شفاآنلاین-موفقیت های بی سابقه ی ورزشکاران زن ایران در بازی های آسیایی اینچئون کره جنوبی نمودی از افزایش توانمندی زنان ایرانی در سال های اخیر و تلاش برای ارتقای موقعیت اجتماعی آنهاست.
به گزارش شفا آنلاین،در هفدهمین دوره ی بازی های آسیایی که چندی پیش برگزار شد، ایران با کسب
۲۱ طلا، ۱۸ نقره و ۱۸ برنز به مقام پنجم رسید. در این میان تیم های بانوان
ما با ۱۵ نشان، شامل ۲ طلا، ۷ نقره و ۶ برنز، رکورد، تعداد و مرغوبیت کسب
نشان را در تمام ادوار بازی های آسیایی شکستند. بانوان ایران در دوره ی
گذشته با یک نشان طلا، ۳ نقره و ۸ برنز، بهترین عنوان تاریخ را به دست
آورده بودند. حالا با این ۱۵ نشان، رکورد دوره ی گذشته را بهبود دادند.
بازی های آسیایی فرصتی بود که زنان ایرانی بار دیگر در یکی از عرصه های اجتماعی بدرخشند و ثابت کنند که توانمندی های بسیاری دارند. نتایج به دست آمده در این بازی ها نشان داد که کاروان ایران در بخش بانوان به نسبت دوره های گذشته بسیار موفق عمل کرد و جامعه ی زنان می تواند به کسب موفقیت های بیشتری از این دست امیدوار باشد.
«رباب شهریان» معاون ورزش بانوان وزارت ورزش و جوانان پس از این بازی ها در گفت وگویی اعلام کرده بود که «دختران ایرانی در این دوره حتی از دوره یی که ایران میزبان بازی های آسیایی بود عملکرد بهتری داشتند و این در اثر فضای خوبی است که برای بانوان به وجود آمده است؛ وزارت ورزش و فدارسیون ها در راستای تمهیدات دولت و نگاهی که رییس جمهوری محترم دارند از دختران ایرانی حمایت می کنند زیرا ایشان به ایجاد فرصت برابر برای دختران و پسران عقیده دارند و معتقد هستند باید فضایی فراهم شود که دختران مانند پسران برای نظام افتخارآفرینی کنند.»
زنان ایران در داخل و خارج از کشور علاوه بر ورزش در حوزه های علمی نیز موفقیت های بسیاری کسب کرده اند. چندی قبل بود که «مریم میرزاخانی» ریاضی دان برجسته ایرانی برنده ی جایزه ی جهانی «فیلدز» که به آن «نوبل ریاضی» هم می گویند، شد؛ دانش آموخته ی دبیرستان فرزانگان تهران و دانشگاه صنعتی شریف و هاروارد. این بازمانده از سانحه ی تصادف اتوبوس در اسفند 76 نخستین دختری بود که به المپیاد ریاضی راه یافت و این بار با کسب این جایزه برای جامعه ی ایران افتخار آفرید و سرمشق خوبی برای زنان ایرانی شد.
می دانیم که موضوع به موفقیت هایی مثل مدال و جایزه ختم نمی شود و زنان بیش از گذشته در همه ی عرصه های اجتماعی حاضر شده اند. اما سوال اینجاست که آیا رشد و افزایش این شکل از موفقیت ها می تواند مسیر پیشرفت در بخش های دیگر را نیز برای زنان فراهم کند یا خیر؟
***از رشد تحصیلات تا دشواری اشتغال
«این روزها زنان ایرانی برای ایفای نقش بیشتر در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی تلاش گسترده یی براه انداخته اند. این فعالیت ها با روی کار آمدن دولت حسن روحانی شدت بیشتری گرفته است.» این مطلب را اسفند ماه گذشته گزارشگر رادیو سراسری «ان پی آر» آمریکا که به ایران سفر کرده بود در گزارش خود آورد.
«دبورا ایموس» گزارشگر این شبکه در عین حال افزود: «بیش از 60 درصد جمعیت دانشگاه ها در ایران را زنان تشکیل می دهند اما کمتر از 20 درصد آنها مشغول به کار می شوند.»
به نظر این گزارشگر «با یک قدم زدن کوتاه در داخل دانشگاه تهران این تفاوت جمعیتی بین دختران و پسران دانشجو مشاهده می شود. اما برای برخی از رشته ها از جمله حقوق، کار کردن برای خانم ها مشکل خواهد بود.»
