مثانه بیش فعال چیست؟

مثانه بیش فعال

مثانه بیش فعال عبارت است از انقباضات ناگهانی و غیر قابل کنترل عضلات جدار مثانه. یعنی مثانه بیش فعال دارای دو خصوصیت عمده است:

    انقباض ناگهانی
    انقباض غیر قابل کنترل

این بیماران بلافاصله اگر نتوانند خود را به جای مناسب جهت تخلیه مثانه برسانند، دچار درجاتی از بی اختیاری ادراری خواهند شد. مثانه بیش فعال شدت و ضعف دارد، گاهاً مثلاً مثانه با 50 میلی لیتر ادرار دچار انقباض می شود و شدت تکرر ادرار در این افراد عاصی کننده است، طوریکه از شدت تکرر ادرار قادر به خارج شدن از خانه نیستند و گاهاً این شدت متوسط است، مثلاً بیمار از صبح تا ظهر 10 بار به دستشوئی می رود. احساس ادرار کردن در مثانه بیش فعال غیر قابل توقف است، این در صورتی است که مثانه ممکن است فقط حاوی چند میلی لیتر ادرار باشد.

علل مثانه بیش فعال کدام ها هستند؟

مثانه بیش فعال ناشی از اسپاسم یا انقباض عضلات جدار مثانه است. انقباض عضلات جدار مثانه توسط اعصاب مثانه اتفاق می افتد. در حقیقت مثانه بیش فعال یک بیماری عصب و عضله جدار مثانه است. انقباض و انبساط عضلات جدار مثانه تحت کنترل سیستم عصبی است.  معمولاً وقتی 300 میلی لیتر ادرار در مثانه جمع شود، سیگنالها از مثانه به سیستم عصبی می روند و سبب انقباض هماهنگ عضلات جدار مثانه می شوند. در سر راه ادرار یکی در گردن مثانه و دیگری در مجرای ادرار یک اسفنگتری وجود دارد که از ریزش ادرار جلوگیری می کنند. در حالت طبیعی مثانه تا 600 میلی لیتر ادرار را می تواند در خود جای دهد.

بیماریهای شایع که سبب مثانه بیش فعال می شوند، عبارتند از:

    آسیب به نخاع شوکی
    سکته مغزی
    بیماری پارکینسون
    بیماری آلزایمر
    بیماری ام اس
    دیابت در بعضی موارد
    عفونت طول کشیده مثانه
    از بین رفتن خاصیت ارتجاعی عضلات جدار مثانه مثلا بعلت بیماری سل
    سنگ مثانه
    تومور مثانه
    جراحی پروستات در مردان
    حاملگیهای متعدد در زنان

علائم مثانه بیش فعال کدامها هستند؟

علائم اصلی مثانه بیش فعال عبارتند از:

    تکرر ادرار
    احساس فوریت به ادرار کردن
    تکرر ادرار شبانه
    بی اختیاری ادراری فوریتی (یعنی اگر بیمار نتواند به فوریت مثانه خود را خالی کند، دچار بی اختیاری ادراری می شود).

مثانه بیش فعال سبب ایجاد مشکلات اجتماعی، شغلی، روانی، فیزیکی و جنسی می شود. این افراد با شروع رابطه زناشوئی بلافاصله احساس فوریت به ادرار کردن پیدا می کنند.

مثانه بیش فعال را چگونه می توان تشخیص داد؟

برای تشخیص مثانه بیش فعال از مجموعه ای از موارد زیر می توان استفاده کرد:

    اخذ شرح حال از بیمار که خیلی کمک کننده است.
    انجام آزمایش و کشت ادرار
    نوار مثانه که در مورد حجم مثانه، قابلیت انقباضی آن و فشارهای داخل مثانه و مجرای ادرار کمک زیادی می کند.
    سیستوسکوپی که با آن می توان به دقت مثانه و مجرا و ضایعات احتمالی در داخل آن مثل سنگ و تومور را تشخیص داد.

درمان مثانه بیش فعال

برای درمان مثانه بیش فعال راههای درمانی زیادی وجود دارد و بسته به شرایط بیمار می توان از مجموعه ای از آنها استفاده کرد:

    آموزش مثانه: بیمار آموزش داده می شود که چگونه در مقابل احساس فوریت به ادرار کردن مقاومت کند.
    برنامه برای خالی کردن مثانه: مثلاً در ابتدا به بیمار گفته می شود که هر 2 ساعت مثانه خود را خالی کند و رفته رفته این مدت زیاد می شود.
    ورزش عضلات کف لگن
    دارو درمانی: برای درمان مثانه بیش فعال داروهای بسیار مؤثری وجود دارند که به بیمار کمک می کنند به زندگی طبیعی برگردد.

یک عده اقداماتی وجود دارند که بیمار می تواند در منزل برای کاهش مثانه بیش فعال انجام دهد:

    اگر وزن شما زیاد است باید آنرا کاهش دهید.
    از مصرف زیاد کافئین (چای و قهوه) خودداری کنید.
    از شکلات، غذاهای تند، آجیل و نوشیدنیهای گازدار کمتر استفاده کنید.

عوارض مثانه بیش فعال کدامها هستند؟

    عفونت ادراری
    تحریک پوستی و زخم بعلت نشت ادرار
    عفونت پوستی
    سنگ مثانه
    افتادن و شکستگی بعلت عجله در رساندن خود به دستشوئی

سیمرغ