حتي اگر سابقه خانوادگي بيماري قلبي-عروقي داشته باشيد، با
وجود اينکه کد ژنتيکي‌تان شما را در معرض خطر بيشتر قرار مي‌دهند، همين
اقدامات مي‌توانند به ياري شما بيايند.
متعادل کردن خطرات
دکتر
اريک ريم، استاد پزشکي در دانشکده پزشکي دانشگاه هاروارد و رئيس برنامه
همه‌گيرشناسي قلبي- عروقي در دانشکده بهداشت عمومي هاروارد، مي‌گويد: «ما
مي‌دانيم که70تا 80 درصد از خطر بيماري قلبي را مي‌توان با گزينه‌هاي سبک
زندگي توضيح داد، بنابراين حتي اگر چيزي درباره ژن‌هاي شما ندانيم، هنوز
مي‌توانيم توصيه‌هاي واقعي خوبي براي کاهش خطر به شما بکنيم.»
براي
مثال حتي اگر شما چندين ژن از 35 ژن شناخته‌شده دخيل در چاقي را داشته
باشيد، راه‌هاي بسياري وجود دارد که از طريق آنها مي‌توانيد ميزان چربي را
که در بدنتان تجمع پيدا مي‌کند، محدود کنيد و بنابراين خطر بيماري قلبي-
عروقي را در خودتان پايين بياوريد.
بنابراين،
توصيه محتاطانه به هرکس اين است که گام‌هاي اوليه براي پيروي از يک رژيم
غذايي سالم، انجام فعاليت جسمي کافي، توقف سيگار کشيدن و کاهش مصرف سديم را
براي اجتناب از بيماري قلبي انجام دهد. اتفاقا به نظر مي‌رسد که بسياري از
اين گام‌ها ممکن است در فعال کردن ژن‌هاي سودمند و خاموش کردن ژن‌هاي
زيان‌بار نيز مؤثر باشند. اجزاي اصلي رژيم غذايي مديترانه‌اي شامل روغن
زيتون، سبزي‌ها و ماهي نيز حاوي عناصر فعال بيولوژيکي هستند که ممکن است بر
اينکه کدام ژن‌ها بيان شوند، اثر بگذارند.
به علاوه، برخي از ويتامين‌ها و غذاهاي غني از آنتي‌اکسيدان ممکن است در مقابل آسيب DNA از شما محافظت کنند.
سابقه خانوادگي
دانشمندان
تا به حال چندين ژن را شناسايي کرده‌اند که به نظر مي‌رسد آسيب‌پذيري
برخي از افراد را در مقابل برخي از عوامل خطرساز مانند فشارخون بالا افزايش
مي‌دهند، اما توجه به سابقه خانوادگي شما از لحاظ بيماري قلبي احتمالا
نسبت به نقشه‌برداري دي‌ان‌اي شاخص بهتري براي خطر ابتلاي شما به بيماري
قلبي است.
دکتر
ريم مي‌گويد: «اگر پدر شما پيش از 60 تا 65 سالگي از حمله قلبي مرده باشد،
شما نسبت به کسي که چنين سابقه‌اي ندارد، 2/5 برابر بيشتر در معرض خطر
دچار شدن به بيماري قلبي هستند.»
با
اينکه مقداري از اين خطر افزايش‌يافته ممکن است از ژن‌هاي شما منشا گرفته
باشد، عوامل محيطي پيچيده نيز در اين ميان نقش دارند. براي مثال، اگر شما
در خانه‌اي بار آمده باشيد که افراد اطرافتان سيگار مي‌کشند يا غذاي ناسالم
مي‌خورند، اين تاثيرات احتمالا در سابقه بيماري والدين شما دخيل بوده‌اند و
احتمال اينکه شما نيز در سال‌هاي بعدي زندگي دچار مشکلات قلبي شويد را
افزايش خواهند داد.
با
اين وجود، علي‌رغم اين پس‌زمينه هنوز مي‌توانيد خطر دچار شدن بيماري
قلبي‌تان را با شيوه‌هاي کاملا شناخته‌شده اصلاح سبک زندگي به‌طور
قابل‌توجهي کاهش دهيد.
پزشکي شخصي‌شده
بيش
از يک دهه پيش، نقشه‌برداري ژنوم انساني کامل شد، پزشکان اميد زيادي
داشتند که اين «طرح کلي» راه را بر پزشکي شخصي‌شده بگشايد، يک رويکرد
درماني به ظرافت تعيين‌شده براساس خطرات ذاتي (هارد وايرشده) که در DNA شما نقش‌گذاري‌شده‌اند، اما تا به حال اين چشم‌انداز به واقعيت نپيوسته است.
دکتر
ريم مي‌گويد: «تاثير ژنتيک بر بيماري قلبي اندک است، مگر اينکه شما يکي از
جهش‌هاي ژني نادر را داشته باشيد که شما را در معرض خطر بسيار بالاي
بيماري قلبي- عروقي قرار مي‌دهد و در حال حاضر ما شيوه‌هاي چنداني براي
پيشگيري از اين عوارض در اختيار نداريم.»
آزمايش
ژنتيکي در آينده ممکن است نقشي کليدي در تعيين کردن افرادي پيدا کند که به
داروهاي معيني بهتر پاسخ مي‌دهند. در يک مورد، پژوهشگران کشف کرده‌اند که
بسياري از آمريکاييان آفريقايي‌تبار دچار نارسايي قلبي به‌طور خاص به ترکيب
دو داروي قديمي‌تر بهتر پاسخ مي‌دهند. جالب اين است که پيش از اين کشف
جديد، اين داروها ديگر چندان مورد توجه و استفاده نبودند، زيرا يک بررسي در
دهه 1980 نشان داده بود که اين داروها نسبت به داروهاي جديد کمتر مؤثر
هستند.
قرص معجزه‌آسايي وجود ندارد
در
حال حاضر قرص معجزه‌آسايي وجود ندارد که شاخص‌هاي ژنتيکي خاصي را بازآرايي
کند، اما در عين حال نيز لازم نيست شما با پروفايل ژنتيکي‌تان بسازيد و
بسوزيد. دکتر ريم مي‌گويد: «خطرات کلي ژنتيکي هنوز کاملا اندک هستند و
گزينه‌هاي سبک زندگي بر آنها برتري دارند. شما مي‌توانيد با اقداماتي بر
تاثيرات ناشي از سابقه خانوادگي‌تان غلبه کنيد و بسياري از بررسي‌ها نشان
مي‌دهند که حتي افراد با سابقه خانوادگي قوي بيماري قلبي مي‌توانند با
استفاده از روش‌هاي شناخته‌شده اصلاح سبک زندگي خطر بيماري قلبي‌شان به
ميزان زيادي کاهش دهند.»
منبع: Harvard Health Letter
