شفا آنلاين-واژه ماه‌گرفتگي، قدمتي به طول تاريخ بشريت دارد. در زمان‌هايي كه بسياري از بيماري‌ها و تغييرات بدني و پوستي دلايلي ناشناخته داشت و با هاله‌اي از خرافات و تصورات پوشيده شده بود، ايجاد لكه‌هايي به رنگ سرخ تيره يا شرابي را با تغييرات ماه مرتبط مي‌دانستند.
به گزارش شفا آنلاين،درواقع چنين تصور مي‌شد كه مادران چنين كودكاني در بارداري هنگام پديده
«خسوف يا ماه گرفتگي» به ماه نگاه كرده‌اند يا دست بر شكم خود گذاشته‌اند
که نقطه‌اي از بدن جنين دچار «ماه گرفتگي» شده است.
گاهی هم اين تغيير پوستي به‌دلیل نفرين يا لعنت ساحران و گاه نيز ناشي از جاي منقار لك‌لك‌هايي تصور می‌شد كه كودك را از پس گردن گرفته و از بهشت به زمين و نزد والدينش آورده بودند. درواقع تمامي اين تصورات باطل و بدون منطق بوده و اين تظاهرات پوستي ناشي از «اختلالات مويرگ‌ها» هستند و بس. دكتر داريوش دائر متخصص پوست شما را با توضيحات كاملي راهنمايي كرده است. اين مطلب را ازدست ندهيد.
علت بروز اين لكه‌هاي پوستي چيست؟
علت ايجاد اين ضايعات پوستي اختلالات ژنتيك در شكل‌گيري عروق زيرپوستي است. والدين اين كودكان معمولا علائمي از اختلالات پوستي ندارند و الزامي ندارد كه مثلا پدر يا مادري خود اين مشكل را داشته باشد تا فرزندي مبتلا از آنها متولد شود. از نظر ظاهري اين اختلالات عروقي عموما صورت بيمار را درگير مي‌کند، گرچه احتمال درگيري هر نقطه‌اي از بدن نيز وجود دارد. ميزان بروز بيماري بين یک تا دو درصد است. در ناحيه صورت انتشار ضايعات در مسير عصب سه قلو است كه وظيفه عصب‌رساني به صورت را دارد و بالا و دور چشم، بالاي گونه و لب و فك پاييني را درگير مي‌کند.
همچنين گستردگي ضايعات مي‌تواند تا مخاط لب‌ها و لثه‌ها نيز برسد. ضايعات ابتدا به رنگ صورتي كم‌رنگ است ولي تدريجا و با گذشت زمان رنگ آنها پررنگ‌تر شده و ممكن است اين رنگ ثابت بماند يا در ناحيه تنه يا دست‌ها كم‌رنگ‌تر شود. در ناحيه صورت، لكه‌ها به‌تدريج ضخيم‌تر مي‌شوند و برجستگي‌هاي بادكنكي شكل عروقي و دیگر اختلالات عروقي نيز ظاهر مي‌شوند و کم‌کم منطقه درگير بزرگ‌تر و زمخت مي‌شود. استخوان‌ها بزرگ‌تر از سمت مقابل شده و دندان درآوردن نيز زودتر رخ مي‌دهد و اگر گستردگي ضايعات به اندام‌هاي بيمار (دست‌ها يا پاها) رسيده باشد، اين اعضا ممكن است بزرگ و ضخيم و بدشكل نيز شوند.
لكه‌هاي سالموني و موقت
اختلالات مويرگي دو دسته عمده دارند؛ لكه‌هاي سالموني (به‌علت شباهت رنگ اين ضايعات به رنگ گوشت ماهي سالمون چنين اسمي دارد) و لكه‌هاي شرابي‌رنگ. لكه‌هاي سالموني اختلالات عروقي بسيار شايعي بوده و معمولا همه نژادها را درگير مي‌كنند. ظاهر آنها به شكل لكه‌هايي نامتقارن و صورتي تا سرخ‌رنگ است كه گاهي ممكن است رگه‌هايي از عروق بزرگ پوستي (تلانژكتازي) بين اين لكه‌ها دويده باشد. اين لكه‌ها معمولا از پشت گردن شروع شده و تا ناحيه پشت جمجمه يا حتي تا جلوي سر و منطقه پيشاني مي‌رسد و تا بالاي پلك‌ها يا پل بيني را درگير مي‌کنند.
اين لكه‌ها از بدو تولد وجود داشته و در بیشتر موارد تا حدود يك‌سالگي محو و ناپديد مي‌شوند، ولي گاه تا سن بلوغ هم باقي مي‌مانند. در برخي از اين موارد اين تغييرات پوستي در ناحيه پايين كمر و بالاي لگن ايجاد مي‌شوند كه در اين شرايط حتما بايد كودك توسط متخصصان مجرب از نظر سيستم عصبي و وجود يا عدم وجود اختلالي در مهره‌هاي كمري و لگني بررسي شود و از سلامت اين اعضا نيز اطمينان حاصل كرد.
