» عمومی
شفاآنلاین-یک متخصص تغذیه گفت: افزایش ادرار شبانگاهی، عطش و سیری ناپذیری از علائم دیابت است و افزایش توده چربی در بدن و به خصوص شکم، شانس ابتلا به دیابت را به شدت افزایش می‌دهد.
به گزارش شفا آنلاین،تیرنگ رضا نیستانی عوامل منجر به دیابت، راه‌های پیشگیری و کنترل دیابت نوع 2 را تشریح کرد.
وی با بیان اینکه مشخصه دیابت بالا بودن پایدار و مستمر قند خون است گفت: در سال 2012 برآورد شد که حدود 1.5 میلیون مرگ به دلیل بیماری دیابت رخ می‌دهد و این بیماری در فهرست 10 عامل اصلی مرگ و میر که از سوی سازمان جهانی بهداشت اعلام شده جایگاه هشتم را دارد.
این متخصص تغذیه افزود: در سال 2012 حدود 1.5 میلیون نفر بر اثر دیابت در جهان جان خود را از دست دادند که 80 درصد این مرگها در کشورهای جهان سوم بوده است یعنی افرادی که در کشورهای جهان سومی مبتلا به دیابت می‌شوند، احتمال مرگشان بالاتر است.
وی با اشاره به آمار مبتلایان به دیابت ادامه داد: برآورد شده که در سال 2013 چیزی نزدیک به 382 میلیون نفر (به صورت مساوی بین زنان و مردان) به دیابت مبتلا بوده‌اند که 90 درصد این موارد دیابت نوع 2 است.
به گفته نیستانی عواملی که سبب مرض قند یا همان دیابت نوع 2 می‌شود دقیقاً شناخته شده نیستند اما بعضی از عوامل مانند وراثت و اضافه وزن سهم زیادی در ابتلای فرد به دیابت دارند.
این متخصص تغذیه خاطر نشان کرد: به طور مثال وراثت سهم زیادی در ابتلا به دیابت دارد، وقتی از بیماران مبتلا سابقه ابتلا در خانواده‌شان را پرس‌وجو می‌کنیم می‌بینیم که اکثر آنها دارای خویشاوند مبتلا به دیابت هستند؛ بنابر این ژنتیک یک سهم دارد که با دانش و فناوری‌های موجود نمی‌توان آن را تغییر داد.
وی گفت: نکته جالب این است که ارث تنها عامل تعیین کننده نیست و در کنار عوامل محیطی است نقش آن پررنگ می‌شود و مشخص می‌کند که فرد به دیابت مبتلا بشود یا نشود و در دل عوامل محیطی تغذیه نقش اساسی و مهمی دارد.
نیستانی یکی از مسببان بروز دیابت نوع 2 را انباشت بافت چربی در بدن دانست و تاکید کرد: وقتی می‌گوییم انباشت بافت چربی یعنی توده چربی موجود در بدن از اندازه طبیعی فاصله بگیرد و بیشتر شود که این توده چربی متفاوت است با چربی خون و منظور ما همان‌هایی است که مثلاً در افراد چاق یا دارای شکم به چشم ظاهری هم مشاهده می‌شوند.
پیشگیری یعنی حساسیت به سایز شلوارمان
وی با بیان اینکه وقتی می‌گوییم پیشگیری یعنی اینکه باید به افزایش سایز شلوار و دور کمر حساس بود ادامه داد: تغییر سایز کمر در هر مقطعی اگر باشد و این افزایش ناخواسته باشد اهمیت دارد.
مدیر گروه تحقیقات تغذیه انستیتو وزن 20 سالگی را معیار دانست و گفت: اگر افزایش وزن از این زمان به بعد به دلایل ورزشی نباشد حتماً با افزایش توده چربی همراه است.
وی یادآور شد: توجه داشته باشید که در اینجا تعمداً از واژه وزن بالا یاد نشد و از واژه توده چربی استفاده کردیم چرا که ما مشاهده می‌کنیم بسیاری از ورزشکاران وزن بالایی دارند اما چربی آنها پایین است و همین طور است افرادی که وزن کمی دارند اما دارای توده چربی هستند.
مدیر گروه تحقیقات تغذیه انستیتو تغذیه با بیان اینکه بعضی از افراد ممکن است به ظاهر وزن طبیعی داشته باشند اما انباشت چربی در این افراد از حد مورد انتظار بیشتر باشد گفت: این مسئله که افرادی در محدوده وزن طبیعی افزایش وزن و چربی پیدا می‌کنند بسیار خطرناک است.
