیه دادن کارمند به کارفرما شاید بهتر باشد مرئوسین با زبان تقدیر، عید را به مدیر خود تبریک بگویند و از هدیه دادن‌های مادی خودداری کنند. قدردانی به صورت نمادین و معنوی ارزش بسیار بالایی داشته و این مسأله را می‌توان نوعی نگاه مثبت به عید نوروز تلقی کرد. برای مثال کارمندان می‌توانند یک جلسه رسمی برگزار کنند و به صورت دسته جمعی در آن جلسه احساسات مثبت  خود را به مدیرشان اعمال کرده و با یک  دسته گل قدردانی کنند. در واقع در رابطه کارمند و کارفرما هدیه‌های مادی از سوی کارمندان توصیه نمی‌شود و در مقابل بر قدردانی معنوی تأکید می‌شود.
 رسم دیرینه عیدی دادن
دکتر محسن ایمانی در این خصوص می‌گوید، هدیه دادن یک رسم و سنت دیرینه است که خیلی وقت‌ها افراد آن را با هزینه کردن اشتباه می‌گیرند و در مراسم نوروز نیز به اشتباه  تصور می‌کنند که عیدی دادن تنها باید از سوی بزرگ‌ترها به کوچکتر‌ها باشد در صورتی که  عشق‌ورزی یک رابطه دو طرفه و تعاملی است، از سوی دیگر در محیط‌های کاری، رسم عیدی دادن و گرفتن چندان مرسوم نبوده و کارمندان مهارت بیان احساسات و هیجانات شان را  به یکدیگر و افرادی را  که در رأس مدیریت قرار دارند به درستی نمی‌دانند.

این روانشناس اضافه می‌کند، دغدغه خرید هزینه‌های گرانقیمت برای همکاران و افرادی که در رأس مدیریت قرار دارند، ممکن است علت دیگر اجتناب کارمندان از عیدی دادن به مدیر‌ها باشد، چرا که در جامعه ما مرسوم نیست که به سنت هدیه دادن فارغ از انگیزه‌های مادی آن نگریسته شود و معمولاً چشم و هم چشمی‌ها هدف عیدی دادن و گرفتن را تغییر می‌دهد. قدردانی از رئیس و هیأت مدیره یک مجموعه می‌توان بیانی باشد یا با تهیه کارت پستال و نوشتن بهترین جمله‌ای که از کارفرما به عنوان استاد و پیشکسوت یادگرفته ایم، احساسات مان را بیان کنیم. شاید هم بهتر باشد به صورت جمعی این کار انجام شود و گروهی از کارمندان با تهیه هدیه‌ای به رسم یادبود، بهترین آغاز‌ها را برای مدیر خود طلب کنند، چرا که هدیه دادن‌های مادی فردی از طرف مرئوس به رئیس، مطلوب نیست و ممکن است به معنای باج دادن تلقی شده و هم از طرف مدیر مجموعه و هم از طرف کارمندان دیگر سوء تعبیر شود. از طرف دیگر در این روش چشم و هم چشمی در میان کارمندان باب شده و هر یک سعی می‌کنند گوی رقابت را از دیگری ربوده و بهترین هدیه را برای مدیر خود تهیه کنند.
ساخت کارت‌های دست‌ساز، تهیه یک آلبوم عکس یا قابی که خاطره خوشایند مشترکی را تداعی می‌کند، دسته گل، سبد میوه و حتی یک فنجان زیبا که همکار یا مدیر  هر روز صبح در آن چای بنوشد و به یاد شما بیفتد تأثیر باور نکردنی در روابط میان فردی افراد دارد.