این موضوع مورد تایید و تاکید کارشناسان داخلی نیز قرار دارد. «عالیه شکربیگی» جامعه شناس و استاد دانشگاه با تاکید بر این که حضور زنان در عرصه های آموزشی رشد کرده است، گفت: باید توجه کرد که زنان در جامعه ی ما به همان میزان که در عرصه ی آموزشی رشد کرده اند در حوزه اشتغال فعال نیستند.
وی این موضوع را ناشی از غلبه ی نگاه مردانه در حوزه اشتغال در کشور دانست و گفت: توسعه ی حضور زنان در جامعه باید همه جانبه باشد. درست است که ما توسعه ی اجتماعی داشته ایم اما آیا کلیشه های مردانه در بخش های اقتصادی و فرهنگی نیز کنار رفته است؟
این جامعه شناس در پاسخ به این پرسش که موانع توسعه ی حضور زنان در بخش های اقتصادی و فرهنگی و ... چگونه باید مرتفع شود، گفت: مهم ترین عامل نگرش مردم و خانواده هاست. این حرکت باید از مردم شروع شود و البته مسوولان نیز باید در همین جهت حرکت کنند.
وی افزود: زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند اما ما در عرصه ی قانون گذاری به اندازه ی انگشتان دست نیز نماینده ی مجلس نداریم و حتی آن هشت نماینده ی زن نیز در سایه سار نگاه مردانه ی خود حرکت می کنند و سیطره ی جنسیتی در نگرش های آنان وجود دارد.
شکربیگی با بیان اینکه در جامعه شناسی بحثی با عنوان «عادت واره ها» داریم، گفت: این عادت واره ها در واقع تعامل ذهنیت و عینیت هستند. در موضوع توسعه و حضور زنان لازم است که عادت واره ها و نگرش های مردم تغییر کند تا حضور زنان در همه ی زمینه ها پذیرفته شود. آمار نشان می دهد که درصد کمی از زنان ما در حال اشتغال هستند؛ بنابراین متوجه می شویم که یک روند نامتوازنی میان تحصیلات و اشتغال زنان وجود دارد. ما زمانی می توانیم از توسعه صحبت کنیم که از زنان در همه ی سطوح استفاده شود. درست است که آموزش خوب و لازم است اما باید پرسید که زنان باید از آموزش ها و توانمندی های کسب کرده ی خود در کجا بهره گیرند؟ همین نبود توازن ضرورت تغییر نگرش و عادت واره ها را روشن می کند.
شکربیگی افزود: ما می دانیم که یک مادر و همسر خوب در حقیقت یک زن شاغل است که بتواند حضور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را در راستای سلامت فردی، اجتماعی و خانوادگی به کارگیرد اما متاسفانه آن انگاره یی که موانع توسعه ی حضور زنان را پدید می آورد همان نگاه فرادستی و فرودستی است. عده یی افراط گرا در جامعه ی ما که در بسیاری از نهادها نیز حضور دارند زن را همچنان به عنوان یک فرودست جنسیتی می شمارند. ما اکنون به نگاهی مبنی بر عدالت جنسیتی نیاز داریم که دستیابی به آن زمان زیادی می طلبد.
این جامعه شناس تاکید کرد: من به عنوان یک زن ایرانی می خواهم اعلام کنم که زنان ما خواستار یک فرصت برابر در عرصه های آموزش، اشتغال و ... هستند. چرا باید زنان را در عرصه ی سیاست فقط برای نمایش و حضور در تظاهرات بخواهیم اما در جاهای دیگر با نگاهی مبنی بر بی نیازی از حضور زنان عمل کنیم؟ من یک جامعه شناس هستم اما به عنوان یک زن مسلمان می توانم بگویم که آن عدالت اجتماعی که اسلام از آن می گوید بر عدالت جنسیتی تاکید دارد. بنابراین نگاه کنونی باید تغییر کند زیرا ما برای حفظ سلامت اجتماعی جامعه و توسعه ی پایدار نیازمند حضور زنان آگاه و توانمند هستیم و تا ذهنیت ها تغییر نکند در عینیت نیز شاهد تغییر نخواهیم بود.
به گفته ی وی دختران ما تاکنون نشان داده اند که اگر فرصت های برابر برای آنها فراهم باشد توانایی های بسیاری دارند. زنان ما توانسته اند که دانایی خود را افزایش دهند و تابوهای موجود در خانواده ها و جامعه را بشکنند و عبور کنند. بنابراین می توانند بر نگاه افراطی برخی افراد نیز غلبه کنند. شما ببینید وقتی در عرصه ی ورزش یک فرصت برابر داده می شود، چه ی نتیجه قابل توجهی به دست می آید.
