شیوه کنترل آرتروز مفاصل

  به گزارش شفا آنلاین ،اگرچه افزایش سن و برخی عوامل ژنتیک می‌توانند زمینه ابتلا به آرتروز را فراهم کنند، ثابت شده است که داشتن اضافه‌وزن و برخی شیوه‌های نامناسب در نحوه انجام فعالیت‌های زندگی و به‌طور کلی سبک زندگی افراد از جمله عواملی هستند که در کاهش سن ابتلا به آرتروز و افزایش ناراحتی‌ها و عوارض ناشی از آن تأثیرگذارند. دکتر وحید صمدی، متخصص فیزیوتراپی  گفت: آرتروز عارضه‌ای است که در آن غضروف مفصلی دچار تخریب شده و از بین می‌رود. غضروف بافتی است که سطح استخوانی را می‌پوشاند و باعث لغزش آسان‌تر استخوان‌ها روی هم می‌شود. زمانی که این بافت از بین می‌رود ساییدگی استخوان‌ها باعث درد و محدودیت حرکتی در مفصل می‌شود و این چیزی است که در بیماران مبتلا به آرتروز دیده می‌شود. دکتر صمدی با اشاره به اینکه چنین روندی به صورت طبیعی با افزایش سن در هر فردی ممکن است اتفاق بیفتد گفت: برخی عوامل هستند که استعداد و احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهند. جنبه‌های ژنتیک، اعمال ضربه به مفاصل و انجام فعالیت‌های سنگین می‌توانند زمینه دچار‌شدن به آرتروز را فراهم کنند. یکی از مهم‌ترین عوامل زمینه‌ساز، چاقی و افزایش‌وزن است. واضح است هنگامی که وزن افزایش می‌یابد فشار بیشتری به مفاصل بخصوص مفاصل تحمل‌کننده وزن مثل لگن، زانو و ستون فقرات وارد می‌شود و این مسئله، فرسایش و تخریب غضروف مفصلی را به‌دنبال خواهد داشت. مشخص شده است که احتمال ابتلا به آرتروز در افراد چاق 4 تا 5 برابر بیشتر از افراد غیر چاق است. همچنین به ازای هر یک‌کیلوگرم افزایش وزن بدن، فشار وارده به مفصل زانو چندین برابر می‌شود. وی با ابراز تاسف در مورد شیوع این بیماری در کشور، در مورد دلایل بروز آن گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل آن سبک زندگی و داشتن برخی عادات نامناسب در وضعیت‌ها و فعالیت‌های بدنی است؛ به‌عنوان مثال دو‌زانو نشستن، استفاده از توالت ایرانی و بالا و پایین رفتن مکرر از پله‌ها در اعمال فشار بیش از حد به مفاصل زانو تأثیرگذار هستند. وی مهم‌ترین علامت ابتلا به آرتروز را وجود درد و سفتی مفصلی دانست و گفت: معمولا بیماران دچار خشکی صبحگاهی هستند؛ یعنی بعد از بیدار شدن از خواب احساس می‌کنند که حرکت مفصل با سفتی همراه است. چنین احساسی تقریبا پس از گذشت نیم‌ساعت برطرف می‌شود. اما به مرور با انجام فعالیت، درد و ناراحتی بیمار افزایش‌می‌یابد به‌طوری که در اواخر طول روز به اوج خود می‌رسد. گاهی اوقات در مفصل مبتلا به آرتروز تورم نیز مشاهده می‌شود. در تصاویر رادیوگرافی این بیماران کاهش فاصله مفصلی مشهود است. یعنی سرهای دو استخوان به علت از بین رفتن غضروف به هم نزدیک می‌شوند و حتی ممکن است زوائدی هم به‌صورت خارهای استخوانی دیده شود. دکتر ابراهیم عباسی، متخصص فیزیوتراپی در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره درمان آرتروز گفت: متأسفانه آرتروز درمان قطعی ندارد؛ چرا که غضروفی که از بین می‌رود به‌دلیل نداشتن گردش خون مناسب، ترمیم و بازسازی نمی‌شود. با این حال از روش‌های مختلفی می‌توان برای تسکین علائم بیمار و جلوگیری از پیشرفت بیماری استفاده کرد. گاهی اوقات ممکن است داروهای ضددرد و ضد‌التهاب برای بیمار تجویز شود. البته بیماران باید از مصرف خودسرانه و بی‌رویه این داروها جدا اجتناب کنند؛ چرا که درد نشانه‌ای است که حکایت از یک آسیب و ضایعه دارد و وجود مقداری از آن این هشدار را به بیمار می‌دهد که از ادامه دادن فعالیت آسیب‌رسان خودداری کند اما مهم‌ترین راهکار برای کنترل آرتروز این است که از میزان فشار وارده به مفصل مبتلا کاسته شود. بیماری که دچار آرتروز است باید سبک زندگی خود را به‌گونه‌ای اصلاح کند که در وضعیت‌های بدنی و فعالیت‌های خود فشار زیادی به مفاصل اعمال نشود؛ به‌عنوان مثال، در مورد آرتروز مفصل زانو باید از دو زانو نشستن و بالا و پایین رفتن زیاد از پله اجتناب و به جای توالت ایرانی از توالت فرنگی استفاده کند. دکتر عباسی استفاده از فیزیوتراپی و ورزش درمانی را نیز در بهبود علائم بیماران بسیار مؤثر دانست و گفت: با به‌کاربردن تحریکات الکتریکی، امواج فراصوت، لیزر، گرما درمانی و سرما درمانی می‌توان تا حد زیادی درد و التهابات بیمار را کاهش داد. علاوه بر این روش‌ها، انجام ورزش‌های مناسب می‌تواند فشار وارده به مفاصل را کاهش دهد. اهمیت ورزش درمانی به حدی است که تقریبا می‌توان گفت مفیدترین شیوه درمان آرتروز استفاده از تمرینات و ورزش‌هایی است که متناسب با شرایط بیمار و توسط متخصصان فیزیوتراپی تجویز می‌شود. به کمک این ورزش‌ها می‌توان دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری مفاصل را بهبود بخشید. همچنین با تقویت عضلات فشار کمتری به مفاصل اعمال می‌شود که این امر کاهش درد و ناراحتی بیمار را به‌دنبال خواهد داشت همشهری.