موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، است.
برپایه این کنوانسیون کشورهای عضو یونسکو، می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی
و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌عنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این
آثار پس از ثبت در عین باقی ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، به عهده
تمام کشورهای عضو خواهد بود. مکان‌های میراث جهانی ثبت‌شده در سازمان
یونسکو، مکان‌هایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه و
یا شهر هستند.
فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران شامل ۱۷ مکان است که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. تمام ۱۷ مکان فرهنگی است.
در این مجال به بررسی دو اثر ثبت شده ایران که در یک مسیر گردشگری قرار دارند می پردازیم
تخت جمشید و پاسارگاد
شیراز یکی از شهرهای مثال زدنی ایران برای گردشگران داخلی و خارجی است. شهری رویایی که دو اثر از برجسته ترین آثار ثبت شده ایران را در خود جای داده است؛تخت جمشید و پاسارگاد
تخت جمشید
تخت جمشد در جلسه سوم یونسکو در سال 1979 از طرف ایران پیشنهاد داده شده و مورد قبول قرار میگیرد.
و این اثر که تقریبا برترین و شناخته شده ترین اثر تاریخی ما در سطح جهان است به عنوان اولین اثر در میراث جهانی یونسکو ثبت می شود.
نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که طی سالیان پیوسته، پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهی ایران در زمان امپراتوری هخامنشیان بوده‌است. در این شهر باستانی کاخی به نام تخت جمشید وجود دارد که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول بنا شده‌است و به مدت حدود ۲۰۰ سال آباد بوده است. در نخستین روز سال نو گروه‌های زیادی از کشورهای گوناگون به نمایندگی از ساتراپی‌ها یا استانداری‌ها با پیشکش‌هایی متنوع در تخت جمشید جمع می‌شدند و هدایای خود را به شاه پیشکش می‌کردند.
در سال ۵۱۸ پیش از میلاد بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در پارسه آغاز گردید. بنیانگذار تخت جمشید داریوش بزرگ بود، البته پس از او پسرش خشایارشا و نوه‌اش اردشیر یکم با گسترش این مجموعه به گسترش آن افزودند.
بسیاری از آگاهی‌های موجود که در مورد پیشینه هخامنشیان و فرهنگ آنها در دسترس است به خاطر سنگ‌نبشته‌ها و فلزنوشته‌هایی است که در این کاخ‌ها و بر روی دیواره‌ها و لوحه‌ها آن حکاکی شده‌است. سامنر برآورد کرده است که دشت تخت جمشید که شامل ۳۹ قرارگاه مسکونی بوده، در دورهٔ هخامنشیان ۴۳٬۶۰۰ نفر جمعیت داشته است. باور تاریخدانان بر این است که اسکندر مقدونی سردار یونانی در ۳۳۰ پیش از میلاد، به ایران حمله کرد و تخت جمشید را به آتش کشیدو احتمالاً بخش عظیمی از کتاب‌ها، فرهنگ و هنر هخامنشی را با اینکار نابود نمود. با این‌حال ویرانه‌های این مکان هنوز هم برپا است و باستان شناسان از ویرانه‌های آن نشانه‌های آتش و هجوم را بر آن تأیید می‌کنند.
تخت جمشید در شمال شهرستان مرودشت، شمال استان فارس (شمال شرقی شیراز) جای دارد.
موزه هخامنشی در تخت جمشید
بنای موزه هخامنشی در تخت جمشید کهن‌ترین بنای ایران است که مرمت شد
و به موزه اختصاص یافته‌است. این ساختمان یکی از مجموعه کاخ‌های تخت جمشید
است. بخش‌هایی از این بنا که در حال حاضر به عنوان موزه مورد استفاده‌است،
شامل یک ایوان، دو نگارخانه و یک تالار است. در ایوان موزه که در سمت شمال
ساختمان قرار دارد و ورودی موزه در آن واقع شده‌است، دو جرز (دیوار اتاق و
ایوان، پایهٔ ساختمان که از سنگ و آجر سازند) سنگی عظیم یک پارچه به
ارتفاع تقریبی ۸ متر و عرض ۲۰٫۱ متر به وزن حدود ۸۰ تن در جلو و طرفین قرار
دارد. هر یک از این دو جرز سترگ‌ترین سنگ یک پارچه‌ای است که در تخت جمشید
مورد استفاده قرار گرفته‌است. سقف ایوان را هشت ستون چوبی با سر ستون‌های
گاو دو سرنگه می‌دارد. موزه تخت جمشید در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۱ خ و مصادف با ۱۸
ماه مه ۲۰۰۲ (میلادی)، روز جهانی موزه افتتاح شد
پاسارگاد
پاسارگاد در28 امین نشست میراث جهانی یونسکو در سال 2004 میلادی به ثبت رسید.
مجموعه
میراث جهانی پاسارگاد مجموعه‌ای از سازه‌های باستانی برجای‌مانده از دوران
هخامنشی است که در شهرستان پاسارگاد در استان فارس جای گرفته‌است.
معیارهای ثبت جهانی پاسارگاد
پاسارگاد، جمهوری
اسلامی ایران به سال ۱۳۸۳ خورشیدی مطابق با سال ۲۰۰۴ میلادی بر اساس بندهای
یکم، دوم، سوم و چهارم معیارهای فرهنگی در فهرست میراث جهانی یونسکو به
ثبت رسید:
معیار یک: پاسارگاد نخستین نشانه بارز معماری سلطنتی هخامنشی است.
معیار دو: پایتخت شاهنشاهی پاسارگاد را کوروش بزرگ با مشارکت مردمان گوناگون امپراطوری که بنا نهاده بود ساخت این حرکت به صورت یک مرحله بنیادی در تحول هنر و معماری کلاسیک ایران درآمد.
