چه نوشیدنی‌هایی بخوریم تا سالم بمانیم

آب و شیر 

 

 

آب‌های قابل شرب: آب لوله کشی تصفیه شده بهترین و سالم‌ترین نوشیدنی است که پایه تمام نوشیدنی‌ها از آن است. آب معدنی آبی است زلال و شفاف که محتوی املاح معدنی خاص، عناصر کمیاب و دیگر ترکیبات مشخص می‌باشد و باید از منابع طبیعی مانند چشمه و نقاط حفاری شده از سفره‌های آب زیرزمینی بدست آید و کلیه اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از هرگونه آلودگی یا تاثیرات خارجی روی کیفیت آن انجام شود. مصرف آب معدنی برای نوزادان و کودکان کمتر از هفت سال و همچنین برای تهیه شیر خشک مناسب نیست.  شیر: ترکیب شیر در انواع مختلف پستانداران متفاوت و مطابق با نیازهای تغذیه‌ای نوزاد دام است.عمده‌ترین منبع تولید شیر در دنیا شیر گاو است. تعادل و تنوع مواد مغذی در شیر باعث شده که با مصرف یک لیوان از آن در روز بتوان بخش عمده‌ای از مواد ضروری مورد نیاز بدن را تامین کرد. 87 درصد شیر را آب، 5/3 تا چهار درصد پروتئین، 3.5 درصد لاکتوز یا قند شیر، 7/4 درصد املاح و 8/0 درصد باقی مانده را ویتامین‌ها تشکیل می‌دهند. پروتئین موجود در شیر منبع مهمی‌در تامین پروتئین روزانه به حساب می‌آید به طوری که نیم لیتر شیر 20 تا 25 درصد از کل پروتئین مورد نیاز روزانه افراد بالغ را تامین می‌کند و حاوی مقادیر قابل توجهی از تمام اسیدهای آمینه ضروری بدن است. مصرف دو تا سه واحد شیر یا فرآورده‌های آن حدود 100 درصد از کل نیاز روزانه بالغین به کلسیم را برآورده می‌کند. دریافت کافی کلسیم در برنامه غذایی روزانه برای پیشگیری از پوکی استخوان ضروری است. 

 

انواع شیر

 

شیرهای کم چرب، معمولی و پرچرب: درصد چربی موجود در شیر بسته به نیاز تغذیه‌ای افراد خاص متفاوت است. افراد باید با توجه به نیازهای تغذیه‌ای خود یکی از انواع شیر را انتخاب کنند. امروزه شیر با نسبت درصدهای متفاوت چربی در بازار موجود است. مقدار چربی شیر استاندارد یا شیر معمولی در ایران 5/2 درصد است. شیر کم چرب حدود یک درصد و شیر پرچرب با شیر کامل حدود 3/3 درصد چربی دارد. چربی شیر حاوی ویتامین‌های محلول در چربی مثل ویتامین آ، کلسترول و اسیدهای چرب اشباع است. ویتامین موجود در شیر برای رشد کودکان بسیار حائز اهمیت است. طبق آخرین توصیه سازمان جهانی بهداشت 25 تا 30 درصد از کل انرژی دریافتی روزانه افراد بالغ می‌تواند از روغن و چربی تامین شود که این مقدار شامل چربی شیر و لبنیات نیز می‌شود. شیر غنی شده: غنی‌سازی شیر یعنی افزودن یک یا چند ریز مغذی به شیر که با هدف مغذی کردن آن و مصرف توسط گروه‌های خاص که در معرض کمبود ریزمغذی‌ها قرار دارند، انجام می‌شود. غنی‌سازی شیر با ویتامین‌های آ،د،ب و املاحی مانند کلسیم و فسفر انجام می‌شود. در هر کشوری بسته به نوع کمبودهایی که در مردم وجود دارد، ‌نوع و مقدار ویتامین‌ها یا املاح اضافه شده به شیر تعیین می‌شود.  شیرهای استریلیزه: شیری که تحت این شرایط تهیه می‌شود مدت ماندگاری حدود چهار تا شش ماه  دارد و نیازی به حفظ زنجیره سرد ندارد ولی به محض باز شدن پاکت شیر باید در یخچال نگهداری شده و طی مدت سه تا چهار روز مصرف شود. 

