متخصص
پاتولوژي تيموتي آموکل (سمت چپ) و مهندس رابرت چالمرز هواپيماهاي بدون
سرنشين را آزمايش مي‌کنند تا از توانايي آن براي رساندن نمونه‌هاي خون به
آزمايشگاه‌هاي دوردست بدون آسيب رساندن به آنها مطمئن شوند اين مطالعه که
حاصل همکاري بين يک آسيب‌شناس و تني چند از مهندسان بود، در دانشگاه پزشکي
جان هاپکينز در بالتيمور انجام و در مجله پلاس وان منتشر شده است.
هدف
از اين مطالعه، آزمايش امکان استفاده از هواپيماهاي بدون سرنشين به‌عنوان
يک سيستم ارسال‌کننده براي حمل خون به آزمايشگاه و کسب اطمينان از اين
موضوع بود که آيا نمونه خون در شرايط خوبي براي آزمايش تشخيصي به مقصد
خواهد رسيد.
به
نظر مي‌رسد، اين مطالعه براي اولين بار تاثير حرکت هواپيماهاي بدون سرنشين
را روي نمونه‌هاي بيولوژيکي به‌دقت مورد آزمايش قرار مي‌دهد. يافته‌هاي
اين گروه نشان مي‌دهد که هواپيماهاي بدون سرنشين در اندازه‌هاي اسباب‌بازي
مانند، در سفرهايي بازمان 40 دقيقه روي نتايج آزمايش خون روتين تاثير
نمي‌گذارد.
تيموتي
کين آموکل، نويسنده اصلي مقاله،استاديار پاتولوژي و مدير همکاري آزمايشگاه
دانشگاه جان هاپکينز و دانشگاه ماکرره در اوگاندا چنين توضيح مي‌دهد:
«نمونه‌هاي بيولوژيکي مي‌تواند بسيار حساس و آسيب پذير باشد. اين حساسيت
باعث مي‌شود که براي مثال حتي سيستم لوله‌هاي پنوماتيکي مورد استفاده
بسياري از بيمارستان‌ها در حمل خون براي مقاصد خاص نامناسب باشد.» انجام 33
آزمايش مختلف بر روي نمونه خون‌هايي که به‌صورت پروازي و غيرپروازي حمل
شده بودند.
نگراني
ويژه گروه در کاربرد هواپيماهاي بدون سرنشين، ويژگي‌هاي خاص اين هواپيماها
بود يعني شتاب ناگهاني هنگام حرکت و تکان‌هاي شديد هنگام فرود.اين حرکات
مي‌توانست سبب تخريب سلول‌ها يا لختگي نمونه خون شود.
پروفسور
آموکل اظهار مي‌کند: «تصور مي‌کردم نمونه‌هاي خون در معرض تاثيرات جانبي
باشد اما مطالعه ما اين امکان را رد کرد بنابراين نتيجه به‌دست‌آمده بسيار
خوب است.» براي انجام تحقيق،گروه 6 نمونه خون از 56داوطلب در بيمارستان جان
هاپکينز جمع‌آوري و با خودرو به محلي در فاصله‌اي يک‌ساعته ارسال کرد.
هنگام ارسال نمونه‌هاي خون، درجه حرارت 70 درجه فارنهايت (21 درجه
سانتي‌گراد) يا بيشتر بود.
نيمي
از نمونه‌ها پس از بسته‌بندي در هواپيماهاي بدون سرنشيني قرار گرفتند که
بال‌هايي ثابت داشت و با دست کار مي‌کرد. سپس اين هواپيماها به مدت 6 تا 38
دقيقه در همان حوالي به پرواز درآمد. پرواز اين هواپيماهاي بدون سرنشين
طبق قوانين اداره هوانوردي فدرال (FAA)
در منطقه‌ا‌ي خالي از سکنه، در ارتفاعي کمتر از 100 متر و تحت نظارت
خلبان‌هاي رسمي انجام شد. سپس تمام نمونه‌ها (اعم از پروازي و غيرپروازي)
به آزمايشگاهي در بيمارستان برده شد و 33 آزمايش روتين بر روي اين نمونه‌ها
انجام شد. اين آزمايش‌ها حدود 80 درصد از کل آزمايش‌هاي معمول را تشکيل
مي‌دهد ازجمله آزمايش سديم، گلوکز و شمارش گلبول‌هاي قرمز.
بنا به گفته پروفسور آموکل مقايسه نتايج نشان داد که پرواز هيچ تاثيري بر نمونه‌هاي خون نداشته است.
آزمايش هواپيماي بدون سرنشين در آفريقا
بااين‌حال،
اين گروه خاطرنشان مي‌کند که آزمايش دي‌اکسيد کرين يا به‌اصطلاح بي‌کربنات
در نمونه‌هاي پروازي و غيرپروازي نتايجي متفاوت نشان داده‌اند.
پروفسور
آموکل مي‌گويد که از دلايل اين امر مطمئن نيستند، ولي اين اختلاف مي‌تواند
ناشي از وقفه‌اي 8 ساعته ميان نمونه‌گيري و انجام آزمايش باشد.
او
اظهار مي‌کند که نمي‌توان فهميد که اين نتايج غيرطبيعي ناشي از پرواز يا
تاخير زماني است و راهي براي پي بردن به آن نيز وجود ندارد مگر اين‌که
نمونه‌هاي خون بلافاصله پس از خون‌گيري در هواپيماهاي بدون سرنشين قرار
گيرند و هواپيماها در اطراف بيمارستان به پرواز درآيند. اما اداره هوانوردي
فدرال و بيمارستان جان هاپکينز هيچ‌يک تمايلي به اين کار ندارند.
احتمالا
گام بعدي، انجام پژوهشي مقدماتي در آفريقا خواهد بود جايي که فاصله
درمانگاه تا آزمايشگاه 60 مايل يا حتي بيشتر است. پروفسور آموکل برخي از
امتيازهاي بالقوه اين طرح آزمايشي را چنين مي‌داند: «يک هواپيماي بدون
سرنشين مي‌تواند، 100 کيلومتر را در 40 دقيقه بپيمايد؛ از موتورسيکلت
ارزانتر است، راهبنداني وجود ندارد و فناوري تجهيز اين هواپيماها به برخي
رهياب‌ها براي بازگشت به مبدا (مانند کبوتران نامه‌بر) در دسترس است.»
در
همين حال، مجله اخبار پزشکي روز اخيرا گزارش داد که در عرض 2 سال آينده،
ما شاهد تلاش‌هايي براي ساختن خون‌هاي آزمايشگاهي خواهيم بود. خدمات انتقال
خون سازمان بهداشت ملي بريتانيا هدف از انجام چنين کاري را کمک به
بيماراني مي‌داند که گروه‌هاي خوني پيچيده‌اي دارند، لذا پيدا کردن
اهداکنندگان با خوني سازگار براي اين بيماران با دشواري همراه است.
