الگویـی جدیـد بـرای توسعـه روستایـی

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید روستایی با 27 خانوار که در منطقه‌ای کوهستانی در نزدیکی مرز کشور افغانستان در فاصله 55 کیلومتری شهر شوسف شهرستان نهبندان قرار دارد. تا ده سال پیش 50 خانوار در شندمعصومه ساکن بودند که در این سال‌ها تعداد آنها به 27 خانوار کاهش پیدا کرده است. در حال حاضر جمعیت شندمعصومه را 130 تا 140 نفر تشکیل می‌دهد.

اهالی این روستا اکثرا دامدار و کشاورز هستند، خانواده‌‌ها بین 15 تا 30 بز و گوسند دارند که همه آنها را با هم و به صورت نوبتی به چرا می‌برند.

شندمعصومه با کم‌ترین امکانات در گروه روستاهای محروم قرار دارد به طوری که آب این روستا توسط تانکر تامین می‌شود و اهالی آن از کمبود شدید آب رنج می‌برند. علاوه بر این مشکلات دیگری چون نبود مدرسه راهنمایی، نبود حمام، ناتوانی در فروش دام و جاده نابسامان این روستا را در گروه مناطق محروم قرار داده است که در چند سال اخیر با کمک گروه‌های جهادی در رفع این محرومیت‌ها اقداماتی صورت گرفته است.

از مسیرهای ناهموار تا دلالان گوسفند در شندمعصومه
       موسسه جهادی رضوان از سال 1386 به فعالیت‌های جهادی در منطقه محروم نهبندان استان خراسان جنوبی پرداخته است. این فعالیت‌ها در زمینه‌های مختلفی از جمله حوزه‌های عمرانی، فرهنگی، آموزشی، دندانپزشکی، توزیع اقلام و اشتغالزایی صورت گرفته است.

در همین زمینه سیدمحمد جعفری، مسئول روستای شندمعصومه در گروه جهادی رضوان با اشاره به اینکه حدود یک سال و نیم است که به طور خاص در روستاهای شرق نهبندان و نزدیک مرز افغانستان تمرکز داریم،  می‌گوید: «مهمترین مشکل مردم این منطقه کمبود آب است. ساکنان این منطقه که در 30 سال گذشته عشایر بوده‌اند و از همان اوایل انقلاب در این روستا ساکن شدند و مهاجرت نکردند، به دامداری و کشاورزی مشغول بودند.

 از آنجایی که دامداری و کشاورزی جزو مشاغلی است که بیشترین میزان وابستگی به آب را دارد در 15 سال اخیر آسیب‌های جدی را به مردم این منطقه وارد کرده است.» وی در ادامه یکی دیگر از عوامل محروم ماندن این روستا را دورافتادگی آن از شهرستان می‌داند و تاکید می‌کند: «مسافتی که باید برای رسیدن به شهرستان طی شود، بدون اغراق یک ساعت و نیم زمان می‌برد. علاوه بر این جاده‌ای که به شهر می‌رسد کاملا خاکی و ناهموار است و این باعث می‌شود رفت‌و‌آمد مسئولین به این نقاط بسیار کم باشد.»

هیچ مرکز درمانی‌ در روستا وجود ندارد
       اهالی روستای شندمعصومه با وجود مسافت طولانی که تا شهر وجود دارد و همچنین هزینه‌های فراوانی که برای هر رفت‌و‌آمد باید بپردازند، در زمینه درمان با مشکلات زیادی روبرو هستند. به طوری که جعفری با اشاره به مشکلات درمان این منطقه تصریح می‌کند: «مشکلاتی که در رفت‌و‌آمد وجود دارد باعث شده تا بسیاری از بیماری‌هایی که با یک تجویز ساده درمان می‌شوند، به بیماری‌های تبدیل شوند که برای درمان نیاز به هزینه‌های زیادی دارد.

