در
يک مطالعه که روي موشها انجام شده، محققان روي پروتئيني به نام
calcineurin تمرکز کردند که که در سلوهاي توليد اسپرم بيضه، همچنين در
ديگر سلولهاي بدن يافت ميشوند. محققان موشها را از نظر ژنتيکي مهندسي
کرده، بنابراين موشها ديگر ژني نداشتند که قسمتي از پروتئين مذکور را
بسازد، اما فقط در سلوهاي توليد اسپرم فعال هستند. زماني که اين موشها
تماس جنسي برقرار کردند، نابارور بودند. در واقع، اين ژن فقط اسپرم را تحت
تاثير قرار داده بود و نه ديگر سلولهاي بدن را.
در
مطالعه ديگري، محققان موشها را با دو دارو که calcineurin را بلوک
ميکردند، تحت درمان قرار دادند. اين دو دارو، سيکلوسپورين A و FK506 نام
دارند. هر دوي اين داروها در بيماراني استفاده ميشود که تحت جراحي پيوند
عضو قرار گرفته تا از رد پيوند جلوگيري شود. پس از 4 تا 5 روز درمان،
نواقصي در اسپرم موشها ديده شد و آنها نابارور شدند. اما زماني که درمان
متوقف شد، اين نواقص هم برطرف شده و موشها ظرف 1 هفته، قدرت باروري خود را
بازيافتند.
با
توجه به نتايج به دست آمده، calcineurin اسپرم ميتواند هدفي براي توليد
داروهاي ضدبارداري مردانه، به صورت قابل بازگشت و سريعالاثر باشد.
پژوهشگران متذکر ميشوند که اسپرم انساني نيز حاوي پروتئين calcineurin است
و آن قسمت از پروتئين براي اسپرم اختصاصي است.
زماني
که محققان در تلاش بودند بفهمند چرا موشهاي مهندسي شده از نظر ژنتيکي
نابارور بودند، متوجه شدند که سلولهاي اسپرم موش نميتوانند به خوبي شناور
شده و تخمک را بارور کنند. مطالعات بيشتر نشان داد قسمتهاي مياني اين
اسپرمها بهطور طبيعي خم نميشوند و همين امر، باعث ميشود اسپرم نتواند
به غشاء تخمک نفوذ کند.
البته مشخص نيست که اين يافتهها در انسان هم به همين صورت باشد. در يک مطالعه کوچک، 9 مرد پس از پيوند کليه، سيکلوسپورين A گرفته بودند. محققان دريافتند 3 نفر از 4 مردي که ميخواستند بچهدار شوند، به خواستهشان رسيدند. اما مطالعات ديگر در مردان پيشنهاد ميکنند که سيکلوسپورين A بر حرکت اسپرم تاثير ميگذارد.
يکي از محققان
آمريکايي که در اين زمينه تحقيقات زيادي انجام داده، ميگويد calcineurin
يک هدف جالب براي توليد قرصهاي ضدبارداري مردانه هستند، زيرا آنها هورمون
نيستند. رويکرد به قرصهاي ضدبارداري مردانه که هورمونها را هدف قرار
دهند، ميل جنسي را تحت تاثير قرار ميدهند، بنابراين به عنوان داروي
ضدبارداري کمتر مورد توجه قرار ميگيرند.
ما بهطور حتم به قرصهاي ضدبارداري مردانه نياز داريم و داروهاي جديد که بر پايه هورمون توليد نشدهاند، به معناي واقعي کلمه، مورد پذيرش قرار ميگيرند.
علاوه براين،
هدف قرار دادن يک پروتئين که فقط در اسپرم يافت شود، از نظر تئوري احتمال
عوارض جانبي دارو را روي ديگر بافتها از بين ميبرد. هدف نهايي هر پيشرفت
دارويي، آن است که داروي مورد نظر بهطور اختصاصي عمل کند و اين چيزي است
که باعث ميشود روش مذکور، اين چنين چشمانداز فريبنده و هيجان انگيزي
داشته باشد.