گیاهان دارویی مرهمی بر زخم‌های منابع طبیعی

به گزارش شفا آنلاین،فریبرز غیبی مدیرکل دفتر جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها و مجری طرح توسعه گیاهان دارویی کشور اعتقاد دارد: «با حمایت بخش خصوصی می‌توان از خام فروشی گیاهان دارویی جلوگیری کرد. او کار این خانواده(اعتماد) را بزرگ توصیف می‌کند و می‌گوید: «الان گیاهان دارویی ایران به صورت خام فروشی و در بسته‌های نامناسب از ایران خارج می‌شود اما پس از فرآوری به صورت وسایل بهداشتی و آرایشی، دارویی و... به ده برابر قیمت ، دوباره به کشور ما فروخته می‌شوند.»

او که در نخستین همایش ملی گیاهان دارویی که به همت خانواده اعتماد برگزار شد سخن می‌گفت، صنعت گیاهان دارویی را بسیار سودآور اعلام می‌کند و آن را باعث خروج دام به عنوان یکی از تهدیدات جدی منابع طبیعی و مراتع کشور می‌داند. غیبی به یک نکته دیگر هم اشاره می‌کند: «پسته که یکی از شناسنامه‌های استان کرمان است به فصل‌های آخر خود رسیده و با توجه به ته کشیدن ذخایر آبی، کرمانی‌ها باید آرام آرام با آن خداحافظی کنند.» غیبی روی‌آوری به گیاهان دارویی را فرصت طلایی و جایگزینی مطمئن و تضمینی برای پسته در جنوب شرق ایران می‌داند.

 او مبارزه با بیابان زایی و ریزگردها را از دیگر پیامدهای توجه به گیاهان دارویی می‌داند. استان‌های زیادی علاوه بر کرمان پرورش گیاهان دارویی را به عنوان نسخه‌ای برای نجات منابع طبیعی دانسته‌اند. برای مثال یکی از برنامه‌های بین‌المللی، طرح «منارید» برای جلوگیری از مهاجرت کشاورزان و همچنین ایجاد معیشت جایگزین برای جوامع بومی است.

 این طرح برنامه جدی آموزش پرورش گیاهان دارویی است که چند سالی است در یزد و چند استان دیگر دنبال می‌شود. تلاش‌هایی هم برای تبدیل شدن شهر نطنز اصفهان به قطب گیاهان دارویی و پزشکی سنتی شروع شده است. پرورش گیاهان دارویی در یاسوج از جمله آنغوزه هم از سوی بسیاری از دامداران جدی گرفته شده است.

آنها چند سالی است دام‌های خود را از عرصه منابع طبیعی و مراتع ملی خارج کرده و به کشت آنغوزه و سایر گیاهان دارویی روی آورده‌اند اما نبود بازار فروش و نداشتن ارتباط با بازارهای بین‌المللی هرگز نگذاشته از آنچه کاشته‌اند برداشت مطلوبی داشته باشند.
غیبی بسترسازی و تضمین فروش به جوامع محلی برای رفتن به سمت کاشت گیاهان دارویی را پاشنه آشیل ماجرا می‌داند و می‌گوید: «باید به دانش بومی توجه جدی شود.»

 او از سال‌ها دادگاهی شدن برخی از ساکنان محلی به این دلیل که گیاه کتیرا را از تاج قطع می‌کردند، سخن به میان می‌آورد و می‌گوید: «امروز مطالعات نشان می‌دهد که برای رشد کتیرا باید بخشی از تاج آن را زد.» او اشتغال تعداد بسیار زیاد دانشجویان بیکار را از دیگر فواید توجه به گیاهان دارویی می‌داند و می‌گوید: «یکی از معایب بازار گیاهان دارویی بی‌توجهی به بسته‌بندی آنهاست.»

