شفاآنلاین:سلامت>درمان>در سالمندان پيدا کردن عامل عفونت کمي دشوار است و امروزه رشتهاي از پزشکي را به طب سالمندان اختصاص دادهاند. متخصصان طب سالمندي بهتر ميتوانند به بررسي بيماريهاي سالمندان بپردازند.
به گزارش
شفا آنلاین : دکتر حميد عمادي-متخصص بيماريهاي عفوني و عضو هياتعلمي دانشگاه علوم پزشکي تهران نوشت: نشانههاي بيماريهاي عفوني در سالمندان تا حدودي با نشانههاي بيماريهاي عفوني در ساير گروههاي سني متفاوت است؛ يعني يک بيماري عفوني مشترک ممکن است بين افراد جوان و سالمند به 2 شکل کاملا متفاوت بروز کند و اين مساله ميتواند باعث سردرگمي پزشکان شود. مثلا وقتي يک جوان دچار عفونت ادراري ميشود، معمولا با علايمي مانند تکرر و سوزش ادرار مواجه ميشويم ولي در سالمندان ممکن است چنين علايمي وجود نداشته باشد. مثلا سالمندي که دچار عفونت ادراري است، گاهي ناگهاني و بدون هيچ علامت بارزي در دستگاه ادراري، افت سطح هوشياري پيدا ميکند، علامتي که هيچ ارتباطي با عفونت ادراري ندارد. به همين دليل در سالمندان پيدا کردن عامل عفونت کمي دشوار است و امروزه رشتهاي از پزشکي را به طب سالمندان اختصاص دادهاند. متخصصان طب سالمندي بهتر ميتوانند به بررسي بيماريهاي سالمندان بپردازند. در «سالمندان» اين هفته با برخي از مقتضيات رايجترين عفونتهاي دوران سالمندي آشنا خواهيد شد.
عفونت ادراري
يکي از عفونتهاي شايع در سالمندان،
عفونت ادراري است. پروستات مردان بعد از 50-40 سالگي شروع به بزرگ شدن ميکند. مجراي ادرار از وسط اين غده عبور ميکند و پروستات بزرگشده به مجرا فشار ميآورد و مانع از عبور ادرار ميشود و ادرار داخل مثانه ميماند. ادرار استريل است ولي وقتي راکد بماند، باکتري داخل آن جمع ميشود و عفونت ادراري ايجاد ميکند. گاهي هم عفونت ادراري به دنبال بيماري ديابت بهوجود ميآيد. افراد در اثر ديابت دچار بيحسي در اندامها ميشوند. عملکرد مثانه هم ضعيف ميشود و فرد نميتواند ادرارش را به خوبي تخليه کند. در زنان يائسه نيز خشکي واژن فرد را مستعد عفونت ادراري ميکند. افتادگي رحم و زايمانهاي مکرر نيز باعث افتادگي مثانه و تخليه نشدن مثانه ميشود که اين نيز ميتواند علت عفونت ادراري باشد.
عفونت گوارشي
عفونتهاي رودهاي يا گوارشي در سالمنداني که توان فيزيکي خوبي ندارند و نميتوانند بهداشت فردي خود را رعايت کنند، بيشتر ديده ميشود. البته ضعف سيستم ايمني به رعايت نکردن بهداشت کمک و شرايط را براي فعاليت عوامل بيماريزا مهيا ميکند. سالمندان به دلايل مختلف از آنتيبيوتيک استفاده ميکنند و مصرف زياد آنتيبيوتيک در دوران سالمندي نيز آنها را مستعد نوعي اسهال به نام کليستريديوم ديفيسيل ميکند. اين نوع از اسهال شديد است و خيلي زود باعث کمآبي بدن ميشود. اگر سالمند در آسايشگاه باشد و به اين نوع از اسهال مبتلا شود، ممکن است بيماري را به سالمندان ديگر نيز انتقال دهد.
عفونت بافتي
سالمنداني که به هر دليلي نميتوانند حرکت کنند و بايد در بستر بمانند، در معرض ابتلا به زخم بستر هستند. زخم بستر در جاهايي از بدن ايجاد ميشود که عضلات و پوست بين استخوان و تشک قرار دارند. نواحياي مانند استخوان خاجي، آرنج، شانه، پشت ساق و... تحت بيشترين فشار هستند. فشار باعث ميشود خونرساني در بافت انجام نگيرد و زخم ايجاد شود. زخم بستر در سالمندان زياد ديده ميشود. البته بهدليل بيحسياي که در اثر فشار بهوجود ميآيد، معمولا بيمار متوجه آن نميشود و اگر مراقب بيمار نسبت به آن بيتوجه باشد، ممکن است زخم عفونت کند. زخم بستر عفونيشده مشکلساز است و بايد خيلي زود درمان شود چون احتمال از بين رفتن بافت وجود دارد.
عفونت تنفسي
شايد شيوع عفونت تنفسي در سالمندان بيشتر از جوانان نباشد ولي از آنجا که سيستم ايمني بدن سالمندان ضعيف است، عضلات تنفسيشان عملکرد خوبي ندارند و قادر به تنفس عميق و سرفهکردن نيستند، عفونت تنفسي در آنها شديدتر است و خيلي هم دير بهبود مييابد.
يکي از عفونتهايي که در سالمندان بيشتر ديده ميشود، عفونت سل ريوي است. ميکروب سل ممکن است در بدن هرکسي غيرفعال وجود داشته باشد ولي در سالمندان بهدليل افت قواي سيستم ايمني، احتمال عود و فعال شدن ميکروب وجود دارد.
بهترين برخورد با بيماريهاي عفوني سالمندان
سالمندان بايد قبول کنند که ديگر جوان نيستند و بايد مراقب خود باشند و نبايد کارهايي انجام دهند که باعث تضعيف سيستم ايمني و ابتلايشان به عفونت شود. ورزش سنگين و فعاليت بدني و فيزيکي زياد، بيخوابي، گرسنگي، مسافرت زياد، استرس و... براي سالمندان مناسب نيست و سيستم ايمني را ضعيفتر ميکند.
بخش مهمي از مراقبت از سالمندان بر عهده اطرافيان آنهاست. سالمنداني که نميتوانند از خود مراقبت کنند، خيلي زودتر به بيماري مبتلا ميشوند و طول عمر کمتري خواهند داشت بنابراين مراقب يا مراقبان سالمند بايد ويزيتهاي دورهاي سالمند را دقيق انجام دهند تا در صورت شک به بيماري يا عفونت، درمان سريعتر آغاز شود. همچنين هرگونه علامتي را جدي بگيرند و آن را به حساب سالمندي نگذارند.
اگر سالمند اصلا قادر به حرکت نيست، بايد مدام او را جابجا کرد يا نقاطي از بدن که تحت فشار هستند، ماساژ داد. اين کار باعث جريان يافتن خون در بافتها و جلوگيري از بروز زخم بستر ميشود.
مصرف آنتيبيوتيک حتيالامکان بايد محدود شود. پزشکان بايد به اين نکته توجه داشته باشند. همچنين مراقبان سالمند هم نبايد آنتيبيوتيک را در اختيار سالمندان قرار دهند يا خودسرانه آن را تجويز کنند.
بيماريهايي مانند بزرگي پروستات در مردان و خشکي واژن و افتادگي مثانه در زنان بايد درمان شود.
همه سالمندان بهتر است تحتنظر متخصص سالمندان باشند، اين متخصصان بيشتر با خصوصيات رواني و جسماني اين گروه سني آشنايي دارند.
هفته نامه سلامت