  مستحکم کردن پیوند‌های عاطفی
عیدی دادن و گرفتن در محیط کار نباید باعث اضطراب کارمندان شود و جنبه تحمیل و اجبار داشته باشد. نتیجه پژوهش‌ها نشان می‌دهد، بسیاری از کارمندان در مراسم  گروهی و زمانی که صحبت از صرف هزینه برای خرید هدیه می‌شود، از نارضایتی درونی رنج برده و همین مسأله استرس آنها را افزایش می‌دهد. این در حالی است که فلسفه هدیه دادن و گرفتن در مستحکم کردن پیوندهای عاطفی بین افراد است و نباید پیام‌آور رنج و اجبار باشد. باید در نظر داشته باشید هیچ اجباری برای خرید هدیه یا جبران کردن هدیه‌ای که دریافت کرده‌اید نیست. یادتان باشد شما نمی‌توانید همه انتظارات و خواسته‌های دوستان و همکاران تان را پاسخ بگویید و  باز پس دادن عیدی به نوع رابطه و موقعیت مالی بازمی‌گردد. از طرفی دیگر اگر قصد دارید برای همکاران تان عیدی تهیه کنید، به پیامی که از طریق آن به دوستان تان منتقل می‌شود توجه کنید و به قیمت و ارزش هدیه اهمیت ندهید.

  برخی افراد از اینکه نمی‌توانند هدیه‌ای را  که دریافت کرده‌اند جبران کنند، احساس گناه دارند، این در حالی است که رد و بدل شدن هدیه و عیدی، معامله  نیست و تنها باید پیام قدردانی و یادبود را انتقال دهد. عیدی دادن‌های سازمانی و هدیه رد و بدل شدن از سوی کارمندان به مدیران حمایتگر و بخشنده توصیه می‌شود اما نباید فراموش کرد و جنبه مادی آن نباید در نظر گرفته شود و تنها به رسم تشکر و ادای احترام و سپاسگزاری انجام شود. تحقیقات نشان می‌دهد، عیدی‌های فرهنگی مانند تهیه یک کتاب، نوشتن پیام قدردانی بر کارت‌های تبریک به مراتب ماندگارتر و تأثیرگذارتر از هدیه‌های گرانقیمت است  .

حفظ رسم قدیمی با حمایت‌های معنوی
هدیه دادن  و کادو گرفتن از دیرباز در میان ایرانیان  رواج داشته و قدمتی 8 هزار ساله دارد. به عقیده روانشناسان هدیه هایی که هدف از تهیه آنها، ابراز مهر و دوست داشتن یا سپاسگزاری است تأثیرگذارتر و ماندگارتر است. در گذشته رسم عیدی دادن و عیدی گرفتن از طرف کوچکترها به بزرگ ترها و بالعکس مرسوم بوده است، در واقع عیدی دادن و گرفتن نوعی نماد برای برقراری بیشتر روابط عاطفی و اجتماعی میان افراد محسوب شده و برای تأثیرگذاری پایاتر، بهتر است در تهیه آن  ارزش‌های معنوی در مقایسه با جنبه‌های مادی گرایانه بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

کوچک و بزرگ فرقی ندارد و خلاقیت به خرج دادن و صرف وقت و اندیشه کافی برای تهیه و تزئین عیدی، روزنه‌ای  برای آغاز یک رابطه عمیق و عاطفی تر به شمار می‌رود. از این رو به توصیه محققان علوم رفتاری بهتر است، با انتخاب صحیح و آراستن زیبای هدیه به فردی که دریافت کننده عواطف درونی مان است، نشان دهیم  دنیای درونی اش را درک کرده و به دور از جنبه‌های منفعت طلبانه و مادی، پایه‌های برقراری یک پیوند مستحکم را گذاشته یا از آن به نفع رفع کدورت‌ها و عداوت‌ها استفاده کنیم.گاهی اوقات خرید یک کالای گرانقیمت، اسباب رضایت زودگذر دریافت کننده هدیه را فراهم می‌کند، اما در بسیاری از روابط بویژه وقتی هدیه دادن به منظور کمرنگ کردن دشمنی‌ها باشد، جنبه‌های مادی کارساز نخواهد بود و نشان از حمایت عاطفی فرد هدیه دهنده نیست. بنابراین صرف وقت برای انتخاب ایده‌ای زیبا یا استفاده از ذوق و هنر در تزئین هدیه به مراتب اثربخش تر خواهد بود.ایران