 

 

آب میوه

 

آب میوه‌های تازه و طبیعی: این نوع از آب‌میوه‌ها از جمله نوشیدنی‌های سالم و مغذی هستند که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و رنگدانه‌های گیاهی بوده که تامین کننده بخشی از نیاز بدن به این مواد است. نوشیدن آب میوه‌های غنی از ویتامین ث مانند آب مرکبات به جذب آهن کمک می‌کند و نوشیدن آب میوه‌هایی که دارای رنگدانه‌های ارغوانی تا قرمز هستند به دلیل داشتن آنتی اکسیدان‌ها خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی و سرطان را کاهش می‌دهد. توصیه می‌شود این آب میوه‌ها به صورت تازه و بهداشتی در منزل تهیه و بلافاصله پس از تهیه شدن جهت حفظ ارزش غذایی آن مصرف شوند. مصرف آب میوه‌های طبیعی بازاری به دلیل احتمال وجود آلودگی‌های ثانویه یا استفاده از یخ‌های غیربهداشتی و یا میوه‌های کپک زده توصیه نمی‌شود. 

آب‌میوه‌های صنعتی: انواع آبمیوه‌های صنعتی در بسته بندی‌های مختلف امروزه در تمام دنیا در دسترس همه هستند که عمدتا مخلوطی از شربت غلیظ شده یا عصاره میوه همراه با آب، شکر، اسانس است. در بعضی از انواع آب میوه‌ها مقداری پالپ میوه (گوشت میوه) وجود دارد. این نوع آب میوه‌ها از جهت سهولت دسترسی و مصرف آسان مورد توجه مصرف کنندگان بوده ولی مصرف روزانه آن به دلیل داشتن شکر زیاد و سایر افزودنی‌ها به هیچ وجه جانشین مناسبی برای آب میوه‌های طبیعی نیستند و توصیه می‌شود از مصرف زیاد آن خودداری گردد. آب میوه‌های صنعتی که فاقد شکر هستند برای مصرف مناسب‌ترند. 

 

چــای 

یکی از پر مصرف‌ترین نوشیدنی‌ها در دنیا و خصوصا در کشورهای آسیایی مانند ایران چای است که انواعی دارد. روزانه بیش از یک میلیارد فنجان چای در دنیا مصرف می‌شود. وجود کافئین، فلوئور و به خصوص آنتی اکسیدان‌ها و تانن‌ها از بروز برخی سرطان‌ها پیشگیری می‌کند. نکته حائز اهمیت این است که مصرف بیش از سه فنجان چای به دلیل دریافت کافئین زیاد، قند و شکری که همراه با چای مصرف می‌شود و همچنین کاهش جذب آهن موجود در مواد غذایی توصیه نمی‌شود.  چای سفید: این نوع از چای بیشترین مقادیر آنتی اکسیدان‌ها و کمترین مقدار کافئین را در مقایسه با سایر چای‌ها داراست و به دلیل عدم انجام فرایندهای مرسوم رنگ سفید آن غالب است.   چای سبز: نوعی چای است که آنزیم‌های موجود در برگ سبز چای را به وسیله بخار غیرفعال می‌کنند. بنابراین مقدار پلی‌فنل‌ها یا همان آنتی اکسیدان‌ موجود در برگ سبز چای بیشتر از چای سیاه بوده و خواص درمانی آن بیشتر است.   چای سیاه: پرطرفدارترین و پرمصرف ترین گونه چای در دنیا چای سیاه یا چای تخمیر شده می‌باشد که به دلیل داشتن کافئین در رفع خستگی و خواب آلودگی موثر می‌باشد. یک فنجان چای سیاه حدود 60 میلی گرم کافئین دارد.   چای‌های طعم دار: انواع چای‌هایی که با طعم میوه و یا مخلوط بعضی میوه‌ها است که این نوع از چای اگر مخلوط با میوه‌های خشک طبیعی یا ادویه (دارچین، هل) تهیه شده باشد دارای طعم خوب و خواص آنتی‌اکسیدانی نیز خواهد بود.
آرمان