معیار سه: محوطه باستان شناختی پاسارگاد با کاخ‌ها، باغها و آرامگاه کوروش بزرگ بنیانگذار سلسله هخامنشی یادبودی استثنایی از تمدن هخامنشیان در ایران است.
معیارچهار: مجموعه چهار باغی پادشاهی که در پاسارگاد بنیان گذاشته شده به صورت نمونه‌ای مادر برای این گونه معماری و طرح ریزی در آسیای غربی در آمد.
این مجموعه دربرگیرنده ساختمان‌هایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، مسجد پاسارگاد، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بارعام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است.
این مجموعه، پنجمین مجموعه ثبت‌شده در فهرست آثار میراث جهانی در ایران است که در نشست یونسکو که در تیرماه سال ۱۳۸۳ در چین برگزار شد به دلیل دارا بودن شاخص‌های فراوان با صد در صد آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
در سال ۵۲۹ پیش از میلاد کوروش به قبایل سکاها در آسیای مرکزی (شمال شرق ایران) حمله کرد و در جنگ با ماساگت‌ها کشته شد. وی را در پاسارگاد دفن کردند.
برجسته ترین بخش مجموعهٔ پاسارگاد، بنای آرامگاه کورش بزرگ است که پیشتر مشهور به «مشهد مادر سلیمان» بود. در سال ۱۸۲۰ پس از پژوهش‌های باستان‌شناسی، هویت اصلی بنا به عنوان آرامگاه کوروش بزرگ مشخص شده‌است و چون گوهری در میان دشت خودنمایی می‌کند. این آرامگاه نزدیک ۵۳۰ تا ۵۴۰ پیش از میلاد از سنگ آهکی به رنگ سفید ساخته شده‌است. بنای آرامگاه میان باغ‌های سلطنتی قرار داشته و از سنگ‌های بزرگ، که درازای پاره‌ای از آنها به هفت متر می‌رسد، ساخته شده‌است.
تخته سنگ‌های آرامگاه با بست‌های فلزی معروف به بست دم چلچله‌ای، به هم پیوسته بوده، که بعدها آنها را کنده و برده‌اند و اکنون جایشان به صورت حفره‌هایی دیده می‌شود که بیشترشان را بازسازی کرده‌اند.
آرامگاه کوروش در همه دوره هخامنشی سپند (مقدس) به شمار می‌آمده این امر باعث گردیده که در دوران اسلامی هم این تقدس حفظ شود، اما تعبیر اصلی بنا دیگر مشخص نبوده‌است و از سوی دیگر مردم هم ساختن بناهای با عظمت سنگی را خارج از قوه بشری می‌دانسته‌اند و به حضرت سلیمان که دیوان را برای کارهای دشوار در خدمت داشته‌است، نسبت می‌داده‌اند. به همین جهت آرامگاه کوروش را هم از بناهای آن حضرت می‌شمردند و آن را به مادر او نسبت می‌دادند و «مشهد مادر سلیمان» می‌خواندند.
آرامگاه کمبوجیه
آن چه از این بنا باقی‌مانده دیواری بلند به ارتفاع حدود ۱۴ و طول
تقریبی ۷٫۵ متر است. این بنا به بنای کعبه زرتشت در نقش رستم شباهت دارد در
حالی که از نظر قدمت، قدیمی‌تر و از نظر استحکام و فن ساخت نمایانگر
اجرایی قوی‌تر از بنای کعبه زرتشت است. شهبازی با استناد به کتیبه ای که در
دیوار آن قرار گرفته برج زندان سلیمان را ارامگاه کمبوجیه می پنداشتند که
جسد وی را داریوش بزرگ پس از مرگ از سوریه به پاسارگاد آورده است و در این
ساختمان قرار داده است .
مجموعه پادشاهی
این مجموعه در مرکز پاسارگاد قرار گرفته‌است واز تعدادی کاخ تشکیل
شده که در اصل در محدوده مجموعهٔ باغها قرار دارند (معروف به «چهار باغ»).
بدنهٔ اصلی کاخ‌ها از سالن‌های ستون‌دار تشکیل شده‌است. تالار عمومی (کاخ
S) حدوداً در سال ۵۳۹ پیش از میلاد ساخته شده. تالار ستون‌دار آن دو ردیف
چهار ستونی دارد. پایهٔ ستونها از سنگ سیاه هستند (۱٫۴۳×۱٫۴۳ متر)، و بدنهٔ
آنها از سنگ آهکی سفید است. پایه ستونها ۱٫۰۴ متر و بدنهٔ ستونها ۱۲٫۰۶
متر ارتفاع دارند. سرستون‌ها از سنگ سیاه بوده‌است. شواهدی موجوداست که
سرستون‌ها یک شیر مرکب، شاخ‌دار و یال‌دار، را نشان می‌داده‌است. کاخ یک
سرسرا در هر طرف داشته‌است. برخی از نقوش برجستهٔ درگاه‌ها حفظ شده‌اند، که
پیکر انسان و دیوها را نشان می‌دهند. کاخ مسکونی کوروش دوم (کاخ P) بین
سالهای ۵۳۰ تا ۵۳۵ پیش از میلاد بنا شده‌است.
امکانات گردشگری
تقریبا تمام هتلهای شیراز دارای تور روزانه به تخت جمشید و پاسارگاد هستند که حتسی در صورت عدم اقامت در این هتلها با پرداخت مبلغ تور می توانید از آن ها استفاده کنید البته به صورت شخصی و با اتوبوس و مینی بوس های شهری هخم می توان خود را به این دو مکان رساند و از اطلاعات راهنمایان تور هتلها به صورت آزاد استفاده کرد این دو محوطه کاملا یک روز شما را بدون دیدن همه جزئیات پر خواهد کرد.
خبرآنلاین
