روزمعلم بهانه شد تا سراغ معلمي برويم كه سالهاست درآموزش وپرورش شيمي تدريس مي كند
"رضا معيني "درگفت وگو با شفاآنلاین ازتحولات آموزشي درسالهاي گذشته مي گويد:
ضمن معرفي خودتان بفرماييد که چند ساله که معلم هستيد؟
رضا نعيمي هستم و 20 سال است که معلم شيمي هستم.
به نظر شما دانش‌آموزان امروز با گذشته چه تفاوتي دارند؟
دانش آموزان امروز نسبت به گذشته جسورتر، فعال‌تر و پر جنب و جوش هستند،ولي از نظر درسي، با توجه به رشد وسايل ارتباط جمعي وامكانات تفريحي ، مشغله ذهني زيادي دارند، بيشتر آنها نسبت به زماني که ما دانش آموز بوديم از درس فاصله گرفته اند .
دليل اين امر چه بوده است؟
نبود کنترل توسط اولياست، چون به‌خاطر مشغله روزانه نمي توانند، بچه‌هايشان را کنترل کنند، دوم پذيرش زياد دانشجو توسط دانشگاه‌هاست، چون دانشگاه‌ها پذيرش زياد دارند، دانش آموزان ضعيف نيز وارد دانشگاه مي‌شوند، سوم استفاده ازوسايل ارتباط جمعي مانند موبايل، تبلت در ميان دانش آموزان خيلي زياد شده و آموزش و پرورش هم فکري براي اينها بايد بکند. چهارم، عدم رضايت معلمان از وضع معيشتي‌شان است که اين مساله روي دانش آموزان تأثير مي‌گذارد چون الگوي دانش آموزان معلمان هستند البته نکاتي که اشاره شد مي تواند يک سري از دلايل باشد.
آيا شيوه تدريس معلمان امروز با گذشته تفاوت کرده‌است؟
به‌ميزان زياد نه خير، مدارس قبلاً معلم محور بوده ولي اکنون دانش آموز محور شده است. قبلاً معلم هرچه مي‌گفت، دانش آموز بايد انجام مي‌داد و حرف معلم حرف اول و آخر بود، ولي اکنون در کلاس بيشتر با دانش آموزان بحث مي‌شود و دانش‌آموزان مي‌توانند، نپذيرند و از معلم دليل بخواهند، ولي در پايه پيش‌دانشگاهي به‌خاطر کمبود وقتي که وجود دارد، هنوز هم همان روش سنتي و معلم محوري است، براي اينکه درس بايد تمام شود.
آيا آموزش پرورش به لحاظ روان شناختي و جامعه شناختي هم به دانش آموزان آموزش مي‌دهد، يا خلأيي در اين زمينه وجود دارد؟
نه خير، چون حوادثي که مثلا در بروجرد پيش آمد ،نشان مي‌دهد که ضعف وجود دارد، روي دانش آموزان زياد بايد کار شود، فرصت زياد تري باشد، تا معلمان وقت بيشتر با دانش آموزان باشند، يا درسي باشدکه بتواند اين خلأ را پر کند.
ارتباط بين معلم و دانش‌آموز،چگونه بايد بايدباشد؟
معلم بايد آرام و صبور بوده و دنبال مشکلات دانش‌آموزباشد تا بتواند دانش آموز را جذب کند، ولي امروز در بيشتر دبيرستان‌هاي دولتي که از نزديک ديده ام اين‌گونه نيست، معلمان دنبال مسايلي هستندكه درمسائل روزانه مجبورند دنبال آن باشند، فرصتي براي آنها نمي‌ماند.
از نظر فکري هم دغدغه‌هاي بسيار زيادي دارند، به‌خاطر همين ،آرام بودن و صبور بودن داخل همه آن ها نيست، تا بتوانند دانش آموزان را جذب کنند به مشکلات آنها بپردازند، تامشكلات ديگرهم حل شود.
پس معلمان چه کارهايي رابايد براي دانش آموزان انجام دهند ؟
شايد خيلي ها هم کارهايي انجام مي‌دهند.ولي من خودم انجام مي‌دهم، تا مشکلات را پشت سر کلاس جا بگذارم يعني وقتي وارد كلاس مي شوم خودم هستم، دانش آموز و مطالب علمي، به نظرم بيشتر معلمان بايد اين کار را انجام دهند يعني معلمي درکلاس شغل نباشد، معلمي عشق و فداکاري باشد. اگر کلاس اين‌گونه باشد، مشکلات حل مي‌شود.
در حال حاضر آموزش پرورش چه چكارهايي رابايد براي دانش آموزان ومحيط آموزشي آنها انجام دهدكه نسبت به آن كم توجه است؟
آموزش و پرورش بايد ريشه اي کار کند، مشکل معلم و دانش‌آموزدرآموزش وپرورش ريشه اي است، اهداف آموزش و پرورش، بايد از زيربنا در مورد دانش‌آموز وشغل معلمي از زير بنا تعريف شود و براساس آن درسها چيده شود، درس هايي که در دبيرستان‌ها ارائه مي‌شود، آموزش برگرفته از کشورهاي ديگر است که اين بايد با شرايط امروز ايران بومي سازي شود ،فکر مي‌کنم در ايران بومي سازي نشده است. مثلاً مثال‌هايي که بچه‌ها در کتاب هاي درسي مي‌خوانند خيلي ازآنهاقابل لمس نيست.
