به گزارش شفا آنلاین، تخريب وابسته به سن ماکولا، در واقع يک آسيب بدون درد و برگشت‌ناپذير
چشمي همراه با تخريب گيرنده‌هاي نوري است.
دو نوع تخريب وابسته به سن
ماکولا وجود دارد: نوع خشک و نوع مرطوب. تخريب وابسته به سن ماکولا از نوع
خشک، به مراتب شايع‌تر است، اما نوع مرطوب آن، اغلب يک بيماري پيشرفته است
که با از بين رفتن ناگهاني ديد مرکزي همراه مي‌شود. داروهاي مختلفي براي
درمان اين عارضه مورد استفاده قرار مي‌گيرند. همچنين، امروزه مي‌دانيم که
تغيير عادات زندگي و رژيم غذايي مصرفي، نقش مهمي در پيشگيري از وقوع تخريب
وابسته به سن ماکولا و متوقف ساختن پيشرفت آن دارد.
تخريب
وابسته به سن ماکولا، 30 تا 50 ميليون نفر را در سراسر جهان گرفتار کرده
است و علت اصلي کوري غيرقابل برگشت در سنين بالاي 50 سال، در کشورهاي توسعه
يافته محسوب مي‌شود. پيش‌‌بيني شده که شيوع تخريب وابسته به سن ماکولا در
آمريکا تا سال 2020 ميلادي به 3ميليون نفر برسد. شيوع تخريب وابسته به سن
ماکولا، پس از 50 سالگي افزايش مي‌يايد. از بين رفتن حدت بينايي مرکزي،
باناتواني در انجام فعاليت‌هاي روزمره و نيز افزايش خطر سقوط،شکستگي‌ها و
افسردگي در سالمندان همراه است. بيماران در مراحل اوليه تخريب وابسته به سن
ماکولا، سال‌ها حدت بينايي پايدار خواهند داشت و ازبين رفتن بينايي در
آنان، تدريجي است.
تخريب وابسته به سن ماکولا از نوع خشک
اين
نوع تخريب وابسته به سن ماکولا، با نام‌هاي غيراگزوداتيو، غيرنئووسکولار
يا آتروفيک نيز شناخته مي‌شود. نوع خشک شايع‌ترين نوع بيماري محسوب مي‌شود و
90درصد تمام موارد بيماري از اين نوع است. افت بينايي در تخريب وابسته به
سن ماکولا از نوع خشک، تدريجي است و معمولا با آسيب با شدت متوسط بينايي
همراه با محدوديت‌هاي عملکردي نظير نوسان ديد، دشواري مطالعه و محدوديت ديد
در شب يا در شرايط چراغاني بروز مي‌کند.
تخريب وابسته به سن ماکولا از نوع مرطوب
اين
نوع عارضه که اگزوداتيو يا نئووسکولار نيز ناميده مي‌شود، در 10 درصد تمام
موارد بيماري ديده مي‌شود. هرچند که وجود آن مطرح‌کننده يک بيماري پيشرفته
تر است و مرتبط مي‌شود با اعوجاج سريع و افت ناگهاني ديد مرکزي براي يک
دوره چندهفته چندماهه. مطالعات نشان داده‌اند که در مبتلايان به تخريب
وابسته به سن ماکولا از نوع مرطوب، شيوع چسبندگي ويترئوماکولار 2 برابر است
و با شيوع کمتر، جداشدگي ويترئوس خلفي نيز ديده مي‌شود. در بيماران با
تخريب وابسته به سن ماکولا نئووسکولار، مايع و اگزودا ممکن است در زير
شبکيه تجمع يابند. در چنين شرايطي در صورت عدم درمان، لايه نئووسکولار
اسکار بزرگي در ناحيه ماکولا تشکيل داده و موجب کاهش ناگهاني ديد مرکزي
مي‌شود. نئووسکولاريزيشن کوروئيدال، مرحله پيشرفته تخريب وابسته به سن
ماکولا از نوع مرطوب است که مي‌تواند به وسکولوپاتي پليپوئيدال کوروئيدال
منتهي شود.