وی با تأکید بر این نکته که اگر این افراد دارای انباشت چربی زمینه وراثتی نیز داشته باشند شانس ابتلا به دیابت آنها زیادتر است گفت: این افراد مثلاً دچار تغییرات چربی خون می‌شوند و کلسترول خوب از حد مطلوب و دلخواه کاهش می‌یابد، تری گلیسیرید خون افزایش می‌یابد و معمولاً این تغییرات در بیشتر مواقع با افزایش محیط شکم که برای زن و مرد متفاوت است، همراه است و در ایران برای مرد اندازه دور شکم 90 و برای خانم‌ها 80، حد استاندارد است.
نیستانی هشدار داد: اگر اندازه دور شکم بیشتر از این اندازه باشد خطرناک است و نشان دهنده افزایش توده چربی نه تنها زیر پوست بلکه در جوار احشاء مانند کبد، روده، پانکراس و ... است.
وی با اشاره به افزایش قند خون این افراد به بالای 100 گفت: فرد به برگه آزمایش خود نگاه می‌کند و می‌بیند که در آن نوشته تا 110 طبیعی است اما به دید یک متخصص تغذیه این زنگ خطر است.
این متخصص تغذیه افزود: اگر فردی 3 تا از 5 نشانه افزایش دور شکم، تغییر قند و فشار خون، کاهش کلسترول خوب و افزایش تری گلیسیرید را داشته باشد ما اصطلاحاً به آن سندروم متابولیک می‌گوییم. سندروم متابولیک در واقع گامی است که فرد به سمت ابتلا به بیماری‌های بسیاری از جمله دیابت برمی‌دارد.
وی با بیان اینکه سندروم متابولیک علامت خاصی ندارد یادآور شد: در این حالت فرد احساس سلامت می‌کند، به برگه آزمایش خود نگاه می‌کند و می‌بیند که مشکل حادی ندارد و پیش خود می‌گوید که کلسترول خیلیها پایین است و تری گلیسیرید خیلیها هم بالاست؛ بنابراین به دنبال درمان نمی‌رود.
نیستانی افزود: حال اگر این فرد سندروم متابولیک را در کنار زمینه ارثی داشته باشد مستعد ابتلا به دیابت است.
افزایش ادرار شبانگاهی، عطش و سیری ناپذیری علامت دیابت
وی همچنین نسبت به بی‌نشانه بودن دیابت هشدار داد و گفت: شایع ترین علامت دیابت همان بی نشانه بودن آن است.
این متخصص تغذیه از انجام یک مطالعه بر روی معلمان مدارس خبر داد و گفت: در یک مطالعه که روی معلمان شهر تهران انجام شد و ما دنبال سندروم متابولیک بودیم، از میان معلمان هر دو مدرسه یک معلم دیابت نوع 2 داشت و این افراد اصلاً از بیماری خود خبر نداشتند.
وی ادامه داد: اگر فردی در شرایط عادی شب‌ها نیاز به توالت رفتن نداشته و اکنون چند بار از خواب بر‌می‌خیزد و به توالت می‌رود یا به عبارتی افزایش ادرار شبانگاهی داشته باشد باید قند خون خود را چک کند.
نیستانی گفت: پرخوری ناگهانی، یعنی از زمانی به بعد فرد احساس کند که سیر نمی‌شود یا عطش فراوان دارد که در این صورت انجام آزمایش قند خون لازم می شود.
وی با اشاره به اینکه عطش صبحگاهی نمی‌تواند نشانه ابتلا به دیابت باشد گفت: خصیصه بسیاری از امراض مرتبط با تغذیه این است که متأسفانه در ابتدای امر هیچگونه معنا و مفهومی ندارد بلکه در یک آزمایش و چکاب متوجه مشکلاتشان می‌شوند.
این متخصص تغذیه خاطر نشان کرد: برخی حتی می‌گویند تا این زمان هیچ مشکلی نداشتم و باز هم به آزمایش خود بی تفاوت می‌ماند اما صد افسوس که دیابت یک بیماری خزنده و کشنده و بدون علامت است.
