آموزش پزشکي بايد متحول شود

به گزارش شفا آنلاین، اجراي سند آمايش سرزمين، محول کردن مأموريت‌هاي آموزشي و تحقيقاتي به دانشگاه‌ها، تاکيد بر بومي‌گزيني، ارزيابي و
رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي علوم پزشکي، گام‌هاي زمينه ساز تمرکز جدي‌تر بر آموزش پزشکي بود که طي يک سال گذشته با شيب ملايم اجرا شد.

توسعه بي‌رويه دانشگاه‌ها دردهه‌هاي گذشته، کمبود پزشک، دور بودن محصولات نظام آموزش پزشکي از نيازهاي جامعه، فراهم نبودن زيرساخت‌هاي اوليه درماني براي توسعه آموزش، مرکز‌گرايي و استفاده از روش‌هاي سنتي آموز‌شي شايد مهم ترين مواردي باشد که بارها از سوي مسئولان وزارت بهداشت و پيشکسوتان آموزش پزشکي به عنوان چالش‌هاي آموزش پزشکي مطرح شده است. درادامه ديدگاه برخي از صاحب‌نظران اين حوزه را مي‌خوانيم.

توجه به آموزش در دوران باليني

عليرضا مصداقي‌نيا بنيانگذار رشته بهداشت‌محيطي در ايران در گفت‌و گو با سپيد بااشاره به اينکه هرکدام از حوزه هاي پزشکي چالش‌هاي خاص خود را دارند، عنوان کرد:« توجه بيشتر به ميدان کاري دانشجويان يکي از اولويت‌هاي تحول در آموزش پزشکي به شمارمي‌رود يعني بايد شرايطي فراهم شود که علاوه بر ارائه دروس تئوري دردوران باليني نيز دانشجويان به اندازه کافي از آموزش‌هاي لازم بهره‌مند شود و اغلب مشکلات مهم و احتمالي که يک پزشک در آينده با آن مواجه‌ مي‌شود را تجربه کنند و درتشخيص و درمان متخصص شوند.»

وي درخصوص مشکلاتي نظير نبود آموزش در دوران بالين که از سوي دانشجويان مطرح شده بود، گفت: «اگر طرح تحول سلامت به خوبي تنظيم شود، نمي تواند آسيبي به آموزش بزند، همچنين درصورتي که سطح بيمار پذيري اکثر بيمارستان ها باهم ارتقا يابد، از هجوم بيماران به يک بيمارستان کاسته مي شود و آموزش در دوران بالين دچار خلل نخواهدشد.»

وي تأمين زيرساخت هاي لازم براي آموزش را اولويت ديگر تحول آموزش مطرح کرد و گفت:«دانشجويان تحصيلات تکميلي بايد از فضا، تجهيزات آموزشي و اساتيد خبره برخوردار باشند و از آموزش مطلوب و سطح بالا بهره‌مند شوند تا پزشکاني متبحر باربيايند و پژوهشگران فعالي شوند که با مشکلات کشور آشناست و مي‌تواند براي اين چالش‌ها راهکارهاي نظري و عملي ارائه کند.»

به گفته استاد تمام دانشگاه علوم پزشکي واحد تهران قرارنيست فارغ التحصيلان بعد از اتمام تحصيل خود دوران يادگيري و تجربه موقعيت‌هاي واقعي را آغازکنند بلکه بايد بعد از اتمام دوره‌هاي آموزشي وظايف حرفه اي خود را به صورت جدي انجام دهند.

وي دربخش ديگري از سخنانش عنوان کرد: «درحال حاضر برخي از رشته ها که موردنياز کشور نيست آموزش داده مي شود درحالي که برخي ديگر رشته ها که به آن نيازمنديم تدريس نمي‌شود. بنابراين بازنگري در رشته ها و سرفصل دروس باتوجه به تغييرات دهه اخير در حوزه پزشکي ضروري است.»

مصداقي نيا بررصد پيشرفت هاي جهاني در حوزه پزشکي نيز تأکيد کرد و گفت:«مطالعه برنامه‌هاي آموزشي کشور‌هاي پيشرفته و الگوبرداري از برنامه هاي موفق با توجه به شرايط کشور مي‌تواند راهکار مناسبي براي ارتقاي آموزش پزشکي در کشور باشد، البته تحول در هر حوزه‌اي بايد به نحوي صورت گيرد که به زودي نيازي به تجديد نظر و تغيير مجدد در همان حوزه احساس نشود.»

استاد تمام دانشگاه علوم پزشکي واحد تهران درخصوص دستيابي به محصول محور شدن آموزش علوم پايه، گفت: «محصول‌محور‌ شدن از يک بعد به معناي پرورش متخصص زبده و از سوي‌ديگر به معناي آن است که تحقيقات علمي صرفا براي گذر از دوره تحصيلي نباشد، بلکه به توليدات علمي منجر شود يا فرايندهاي توليداتي کمک کند. همچنين درخصوص راه‌هاي تبديل محتواي علوم‌پايه به آموزش محصول‌محور»

وي يکي از روش‌هاي جلوگيري از ازدحام دانشجويان براي تحصيل در برخي از رشته‌هاي پزشکي را تفاوت در درآمد اين رشته‌ها عنوان و تصريح کرد:«اگر درآمدهاي افرادي که در رشته‌هاي پزشکي مختلف تحصيل مي‌کنند را به هم نزديک کنيم، در تعداد داوطلبان رشته‌هاي پزشکي نيز تعادل ايجاد مي شود.»

