ساعت
سیرکادین بسیاری از فعالیتهای فیزیولوژیک انسان را تنظیم میکند، مثلا
دمای بدن، متابولیسم و ترشح هورمونها. برخی عوامل محیطی مثل میزان در معرض
نور آفتاب بودن و دمای محیط بر ساعت سیرکادین تاثیر میگذارند. البته برخی
تغییرات ناشی از مدرن شدن زندگی انسان مثل مشاغل شیفتی و نیز پروازهای
طولانیمدت هم بر این ساعت تاثیر داشته و باعث تغییرات خواب و مشکلات
متابولیک میشود. برای همین است که فهم چگونگی عملکرد ساعت سیرکادین و
عوامل موثر بر آن و تاثیر آن بر فیزیولوژی بدن برای درک مشکلات متابولیک و
درمان آنها بسیار مهم است.
تتسویو
هیروتا و استیو کی، محققان مرکز پژوهشی کالیفرنیای جنوبی، پیشتر موفق به
کشف مولکول کوچکی به نام KL001 شده بودند که به دلیل کشف این مولکول در
آزمایشگاه کی به مولکول کی هم نامگذاری شده است. این مولکول کوچک به
پروتئین CRY که نقش بسیار مهمی در ساعت سیرکادین دارد، متصل میشود. KL001
مانع از تخریب CRY و کند شدن سرعت عملکرد ساعت سیرکادین میشود. در
مطالعهای دیگر، گروهی از محققان انستیتوی بیومولکولی دانشگاه ناگویای ژاپن
زیر نظر هیروتا، کی، آنوپریا کومار و استفن ایرل موفق شدند مولکول بسیار
کوچکی بسازند که به CRY متصل میشود و حتی بیشتر از KL001 ریتم سیرکادین را
کند میکند.
آنها
در مطالعه خود به بررسی این نکته پرداختند که کدام بخش از مولکول کوچک
KL001 این خاصیت را دارد که بر ساعت سیرکادین بدن تاثیر بگذارد. در این
تحقیق فعالیت بیولوژیکال هر بخش این مولکول مورد سنجش قرار گرفت و در نهایت
این گروه اقدام به ساخت سهبعدی مولکول KL001 و نیز نحوه اتصال این مولکول
به CRY کردند. با همین مدل عملکرد بیولوژیک بخشهای مختلف این مولکول در
سطح اتمی بررسی شده و شیوه عملکردی آن مشخص شد. پس از مشخص شدن بخش فعال
این مولکول، گروه دست به بررسی این نکته زد که با چه تغییراتی میتوان این
بخش فعال تاثیرگذار را تاثیرگذارتر کرد. این مدل همچنین به آنان اجازه داد
بفهمند کدام تغییرات روی این بخش مولکول بیفایده است.
در
نهایت این گروه موفق شدند ترکیبی با قدرت ۱۰ برابر KL001 بسازند که آن را
KL044 نامیدند. این ترکیب جدید میتواند در تمام بررسیهای آزمایشگاهی به
کار گرفته شود و ترکیباتی حتی قویتر از این ترکیب ساخته شود. در بیانیهای
که توسط هیروتا و کومار نگارش شده، آمده: «با این کشف جدید ما برای ساختن
ترکیباتی قویتر مصصمتر شدهایم. چنین ترکیباتی قطعا برای مبارزه و مقابله
با بیماریهای مرتبط با ساعت سیرکادین به ما کمک زیادی خواهد کرد. برای
همین این کشف را یک قدم مهم در راه درمان این بیماریها میدانیم.»سپید