محمدمهدی گلابگیران ادامه داد: «در مورد ایمن بودن این دستگاهها قدری تردید وجود داشت، اما درحال حاضر به دستگاههای تصویربرداری قابل حمل که از سازمان غذا و داروی آمریکا نشان تایید گرفته باشند، اجازه ورود میدهیم. بدیهی است اگر مرکز نظام ایمنی هستهای رای به خطرناک بودن آنها بدهد، قطعا از ورود آنها جلوگیری خواهیم کرد.»
بابک شهبازیان، مدیرعامل شرکت سیناگستر نیز اقبال به استفاده از این دستگاهها را در میان دندانپزشکان کشور گسترده خواند و گفت: «دستگاههای قابل حمل عکس تکدندان، به دلیل بینیازی به نصب و کوچک بودن، به وفور در مطبهای کشور استفاده میشوند و در نمایشگاههای پزشکی هم به وفور در حال عرضه هستند.»
تردید مرکز نظام ایمنی هستهای کشور در مورد توجیهپذیری این دستگاهها از یکسو و عدم تعیین تکلیف قطعی این مرکز در این مورد از سوی دیگر، سبب شده است بسیاری از دندانپزشکان در مورد استفاده از آنها دچار ابهام شوند.
مطالعات چه میگویند؟
تاکنون تعداد کمی مطالعه بر روی احتمال خطر کار با دستگاههای
قابلحمل تک دندان انجام شده است و مجری بیشتر آنها، سازندگان این
دستگاهها بودهاند.
موضوع مورد بحث این است که حداقل فاصلهای که راهنماهای بینالمللی برای اپراتور با دستگاههای تصویربرداری تعیین کردهاند 2 متر است، اما پزشک باید هنگام استفاده از دستگاههای قابلحمل، آنها را در دست خود بگیرد و همین سبب میشود میزان جذب اشعه در او بیشتر شود و درنتیجه تعداد دفعات مجاز استفاده از این دستگاهها در سال، کمتر از دستگاههای دیگر باشد.
در کشور ما هم مطالعهای با این موضوع، در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران انجام شده است که مجری آن سیدمهدی حسینی، لادن حافظی، فرشید منافی و احمدرضا طلایی پور بودهاند. گفتنی است این مطالعه در نشریه موسسه رادیولوژی بریتانیا به چاپ رسیده است.
این مطالعه، دستگاه کرهای قابلحمل Genoary را به روش ترمولومینسانس دوزیمتر یا تیالدی سنجیده است و تعداد دفعات مجاز عکسبرداری در سال، برای اپراتوری که از این دستگاه استفاده میکند بر اساس استانداردهای کمیسیون بینالمللی حفاظت تابشی تعیینکرده است.
در این مطالعه میزان جذب اشعه در اندامهای حیاتی شخصی که با این دستگاهها کار میکند، هنگام عکسبرداری از فک بالا و فک پایین، با ولتاژ 60کیلوولت و جریان 2میلیآمپر طی 2 ثانیه اندازهگیری شده است و نتایج آن میگوید تیوپی که اشعه ایکس از آن صادر میشود اپراتور را کاملا در برابر نشت اشعه محافظت میکند، اما اشعههایی که از بیمار به سمتش متفرق میشود را بهشدت جذب میکند. تناوب استفاده از این دستگاه با میزان حجم کاری اپراتور، متوسط مدتزمان انتشار اشعه و محدودیت سالانه جذب اشعه توسط عدسی چشم محدود میشود.
بر اساس این اندازهگیریها، تعداد دفعات مجازی که کل بدن در 1 سال میتواند در معرض پرتوهای ناشی از این دستگاهها قرار بگیرد 210 بار، انگشتان 357 بار و عدسی چشمان بر اساس ICRP60، 1350 بار و بر اساس ICRP118، 180 بار است.
البته این دفعات مجاز میتوانند با کاهش زمان عکسبرداری به کمتر از 2ثانیه افزایش یابند و استفاده از عینک، روپوش و پیشبند میتواند میزان دوز جذبی اپراتور را کاهش داده و دفعات مجاز عکسبرداری را افزایش دهد.سپید