کوری، نارسایی کلیه، قطع عضو و سکته از عوارض دیابت
وی در مورد عوارض دیابت گفت: دیابت اختلال عروقی در رگ‌های کوچک و بزرگ ایجاد می‌کند، سکته قلبی و آسیب به اعصاب مانند بی‌حس شدن دست و پا و سایر اندام شود.
نیستانی با بیان اینکه در دیابت حتی ایمنی بدن هم مشکل پیدا می‌کند و نمی‌تواند عفونت را دفع کند گفت: این بیماری ممکن است به نابینایی انجامد یا کلیه را از کار بیندازد.
دیابت قابل کنترل و پیشگیری است
وی همچنین یادآور شد: این بیماری 2 نکته مهم دارد و اینکه می‌توان ابتلا به آن را به تعویق انداخت و مانع بروز دیابت شد و دوم اینکه این بیماری کاملاً قابل کنترل است و فرد می‌تواند به مانند مردم عادی زندگی کنند اما باز هم تأکید می‌کنم که افزایش دور شکم خیلی مهم است و خطر ابتلا به امراض را افزایش می‌دهد.
این متخصص تغذیه تأکید کرد: بنابراین گام اول در پیشگیری این است که در مورد وزن خود حساس باشیم؛ به ویژه مادران باید در مورد اضافه وزن فرزندان خود فکری کنند و خانواده‌ها باید از سفره منازل مراقب تغذیه کودکان خود باشند.
فعالیت بدنی و تغذیه 2 اصل مهم در پیشگیری و کنترل دیابت
وی بر روی ورزش تأکید بسیار کرد و افزود: فعالیت بدنی تأثیر خیلی زیادی روی تنظیم قند خون و متابولیک دارد و سازمان جهانی بهداشت می‌گوید، هر هفته باید 150 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشیم مخصوصاً افرادی که دیابت دارند.
نیستانی با بیان اینکه فعالیت بدنی باید نهادینه شود گفت: بعضی از مراجعان خانم می‌گویند ما برای ورزش کردن وقت نداریم اما به عقیده من خانمی که یک ساعت وقت برای آرایش کردن خود می‌گذارد حتماً زمانی را هم می‌تواند به ورزش کردن اختصاص دهد.
وی افزود: فکر می کنید چرا برخی افراد این طور رفتار می کنند، چون ورزش را بیرون زندگی می‌بینند و جدا از روند طبیعی زندگی خود به آن نگاه می‌کنند.
دیابت منع غذایی ندارد
این متخصص تغذیه در مورد تغذیه افراد دیابتی هم توضیح داد: تنوع، تعادل و تناسب در تغذیه 3 اصلی است که باید آن را رعایت کرد.
وی به مصرف سبزیجات اشاره کرد و گفت: مصرف سبزیجات به صورت فراوان و مصرف میوه به صورت متعادل توصیه می‌شود چرا که میوه کالری دارد و می‌توان با میوه اضافی چاق شد.
نیستانی به مصرف لبنیات کم چرب به اندازه 2 لیوان در روز توصیه کرد و گفت: منظورمان از لبنیات شیر و ماست است و نکته بعد حذف چربی‌های بد از تغذیه است که عمدتاً شامل روغن‌های جامد و روغن‌های مایعی می‌شود که 100 بار در ساندویچی‌ها جوشانده و فاسد می‌شوند.
وی در مورد مصرف چربی خوب گفت: این چربی در روغن‌های مایع و مغز دانه‌ها وجود دارد اما توجه داشته باشیم که چربی‌های خوب نیز به اندازه چربی‌های بد چاق کننده هستند و در نهایت منجر به تشکیل توده چربی در بدن می‌شود.
این متخصص تغذیه تاکید کرد: در درمان دیابت نوع 2 هسته اصلی تغذیه است و در تغذیه درمانی دیابت به عقیده من اصل مهم، نظم غذایی است و در الگوی غذایی مناسب قند خون تنظیم می‌شود.
وی نسبت به حذف وعده صبحانه هشدار داد و گفت: توجه داشته باشیم که ما نباید حذف وعده غذایی به خصوص وعده صبحانه را داشته باشیم چرا که در مطالعات انجام شده مشخص شده که نخوردن صبحانه بخت ابتلا به اضافه وزن را افزایش داده و افزایش وزن هم به دیابت نوع 2 می‌انجامد.
به گفته نیستانی، نکته جالب این است که در تغذیه بیماران دیابتی تقریباً منع غذایی برای غالب افراد نداریم.
فارس
نظرشما
آخرین اخبار