کارشناسان سطح زیر کشت گیاهان دارویی در کشور را 40 هزار هکتار می‌دانند که در مقابل سطحی که می‌تواند زیر کشت برود ناچیز است! به گفته آنها برای مثال سه چهارم گل محمدی جهان در ایران تولید می‌شود ویک سوم دیگر آن در باقی کشورها. با وجود این برد با کشور کوچک «بلغارستان» است که توانسته خود را به عنوان صادر‌کننده اسانس گل محمدی به دنیا معرفی کند. آمارهای وزارت جهاد کشاورزی نشان می‌دهد سالانه می‌توان 30 هزار هکتار در دو سطح آبی(محدود)و دیم (گسترده) به وسعت زیر کشت گیاهان دارویی اضافه کرد.


ماریا اعتماد مدیرعامل شرکت گیاهان دارویی کیمیاگران بوستان نیز اعتقاد دارد که کرمان ظرفیت بالایی در بخش گیاهان دارویی دارد. خانواده اعتماد به اعتبار تحصیلات دانشگاهی تنها دخترشان وارد این سرمایه‌گذاری شدند. پدر ماریا هم به خبرنگار ما می‌گوید: «ماشرایط را برای سرمایه‌گذاری در این بخش مناسب دیدیم.» به گفته ماریا 11 اقلیم از 13 اقلیم گیاهان دارویی در کرمان وجود دارد. گیاهانی چون آویشن جیرفت، گز شهداد، زیره رمون، گل محمدی لاله زار، آلاله بافت و... که خواص درمانی خوبی دارند و باید فرآوری شوند. آن‌طور که او می‌گوید: «تاکنون در زمینه بسته‌بندی و فرآوری گیاهان دارویی در این استان به ‌صورت جدی کاری انجام نشده اما با استفاده از طرح‌ کارآفرینی و حمایت‌های معنوی جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و حمایت‌های مالی خانواده توانستم در بخش گیاهان دارویی ناشناخته و بومی استان کرمان اقداماتی نو وجدید را به سرانجام برسانم.» به گفته او از ابتدای بهمن ماه سال‌جاری بسته ‌بندی‌های این شرکت در قالب طرح‌های جدید و تازه و با برند زرخیر رونمایی می‌شود که شامل دمنوش‌ها، چای‌های گیاهی، ادویه‌های مختلف که از بهترین گیاهان دارویی استان‌اند و جزو نخستین تولیدات این شرکت خواهند بود، هستند.

در این همایش که با حضور نمایندگان استان و اتاق بازرگانی و با همکاری سازمان جنگل‌ها برگزار شد با دمنوش‌های تولیدی این شرکت از شرکت‌کنندگان پذیرایی شد. اعتماد در حال حاضریکی از سیاست‌های اصلی این مجموعه را به کارگیری تیمی از کارشناسان متخصص در کنار بهره ‌برداران وکشاورزان می‌داند که با ورود به عرصه‌ها و مزارع نسبت به کاشت، داشت وبرداشت بهتر محصولات دارویی اقدام می‌کنند تا کیفیت آنها حفظ شده و به عرصه‌های منابع طبیعی نیز لطمه‌ای وارد نشود.


او می‌گوید: «با ارتباطی که با زنان کارآفرین استان و کمیته زنان استانداری داشته‌ایم توانسته‌ایم کمک شایانی به کشاورزانی که به کشت و کار گیاهان دارویی مشغول هستند داشته باشیم تا محصولات مرغوب‌تر و بیشتری تولید کنند.»به گفته او شرکت گیاهان دارویی کیمیاگران بوستان محصول گیاه آنغوزه را فرآوری خواهد کرد تا این محصول به صورت خام از کشور خارج نشود.

 او آنغوزه کشت شده در کرمان را بهترین آنغوزه کشور می‌داند و از برداشت 25 تن آنغوزه در این استان در سال‌جاری خبر می‌دهد. آنغوزه ایران در حال حاضر به صورت خام به کشورهایی همچون هلند، آلمان، هند و... صادر می‌شود. او می‌گوید: «در تلاشیم از سال آینده این محصول را در این شرکت فرآوری کنیم تا به صورت خام و با حداقل قیمت از کشور خارج نشود.»ایران