 به طور مثال یکی از اهالی این روستا پسری 8 ساله بود که به دلیلی گوش او چرک کرده بود. این مشکل با مراجعه به پزشک به راحتی درمان می‌شد. ولی مشکلاتی که در مسیر وجود داشت باعث شد این بیماری پیشرفت کند و مشکلات جدی برای وی ایجاد کند.

علاوه بر این در یکی از روستاهای مجاور این روستا یک نوع نازایی با عنوان واریکوسل بین مردان رایج است که به سادگی قابل درمان است ولی به خاطر نداشتن هزینه کافی این مشکل به یک بیماری لاعلاج میان اهالی این روستا بدل شده است.»

 مسئول روستای شندمعصومه با اشاره به اینکه در این روستاها مراکز درمانی وجود ندارد و برای هر مشکلی باید به شهر بروند، می‌‌گوید: «در دو سال گذشته یک تیم 7 نفره دندانپزشکی در این روستا مستقر کردیم که امسال هم قصد داریم این برنامه را اجرا کنیم. علاوه بر این غربالگری هم کردیم و برای هر کدام از اهالی پرونده‌هایی ایجاد کردیم ولی نباید فراموش کنیم که غربالگری نیاز به پیگیری دارد و نمی‌توان آن را رها کرد؛ هزینه‌های سنگینی هم دارد که ما نتوانستیم به طور کامل آن را تامین کنیم.»

روستایی با یک دیپلمه
       مسئولین آموزشی در کشور موظف هستند برای روستاهایی که بالای 5 دانش‌آموز در آن ساکن هستند معلم بفرستند؛ هرچند مکانی به نام مدرسه وجود نداشته باشد و دانش‌آموزان در محلی دیگر کلاس درس را تشکیل دهند.

 جعفری در خصوص وضعیت تحصیلی روستای شندمعصومه اظهار می‌کند: «در مقطع دبستان هیچ مشکلی نداریم و روند سوادآموزی به طور طبیعی طی می‌شود ولی در مقطع راهنمایی با مشکلاتی روبرو هستیم. به طوری که از 36 دانش‌آموزی که در مقطع دبستان تحصیل کرده‌اند، به دلیل هزینه‌‌های سنگین رفت‌و‌آمد به شهر، تعداد بسیار کمی به راهنمایی می‌روند و بقیه یا مهاجرت می‌کنند یا ترک‌تحصیل؛ تا جایی که از بین اهالی این روستا تنها 5 نفر به راهنمایی رفته‌اند و از این 27 خانوار تنها یک نفر مدرک دیپلم دارد.»

نداشتن خوداتکایی، مشکل اصلی روستاهای کشور
       تکنیک پی.آر.‌ای شیوه نسبتا جدیدی در عرصه کارهای جهادی و بحث توسعه روستایی است که این گروه جهادی به کار گرفته است تا برای روستاهای محروم برنامه‌ریزی کند.

به گفته سیدمحمد جعفری اساس این تکنیک بر این اصل استوار است که مردم در شناخت و برنامه‌ریزی حضور داشته باشند. اتفاقی که در برنامه‌ریزی در سطح کشور رخ می‌دهد این است که مسئولین غالبا در مراکز تصمیم‌گیری خود نشسته‌اند و بنابر اطلاعات و اعدادی که به دستشان می‌رسد برای تمام نقاط کشور تصمیم‌گیری می‌کنند؛ ولی در این تکنیک در روستا حاضر می‌شوند و ساکنین در مورد مشکلاتشان حرف می‌زنند، آنها را اولویت‌بندی می‌کنند و بر مبنای آن تصمیم‌گیری می‌شود.

این روش کمک می‌کند که هم برنامه‌ریزی دقیق باشد، هم موجبات برگشتن خودباوری و اعتماد به نفس به روستا و اهالی آن را فراهم کند؛ زیرا یکی از مشکلات اصلی روستاهای کشور ما نداشتن خوداتکایی و وابستگی به شهر و عدم استقلال است.