اين ذرات درشت‌تر از ذرات سخت
هستند و حاشيه مشخصي ندارند. ذرات سخت، کوچک‌تر و مشخص‌ترند. ظاهر متفاوت
اين ذرات را مي‌توان براي تشخيص مرحله تخريب وابسته به سن ماکولا به‌کار
گرفت. به علاوه، محتويات اين ذرات هم در فهم روند شکل‌گيري اين ضايعات
مهم‌اند.
مواجهه با تخريب وابسته به سن ماکولا
در
مراحل اوليه بيماري، تخريب وابسته به سن ماکولا معمولا بدون علامت است،
اما در برخي از موارد، ممکن است بيماران از افت ناگهاني بينايي،
متامورفوپسي،تاري ديد، اسکوتوماس يا اعوجاج مزمن ديد شکايت کنند. از آنجا
که شروع تخريب وابسته به سن ماکولا تدريجي است و اغلب تا مدت‌ها توجهي به
آن نمي‌شود، معاينه دقيق چشم در مراجعات روتين توصيه مي‌شود. در حدود
13درصد از مبتلايان به تخريب وابسته به سن ماکولا، دچار سندرم چارلز بونت
مي‌شوند که طي آن افراد با سلامت روان، ازدست رفتن بينايي و توهم‌هاي
پيچيده بينايي را تجربه مي‌کنند.
درمان تخريب وابسته به سن ماکولا
براي
سال‌ها فوتوکوآگوليشن با ليرز حرارتي درمان انتخابي مبتلايان به تخريب
وابسته به سن ماکولا از نوع مرطوب محسوب مي‌شد. در اين روش، ليزر مستقيما
براي تخريب نئووسکولاريزيشن کوروئيدال به‌کار مي‌رود. متاسفانه در اين روش
ميزان عود بيماري بالاست. استراتژي‌هاي مختلفي براي مديريت درمان تخريب
وابسته به سن ماکولا مطرح شده‌اند؛ از جمله فوتوکوآگوليشن با ليزر براي
تخريب وابسته به سن ماکولا نئووسکولار، جراحي ساب ماکولار، پرتودرماني
موضعي، تزريق استروئيد در داخل زجاجيه (به دليل ويژگي‌هاي آنتي‌آنژيوژنيک) و
حرارت درماني از خلال مردمک‌ها. اين تدابير به دليل عدم اثربخشي و
همراه‌بودنشان با عوارض جانبي شديد، توسط درمان‌هاي اخير کنار زده شده‌اند.
براي تجويز، ورتپورفين بايد با 7ميلي ليتر آب مقطر استريل براي
تزريق آماده شود و محلول 5/7 ميلي ليتري حاوي 2ميلي گرم در ليتر را ايجاد
کند. محلول بازسازي شده، يک مايع سبز رنگ و شفاف است و بايد آن را از نور
حفاظت کرد. محلول آماده‌سازي شده بايد ظرف 4 ساعت مصرف شود و قبل از تزريق
آن از نظر وجود هرگونه ذره معلق يا تغيير رنگ اطمينان حاصل کرد. محلول
ويزودين بايد قبل از تزريق با دکستروز 5 درصد رقيق شود.
مهار فاکتور رشد اپيتليال عروقي:
براساس نقش آنژيوژنيک فاکتور رشد اپيتليال عروقي در نئووسکولاريزيشن، مهار
فاکتور رشد اپيتليال عروقي به يکي از درمان‌هاي موفق تخريب وابسته به سن
ماکولا نئووسکولار تبديل شده است. بهبود بينايي به دنبال تجويز
بواسيزوماب،رانيبيزوماب و آفليبرسپت داخل زجاجيه‌اي در اين بيماران مشاهده
شده است.
سپید
