خدایا! چرا آب هم می‌خورم چاق می‌شم؟

به گزارش شفا آنلاین،البته عوامل مختلفی چون نداشتن تحرک روزانه، داشتن مشاغل کم تحرک، اختلالات تغذیه ای و میل به پرخوری، برخی بیماری ها از جمله کم کاری تیروئید، بارداری و مصرف برخی داروهای کورتونی در بروز آن موثر است. ولی در کنار همه این عوامل، ژنتیک نیز نقش بسیار پررنگی در بروز چاقی دارد تا جایی که براساس مطالعات جدید، مشخص شده که در 40 تا 70 درصد از موارد چاقی، وراثت دخیل است. این یافته ها مشخص کرده است که پاسخ افراد چاق در برابر رژیم های لاغری یا ورزش های گوناگون نیز با یکدیگر فرق می کند. به عبارت دیگر، ژن ها بر نحوه جذب، سوخت و ساز و ذخیره چربی در بدن ما تاثیر می گذارد. از این رو ممکن است فردی با خوردن غذای خاصی چاق شود ولی فرد دیگر با خوردن همان غذا چاق نشود.

دکتر زهرا مهدی زاده کاشی، متخصص ژنتیک و محقق تاثیر ژن ها بر چاقی در این باره می گوید: ژن ها از عوامل موثر بر برگشت چاقی پس از یک دوره رژیم غذایی سخت و لاغر شدن است.

براساس مطالعات صورت گرفته مشخص شده است که 95 درصد افراد پس از لاغر شدن، دوباره ظرف چند سال چاق می شوند و 41 درصد کسانی که با رژیم لاغر می شوند، پس از مدتی، حتی بیش از وزنی که کم کرده اند، دوباره اضافه وزن پیدا می کنند.

این متخصص می افزاید: متاسفانه چاقی و اضافه وزن، فرد را مستعد ابتلا به مشکلات و بیماری های متعددی چون افزایش کلسترول و فشار خون، دیابت نوع 2، بیماری های قلبی عروقی، بیماری های مفصلی چون آرتروز، تنگی نفس و مشکلات روحی روانی ناشی از چاقی می کند. از این رو، مهم ترین اولویت افراد چاق یا دارای اضافه وزن این است که وزن خود را به حد متناسب برسانند و حفظ کنند.

نقش ژنتیک در تناسب وزن

تنوع رژیم های لاغری بسیار زیاد است، ولی چگونه دریابیم که کدام یک از آنها برای ما از بقیه بهتر
و موثرتر است؟

دکتر مهدی زاده پاسخ می دهد: برای انتخاب موثرترین روش لاغری ابتدا باید دریابید که در شما ژن چاقی وجود دارد یا خیر. درواقع، با انجام آزمایش های خاصی روی DNA هر فرد می توان وجود ژن های خاصی که فرد را مستعد اضافه وزن یا چاقی می کند، مشخص کرد. در صورت وجود این ژن ها و ابتلا به چاقی یا اضافه وزن مشخص می شود که با رعایت چه نوع رژیم غذایی و کدام دسته از ورزش ها می توان بر مشکل چاقی یا اضافه وزن غلبه کرد.

دکتر سارنگ یونسی، محقق دیگری که روی تاثیر ژن ها بر چاقی کار می کند، در گفت و گو با جام جم می گوید: باید توجه داشته باشید که اگر فردی ژن چاقی را فقط از پدرش بگیرد، احتمال این که مبتلا به چاقی ژنتیک بشود، زیاد نیست، اما اگر این ژن را از هر دو والد دریافت کند به طور قطعی مبتلا به این نوع چاقی خواهد شد.

وی بااشاره به خدمات آزمایشگاهی برای تشخیص ژن چاقی، می افزاید: بررسی های ژنتیک برای تشخیص عامل ژنتیک چاقی در آزمایشگاه های خاصی در کشور ممکن است. البته هزینه های انجام این آزمایش ها زیاد (930 هزار تومان ) است.

