مصرف قلیان، پای ثابت مهمانی ها شده است و ... همه موارد ذکر شده به نوعی ارتباط مستقیم با ضعف و خلافرهنگی به شمار می روند و باید تمهیدات لازم و مناسبی در این باره اندیشیده شود.
صرف نظر از اینکه، سالانه بین 20 تا 30 هزار میلیارد تومان
صرف درمان کسانی می شود که اعتیاد به دخانیات دارند وجه دیگر این موضوع،
آمار بالای مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی در اثر استعمال دخانیات است و
طی 15 تا 20سال آینده نوجوانان سیگاری و قلیانی امروز به سن جوانی می رسند
و شاهد بروز انواع سرطان ها در بین آنها خواهیم بود و طبق آمار سازمان
جهانی بهداشت علت 90 درصد سرطان ریه، به دلیل استعمال دخانیات است.
تحقیقات
حاکی از آنند که، استعمال دخانیات عامل بروز یا تشدید کننده بسیاری از
بیماری های مرتبط از جمله بیماری های قلبی و عروقی، ریوی، عفونی، سرطان ها،
استخوانی، مغز و اعصاب، دستگاه گوارش، کلیه، چشم، شنوایی، دندانها، کاهش
ایمنی بدن و ریزش مو است.
بررسی تاثیراتی که مصرف دخانیات بر سلامت
افراد جامعه می گذارد و درمان بیماری های ناشی از آن هزینه های سنگینی را
بر خانواده ها و نظام سلامت کشور تحمیل می کند، در این مجال نمی گنجد و در
این یادداشت صرفا ضرورت فرهنگ سازی توسط هم افزایی همه دستگاه های مرتبط
موردنظر است.
مبارزه با دخانیات به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای
اصلی حفظ سلامت شهروندان به شمار می آورد و اقدامات گسترده ای را در زمینه
برنامه ریزی و اجرا می طلبد.
به نظر می رسد برای پرهیز از دخانیات،
فرهنگ سازی و آگاه سازی اقشار مختلف جامعه از کودکان تا بزرگسالان و حتی
افراد میانسال باید به یک روند همیشگی در برنامه های کلان کشور تبدیل شود و
فرهنگ سازی در این زمینه به یک عزم ملی و همکاری بین دستگاهی ازجمله وزارت
خانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، وسایل ارتباط جمعی و
حمایت های همه جانبه دولت نیاز دارد.
همچنین در این میان لزوم
برنامه ریزی ها در سطح کلان کشور به عنوان پایه اصلی و تاثیرگذار در این
زمینه و توجه به اجرای قوانین موجود در مورد دخانیات می تواند در این روند
تاثیر بسزایی داشته باشد.
به طور کلی با اهتمام همه جانبه به موضوع
فرهنگ سازی در راستای افزایش آگاهی عموم در مورد مضرات مصرف دخانیات به
ویژه سیگار و قلیان که استفاده از آنها قبح کمتری که در سطح جامعه دارد
رواج بیشتری نسبت به سایر مواد دخانی پیدا کرده است، می توان امیدوار بود
که در آینده میزان مصرف این گونه مواد افزایش کمتری یابد.
از نگاهی
دیگر، نقش آموزه های دینی در دور کردن افراد جامعه از دخانیات نقش موثری
دارند بدین منظور یک روز از هفته مبارزه با دخانیات با نام 'آموزه های دینی
حامی دوری از دخانیات' نامگذاری شده و برای تحقق آن می توان با جلب مشارکت
ائمه جمعه و جماعت از ظرفیت مساجد و تریبون آن جهت مبارزه با استعمال
دخانیات و آگاه سازی مردم در رابطه با خطرات و تهدیدهای ناشی از استعمال
دخانیات پرداخته شود.
از سویی دیگر، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده
است سیگار زهردیر کش است که هیچ کس از مصرف آن سودی نمی برد. برخی مردم 2
تا 3 برابر هزینه سیگار خود، خرج سلامت خود و خانواده شان می کنند.
متاسفانه 65 هزار نفر به دلیل بیماری های ناشی از سیگار از دنیا می روند
بنابراین ضروری است که با اجرای قانون جامع مبارزه با دخانیات برای کنترل
مصرف دخانیات در کشور و بسیج همگانی سازمان های مردم نهاد و مشارکت مردمی
برای اجرای کامل این قانون تلاش شود چرا که بسیاری از بخش های این قانون به
حقوق فردی بر می گردد.
تنها نیم نگاهی به گزارشات دبیرخانه ستاد
کشوری کنترل و مبارزه بادخانیات وزارت بهداشت، کافی است تا متوجه وضعیت و
نامطلوب فعلی مان شویم. با وجود این که باید تا 10سال آینده 30 درصد افت در
تعداد مصرف کنندگان دخانیات داشته باشیم، نتوانستیم اقدامات جدی انجام
دهیم و 40 سال آینده جز 3 کشور اول مصرف دخانیات در جهان خواهیم شد.
سخن
آخر این که، دوران کودکی و نوجوانی زمان بسیار مناسبی برای آموزش سبک صحیح
زندگی و عادتهای مرتبط با سلامت جسمی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری
در آینده است بنابراین باید از تمامی ظرفیت هایی که می توان به عنوان ابزار
های فرهنگ سازی از آنها بهره گرفت باید استفاده نمود تا به واسطه آن،
رفتارهای پرخطر را بشناسند و با پرهیز از آن رفتارها از بروز بیماریها
جلوگیری شود و این ایده تحقق پیدا نمی کند مگر با مشارکت عمومی و بین بخشی
سایر دستگاه های مرتبط دیگر چرا که تامین و ارتقاء سطح سلامت در جامعه
علاوه بر تلاش های حاکمیت و دولت، یک وظیفه همگانی است و مشارکت بین بخشی
نیز یکی از اصول مراقبت های اولیه بهداشتی به شمار می رود.
----------------------------------------------------------------------------------
محمد هادی ایازی
قائم مقام وزیر بهداشت در امور مشارکت های اجتماعی