لكه‌هاي شرابي‌رنگ و دائم
لكه‌هاي شرابي‌رنگ درواقع لكه‌هايي متشكل از مويرگ‌هاي متسع شده هستند كه از زمان تولد وجود داشته و در طول زندگي فرد نيز باقي مي‌مانند و از بين نمي‌روند. اين لكه‌ها ممكن است كم و محدود به نواحي خاصي باشند يا بزرگ و گسترده باشند حتي يك اندام (مثلا يك دست يا يك پا) را به‌طور كامل مبتلا کنند. بیشتر يك بيماري زمينه‌اي نيز همراه مشكلات ظاهري پوست وجود دارد و به همين دليل اين نوع «ماه‌گرفتگي»ها مهم‌تر بوده و بايد احتياط و درمان‌هاي اختصاصي براي آنها درنظر گرفته شود.
ماه‌گرفتگي چطور تشخيص داده مي‌شود؟
بايد اين نكته را ذكر كرد كه برخي حالات لكه‌هاي شرابي‌رنگ صورت همراه درگيري يك‌طرفه عروق صورت و بافت مغز و چشم است كه با حملات تشنجي و بروز آب سياه در چشم همراه مي‌شود و از آن باعنوان «سندرم استورج-وبر» ياد مي‌شود که اهميت تشخيصي و درماني بسياري دارد. باید تا قبل از بروز ضايعات مغزی و چشمي در اسرع وقت به آن رسيدگي شده و درمان آغاز شود. براي تشخيص اين ضايعات ديدن شكل ظاهري ضايعات معمولا كافي است و به‌ندرت در برخي موارد براي تشخيص «ماه‌گرفتگي» از دیگر ضايعات عروقي انجام «آنژيوگرافي داپلر» ضرورت پيدا مي‌كند.
چگونه درمان مي‌شود
درمان و رويكرد درماني اين ضايعات پوستي اهميت بسياري دارد. اين ضايعات پوستي در صورتي كه از گروه لكه‌هاي سالموني باشند به خودي خود و اغلب طي زماني كمتر از يك سال بعد از تولد كودك از بين مي‌روند، ولي در مواردی وجود لكه‌هاي شرابي‌رنگ و به‌خصوص مواردي كه شامل بالا و پايين چشم و حملات تشنجي در نوزاد وجود دارد بايد هرچه سريع‌تر و بدون از دست دادن زمان شروع به درمان كودك کرد تا قبل از تاثير اختلال مويرگي بر رشد ناحيه گرفتار صورت يا بدن يا مغز، مشكل برطرف شود. درمان انتخابي و ترجيحي اين ضايعات، ليزري اختصاصي به‌نام ليزر پي دي ال است كه با ساطع كردن نوري اختصاصي در دامنه 575 تا 585 نانومتر بر رنگدانه‌هاي موجود در اين عروق (هموگلوبين) باعث تخريب آن مي‌شود.
ميزان موفقيت درمان با اين ليزر از 50 تا 90درصد گزارش شده است. البته خود درمان ليزري نيز عوارضي همچون كبود شدن يا خونريزي كردن يا تغيير رنگ منطقه تحت‌درمان را در پي دارد كه با مرور زمان اين عوارض از بين مي‌روند. ليزرهاي ديگري به‌نام‌هاي كي‌تي‌پي و ان‌دي‌ياگ هم در درمان اين مشكلات عروقي كاربرد دارند كه بیشتر زماني به‌كار مي‌روند كه بيمار به درمان با ليزر قبلي جواب نداده باشد. در موارد وجود سندرم استورج-وبر بايد به كنترل تشنج‌ها با داروهاي ضدتشنج و همچنين مراقبت دائمي از چشم‌ها از نظر ايجاد آب سياه اهتمام داشت.
نور خورشيد، ماه گرفتگي را بيشتر مي‌كند؟
نور خورشيد تاثير مستقيمي در پررنگ يا كم‌رنگ شدن ضايعات پوستي ندارد. پررنگ‌تر شدن ضايعات ناشي از متسع شدن بيشتر عروق با افزايش سن است، ولي مراقبت از آفتاب در اين نواحي جزء توصيه‌های ضروري و هميشگي براي اين افراد است.
تاثير داروهاي موضعي بر ماه‌گرفتگي
بايد تاكيد كرد كه كرم‌ها و داروهاي موضعي يا بي‌رنگ كننده در درمان اين ضايعات پوستي نقشي نداشته و نمي‌توان به نقش درماني آنها اعتماد كرد. چه بسا اتلاف زمانی كه براي درمان ضايعات با كرم‌ها و محصولات موضعي صورت مي‌پذيرد، فرصت انجام درمان صحيح و منطقي بيماري را از پزشك و خانواده بيمار بگیرد. درمان‌هاي جراحي نقشي در كنترل و درمان اين ضايعات پوستي ندارند.
داروهاي خوراكي فايده‌اي دارند؟
درمورد اثر داروهاي خوراكي در ايجاد يا گسترش ضايعات ماه‌گرفتگي بايد گفت اين ضايعات ارتباطي با داروها ندارند و همان‌گونه كه گفته شد، بر اثر عوامل ژنتيك به‌وجود مي‌آيند. البته در برخي موارد محدود، پزشك معالج بنا به صلاحديد خود ممكن است از داروهاي كورتيكواستروئيدي خوراكي (كورتون) در درمان كوتاه‌مدت ضايعات پوستي بهره بگيرد كه بيشتر اين حالات مربوط به گرفتاري دورچشم و خطر درگيري چشم و ملتحمه است و پس از كنترل گسترش نسبت به قطع دارو اقدام مي‌شود.
سیب سبز
نظرشما
آخرین اخبار