چاقی هایی همراه با افزایش چربی و قند خون

دکتر مهدی زاده بااشاره به این که پنج ژن وجود دارد که مسئول چاقی و اضافه وزن در افراد است، می افزاید: در برخی افراد، ژن چاقی به تولید نوعی پروتئین منجر می شود که میل زیادی برای ترکیب با اسیدهای چرب دارد، همین عامل باعث افزایش توده بدنی، چربی شکمی و کاهش متابولیسم در موقع استراحت می شود. میزان تری گلیسیرید خون افراد دارنده این نوع ژن، حتی در هنگام ناشتا بودن نیز افزایش می یابد که این مساله آنان را مستعد ابتلا به دیابت نیز می کند.

وی تاکید می کند: در چنین شرایطی باید از مصرف اسید های چرب اشباع پرهیز و بیشتر از اسیدهای چرب غیراشباع بخصوص امگا استفاده شود. به علاوه رژیم های غنی از کربوهیدرات بویژه سبزیجات، نان و غلات کامل نیز به چنین افرادی توصیه می شود. در صورت رعایت رژیم کم کربوهیدرات، احتمال کاهش وزن در این افراد افزایش می یابد. همچنین انجام 60 تا 90 دقیقه پیاده روی قبل از صرف غذا برای کاهش چربی خون و کاهش وزن نیز تا حدودی سودمند خواهد بود.

قوی ترین ژن عامل چاقی

به گفته دکتر یونسی، از میان پنج نوع ژن عامل چاقی، ژنی که قوی ترین عامل ارثی خطرساز چاقی به شمار می رود، به کاهش حس سیری و در نتیجه افزایش دریافت کالری در افراد منجر می شود. ورزش و رژیم غذایی در خنثی کردن تاثیر این ژن تاثیرگذار است. به علاوه استفاده از رژیم پر پروتئین به کاهش اثر این ژن و کاهش وزن منجر می شود.

وی می افزاید: استفاده از غذاهایی که میزان اسید چرب غیراشباع و ترانس کمی دارد مانند غذاهای دریایی، میوه ها، سبزیجات، بویژه گوجه فرنگی، غلات سبوس دار، مغزها و دانه ها و نیز داشتن فعالیت فیزیکی شدید مانند دویدن به مدت 30 دقیقه روزانه در کاهش وزن افراد دارنده ژن فوق موثر است.

ژن عامل چاقی در کودکان

به گفته دکتر مهدی زاده، در کودکان ناقل ژن چاقی، میزان ریزه خواری زیاد است و در صورت کم تحرکی یا بی حرکتی ، احتمال چاقی نیز در آنان بیشتر می شود. ناقلان این ژن در کنترل اشتها و اجتناب از ریزه خواری نیز مشکل دارند، اما با افزایش تعداد وعده های غذایی، افزایش تحرک و فعالیت جسمی می توان تاثیر این ژن را کاهش داد. دکتر یونسی نیز تاکید می کند: بررسی ژنتیک در کودکان چاق بهتر است در سنین شش تا هشت سالگی صورت بگیرد، زیرا در این سنین با بهره گیری از برنامه غذایی و تحرکی متناسب طی دو سال می توان اثر ناشی از ژن را برای همیشه در فرد مهار کرد. البته اثر بخشی برنامه پیشنهادی برای مقابله با چاقی باید با همکاری یک متخصص تغذیه و در مواردی یک روانپزشک و همراهی دیگر اعضای خانواده صورت بگیرد.

توصیه های عمومی برای تنظیم وزن

ـ مراقب میزان خوردن و فعالیت فیزیکی روزانه
خود باشید.

ـ به میزان معادل وزن بدن تان، آب بنوشید. به طور مثال اگر وزنتان 75 کیلوگرم است باید حدود 9 لیوان آب در روز بنوشید.

ـ حداقل هشت ساعت طی شب بخوابید. مطالعات نشان داده است که خوابیدن کمتر از 5 / 7 ساعت در روز باعث افزایش وزن و پروسه کاهش وزن مشکل تر می شود.

ـ از مصرف جایگزین های مصنوعی شکر خودداری کنید. مواد قندی مصنوعی در متابولیسم بدن آن را با شکر طبیعی اشتباه گرفته و باعث افزایش سطح انسولین و کاهش قند خون می شود که در نتیجه آن احساس گرسنگی بیشتری می کنید.

ـ مصرف نمک را محدود کنید.

ـ استرس تان را کنترل کنید.

جام جم آنلاین