آيا آموزش مهارت زندگي هم درآموزش و پرورش وجود دارد، اگر نيست به‌نظر شما چرا وجود ندارد؟
نه خير،به‌خاطر هماهنگ نشدن مطالب علمي است كه آموزش مهارت زندگي وجود ندارد، يعني دانش آموزان در دبيرستان فيزيک، رياضي و شيمي مي خوانند، بدون اين که کار برد اين مطالب را در زندگي‌شان ببينند، در صورتي که درس‌هاي دبيرستان مي‌تواند، خيلي ساده تر، ولي گسترده از اين باشد با مثال‌هايي که در اطرافمان وجود دارد، حداقل همان چيزهاي که مي‌خوانيم رابتوانيم در اطراف خودمان، ببنيم و در زندگي به ميزان كم هم شده استفاده كنيم ولي اينجا صرفاً درس است و در زندگي از آن استفاده نمي شود.
در حال حاضر بهترين شيوه تدريس كدام شيوه است؟
بهترين شيوه بحث با دانش‌آموزان است، اين كه موضوع علمي را مطرح كني، در مورد آن نظر دانش‌آموزان را بگيري و آن را به سوي هدفي كه بايد برسي، سوق بدهي. يعني معلم راهنما باشد تا دانش‌آموز خودش به جواب برسد چون با اين شيوه دانش‌آموز مطلب را فراموش نمي‌كند.
با توجه به تجاربي كه شما درزمينه دبيري داريد، يك معلم خوب بايد چه ويژگي‌هايي بايد داشته باشد؟
در درجه اول مسلط به مطالب علمي رشته خودبوده و قدرت بيان‌اش خوب باشد، آرام و صبور بوده وبتواندبچه‌ها درك كند.
تعامل معلم با دانش‌آموز چگونه بايد باشد؟
تعامل آنها بايد دوستانه باشد و بايد زمينه را به گونه اي ايجاد كند كه بچه‌ها پذيرش اين دوستي را داشته باشند، معلم نيز با دانش‌آموز به گونه‌اي رفتار كند كه او را بپذيرند و به مطالب علمي آنها گوش بدهند
دانش‌آموز در برابرمعلم چه وظايفي دارد ؟
دانش‌آموز بايد به معلم احترام بگذارد مهمتر اين كه درسش را بخواند ، بين تفريح و درس تفكيك قائل شود،بايد بداندكه كجا درس بخواندوكجاجاي تفريح وصحبت كردن است.چون با توجه به اقتضاي سن معلمان هم به آنها فرصت جبران مي‌دهند، آنها را درك مي‌كنند.
در روش تعليم و تربيت، شما بيشتر از چه روشي استفاده مي‌كنيد؟ تنبيه يا تشويق؟
در حال حاضر تنبيه به ندرت وجود دارد، نمي‌دانم شايد در جاهايي هم باشد، ولي ما به هيچ وجه در تهران از آن استفاده نمي‌كنيم ، من نديدم، اما تشويق آگاهي دادن به دانش‌آموز در مورد آينده يا تشويق‌هاي موضعي، براي اين كه جواب لطف بچه‌ها را بدهم يك جدول تناوبي درست مي‌كنم، به عنوان تشويق يك كتابي در زمينه شيمي به آنها مي‌دهم تا بخوانند و يا علامت مثبت‌هايي كه در دفتر مي‌گذاريم و تأكيد مي‌كنيم كه اين علامتها روي نمره‌هايتان تأثير دارد، اينها به صورت كوتاه مدت مي‌تواند مؤثر باشد.
شما چه خاطره تلخ وشيريني ازمعلمي داريد ؟
برخورد با دانش‌آموزان گذشته كه در كوچه و بازار در سمت‌هاي مختلفي دارند و ابراز محبت مي‌كنند، برايم ياد‌آور خاطرات خوب گذشته است،خاطره تلخي ندارم امابه صورت موضعي درس نخواندن بچه‌ها مي‌تواند، مرا اذيت كند.
شما چه توصيه هايي به جوان‌هايي كه علاقه به معلمي دارند ،داريد؟
استاد مطهري مي‌گويد: معلمي شغل نيست، عشق است، ذوق، ايثار، و فداكاري است، اگر به عنوان شغل به آن مي‌نگري رهايش كن و اگر عشق توست به تو مبارك باد.
....و پيام آخر...
به رسم ادب ازدبيران شيمي دوره دبيرستانم، استاد باباخاني و استاد ساعي تشكر مي كنم و از مسئولان هم مي‌خواهم نگاه خود را نسبت به آموزش و پرورش درست كنند و نشان دهند كه اين نگاه درست است و نگاه مصرفي نسبت به آموزش و پرورش نداشته باشند و ايده‌آل بنده هم از معلمي يك شغلي است كه، 24 ساعت آموزش داشته باشد و بقيه در كنار آن تحقيق باشد. يعني يك شغل دلچسبي كه شما مي‌توانيديك دانش‌آموز را دريابيد و تمام يافته‌هاي خود را به دانش‌آموزش منتقل كنيد.
گفتگو :رحمان احمدي