توجه پزشکي به مسائل اجتماعي يک ضرورت است

محمدرضا واعظ مهدوي معاون توسعه علمي و فرهنگي سازمان مديريت و برنامه ريزي کشور بابيان اينکه مأمويت آموزش پزشکي پرورش دانشجو و تربيت متخصص است، درخصوص کاهش آموزش در دوران باليني اظهارکرد:
« ازآنجا که اقدامات درماني اعضاي هيئت‌علمي در بيمارستان‌ها کارانه تعلق مي گيرد، اين بيم ايجاد شده که فعاليت‌هاي کيفي آموزشي تحت‌شعاع نظام کارانه قرارگيرد.اگرچه وظايف درماني برخي از اعضاي هيئت علمي کلينيکي با آموزش همپوشاني دارد و هدف فعاليت‌هاي درماني هم به نوعي آموزشي است، اما يکي از راهکارهاري رفع اين معضل، تعريف وظايف آموزشي اعضاي هيئت علمي است همچنين مي‌توان، به فعاليت‌هاي درماني که در ساعات آموزش صورت مي‌گيرد، کارانه پرداخت نکرد.»

وي در گفت‌و‌گو با سپيد باتأکيد براينکه آموزش پزشکي بايد با نيازهاي جامعه منطبق باشد، عنوان کرد:« توجه به مسائل اجتماعي، به چالش‌ها و بيماري‌ها و پاسخ به نيازهاي جامعه ازسوي علم پزشکي يک ضرورت است. دربرخي موارد انتقاداتي مبني براينکه در تصميم گيري‌ها به جاي نيازهاي برنامه‌ريزي شده و واقعي، نيازهاي بازار موردتوجه قرارگرفته است نيز مطرح شده است.»

پاسخ به کمبودها ازطريق تربيت نيروي متخصص مطابق با نيازهاي بومي

ايدني رئيس دانشگاه علوم پزشکي اهواز نيز يکي از مهم‌ترين چالش‌هاي حوزه آموزش پزشکي را عدم‌تناسب فارغ‌التحصيلان آموزش با نيازهاي جامعه دانست و به سپيد گفت: «براي حل اين مشکل مي‌توان بخشي از ماموريت آموزش‌پزشکي به خصوص تا سطوح قبل از تحصيلات‌تکميلي را به شهرستان‌ها واگذارکرد تا اين دانشکده‌ها هرکدام باتوجه به نيازهاي بومي و تحت نظارت کلي دانشگاه مرکز نيروهاي متخصص پرورش دهند. همچنين بهره‌گيري از دانش‌آموختگان در دوره هاي‌مهارتي کوتاه مدت باتوجه به نياز حوزه درمان کشور مي‌تواند، فضاي آموزش پزشکي را به واقعيت‌هاي جامعه نزديک‌تر کند.»

وي ادامه‌ داد:«باتوجه به برنامه استراتژيک دانشگاه همزمان با تمرکززدايي از تحصيلات اوليه دانشگاهي، توسعه تحصيلات‌ تکميلي و دکتري حرفه‌اي را در دانشگاه علوم پزشکي اهواز دنبال مي‌کنيم، چون افرادي که دراين دوره‌ها تحصيل کنند، مي‌توانند توليدات علمي خود را ارائه کنند. »

تدوين راهنماي آموزشي باليني و پاراکلينيکي، نياز آموزش پزشکي

سيدمحمود طباطبايي به ارتقاي سطح کيفي آموزش پزشکي، به عنوان اولويت طرح تحول سلامت در سال جاري اشاره‌کرد و افزود: «‌اصلاح زيرساخت‌ها، بهبود کلاس‌هاي درس، استفاده از امکانات سمعي بصري و برگزاري دوره‌هاي آموزش مجازي، بروزرساني تجهيزات بيمارستان‌ها و وسايل کمک آموزشي، بهره‌گيري از وسايل پاراکلينيک و دستگاه‌هاي تشخيصي ازجمله اولويت‌هاي آموزش پزشکي است.» وي در گفت‌و گو با سپيد درمورد راهکارهاي ارتقاي کيفي ساختار آموزشي، تصريح‌کرد: «من فکر مي‌کنم، محتواي دروس آموزشي همه مقاطع بايد در دوره‌هاي زماني مشخص بازنگري شود، همچنين تدوين راهنماي آموزشي باليني، پاراکلينيک و علوم‌پايه و برگزاري دوره‌هاي آشنايي با فنون نوين درماني و پزشکي مجدد براي اساتيد ازديگر موضوعات مهم براي دستيابي به ارتقاي کيفي آموزش پزشکي است.»

سپید