قصه مکزیک و آلودگی هوا
آلودگی هوای مکزیکوسیتی شباهتهای زیادی به تهران دارد. هر دو این شهرها به نوعی در محاصره کوههای اطراف هستند و پدیده وارونگی هوا به ویژه در فصل زمستان که به آلودگی بسیار شدید هوا میانجامد نیز از مهمترین بحرانهای شهرهایی با این ویژگیهای موقعیتی و جغرافیایی است اما تفاوتهایی نیز میان این دو وجود دارد. با اینکه مکزیکوسیتی سالها پیش در صدر جدول آلودهترین شهرهای دنیا قرار داشت، امروزه حتی در میان 10 شهر آلوده دنیا نیز جایی ندارد.
در واقع امروزه مکزیکوسیتی یکی از موفقترین شهرهای دنیا در مقابله با آلودگی هوا شناخته میشود. به راستی چه چیزی توانست حجم آلودگی این شهر را این چنین کاهش دهد؟
سالها بود که آلودگی شدید هوا، بلای جان مردم و مقامات شهری و کشوری در پایتخت مکزیک شده بود. سال 1990 در کل 330 روز شاخص آلایندهها در این شهر بالاتر از میزان استاندارد بود.
مکزیک سال 1992 آلودهترین شهر جهان بود
سال 1992 سازمان ملل، این شهر را آلودهترین شهر جهان معرفی کرد. بحرانی بودن اوضاع این شهر سبب شد دولت مکزیک برنامهای جامع برای کاهش آلودگی این شهر 21 میلیون نفری طراحی کند. در این طرح، منابع مختلف آلاینده هوا بررسی شد سپس برای هر یک از آنها قانون وضع شد.
اجرای این قانونها سبب شد تا میزان تعداد حجم آلودگی هوا و نیز روزهای آلوده به طرز چشمگیری کاهش یابد. از سال 1990 تاکنون این شهر شاهد کاهش 90 درصدی سرب معلق در هوا، کاهش 70 درصدی مواد شیمیایی سرطانزا و نیز کاهش 75 درصدی سطح ازن بوده است.
چارههایی که مقامات مکزیک اندیشیدند
ناوگان حمل و نقل عمومی شهر مکزیکوسیتی در آن روزگار بسیار فرسوده و در نتیجه آلاینده بود. همین مساله مقامات را به فکر جایگزینی همه این وسایل نقلیه با خودروهای جدید و با مصرف کمتر انداخت. افزون بر تعویض خودروهای دولتی، به دارندگان تاکسی و سایر وسایل حمل و نقل عمومی تسهیلات بانکی کم بهره برای خرید خودروی نو و کم مصرف ارایه شد.
از آنجا که اتوبوسهای کوچک در این شهر یکی از اصلیترین منابع تولید آلودگی بودند، سیاست تعویض اتوبوسهای کوچک با اتوبوسهای کم مصرفتر و با گنجایش مسافر بیشتر در دستور کار مقامات شهری قرار گرفت. مکزیکوسیتی با الگوبرداری از سیستم اتوبوسرانی سریع شهر بوگوتا در کلمبیا، به نوعی سیستم اتوبوسرانی به نام «متروباس» دست یافت که علاوه بر افزایش حجم مسافران در اتوبوس، آلودگی بسیار کمتری را نیز در پی دارد. اجرای این طرح به تنهایی سبب کاهش حدود 100 هزار تنی در حجم دی اکسید کربن تولیدی شده است.
برای کاهش نیاز شهروندان به استفاده از خودروی شخصی برای سفرهای دورن شهری، سیستم قطار شهری (مترو) مکزیکوسیتی راه اندازی شد که تا به امروز 12 خط دارد. دولت مکزیک میکوشد با تشویق مردم به استفاده از قطار شهری و نیز سایر وسایل حمل و نقل عمومی، از تمایل شهروندان به استفاده از خودروی شخصی بکاهد که البته تا حدی در این کار موفق نیز بوده است.
کیفیت نامطلوب سوخت یکی از عمدهترین دلایل افزایش میزان آلودگی هواست. دولت مکزیک با همکاری سرمایهگذاران توانسته پالایشگاههایی برای تولید سوخت با گوگرد پایین ایجاد کند. بهرهگیری از سوخت خودرو با استانداردهای روز بینالمللی توانست از حجم آلایندههای تولید شده توسط خودروها بکاهد.
محدودیت ورود خودروهای شخصی به برخی مناطق شهر در روزهای مشخص هفته و الزام برای معاینه فنی خودرو را میتوان از دیگر گامهای موثر برای کاهش آلودگی هوا دانست.
مکزیکوسیتی برنامهای بلند مدت را برای ترویج فرهنگ استفاده از دوچرخه اجرا کرده است. ایستگاههای متعدد کرایه دوچرخه در فواصل 300 متری در برخی مناطق شهری ایجاد شده و شهروندان میتوانند با پرداخت حق اشتراک سالانه از این دوچرخهها استفاده کنند.
تسنیم