شکربیگی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این که ضرورت پذیرش حضور زنان در جامعه چیست، گفت : وقتی از توسعه صحبت می کنیم لازم است که به سرمایه ی انسانی و فرهنگی توجه ویژه یی شود. با توجه به این که زنان ما در امر آموزش از مردان پیش افتاده اند می توان این را یک سرمایه ی فرهنگی برای حضور زنان در توسعه ی پایدار به شمار آورد. اگر ما بخواهیم در این جهت حرکت کنیم طبیعی است که از زنان تحصیل کرده و توانمند استفاده کنیم. در راستای توسعه ی پایدار باید این نگاه تک فاعلی را کنار گذاشت و به سمت جهان دو فاعلی برویم. تا زمانی که نسبت به افراد انسان گونه نگاه نکنیم و تفکیک جنسیتی-که تناسبی هم با اسلام رحمانی ندارد-را کنار نگذاریم به توسعه در جهان دانایی محور کنونی نخواهیم رسید.
این استاد دانشگاه در ارتباط با تاثیر حضور اجتماعی زنان در خانواده نیز گفت: تاکید بر افزایش نقش آفرینی زنان در جامعه به معنای بی توجهی به نهاد خانواده نیست؛ زیرا خانواده ی سالم خود یکی از ضروریات دستیابی به توسعه ی پایدار مورد نظر است. زنان باید به این موضوع توجه کنند که تکیه بر کسب موفقیت یعنی سرمایه ی فرهنگی برای رسیدن به توسعه کافی نیست و باید نگاه به خوشبختی نیز داشته باشیم. منظور از خوشبختی این است که حضور به عنوان مادر و همسر خوب در خانواده با یک زن آگاه و اجتماعی منافات ندارد. از سوی دیگر از مردان نیز انتظار می رود که نگاه تک فاعلی را کنار گذاشته و به عنوان بال دیگر در کنار زنان فرصت پرواز را فراهم کنند. در غیر این صورت مشکلات مربوط به طلاق و مشکلات خانوادگی ادامه می یابد و این احساس سعادت و خوشبختی را از زنان می گیرد و این نبود سعادت خود به مانعی برای رشد زنان تبدیل می شود.
***زنانی که به عقب برنمی گردند
با وجود تاکید بسیاری از صاحبنظران بر ضرورت رشد و توسعه ی حضور اجتماعی بانوان شاهدیم که برخی از افراد تندرو و افراطی هنوز هم در تلاش اند تا موانعی برای زنان فراهم کنند. این عده که رسالت و وظیفه ی زنان را تنها در رتق و فتق امور خانه و بچه ها می بینید از تفکیک جنسیتی در ادارات و بی ارزش نشان دادن مدال های ورزشی بهره می گیرند تا زنان را از ادامه ی تلاش دلسرد کنند.
در چنین فضایی شایسته است که آثار مشارکت اجتماعی زنان را بررسی و ارزیابی کنیم تا روشن شود که آیا این مساله به ارزش ها و نهاد خانواده آسیب وارد می کند یا خیر؟ «گیتی پورفاضل» حقوقدان و وکیل دادگستری حضور بیشتر زنان در جامعه را کاملا مثبت ارزیابی و تاکید کرد که پررنگ شدن این حضور هیچ اثر منفی ندارد.
وی با اشاره به این که پایه های تغییر در تربیت دختران پیش از انقلاب در جامعه ریخته شد و ادامه پیدا کرد، گفت: از زمانی که درِ دانشگاه ها و حتی مدارس به روی زنان باز شد و بعد از خانواده های فرهیخته لایه های دیگر جامعه نیز دختران خود را به مدرسه فرستادند، امروز می بینم که حتی سطوح پایین جامعه نیز دختران خود را حتی با صرف هزینه های زیاد به دانشگاه می فرستند و این به معنی دگرگونی نگرش در جامعه است.
به گفته ی پورفاضل، خوشبختانه تغییر و دگرگونی در زیربنای جامعه ایجاد شده است و اکنون وجود این نگاهی افراطی که تاکید دارد فرزندآوری و همسرداری بزرگترین اعتبار زن است راه به جایی نمی برد و زنان زیر بار این حرف ها نمی روند و به فکر افتاده اند که جامعه را تغییر دهند.
وی در پاسخ به این پرسش که رشد زنان و حضور اجتماعی آنان چه تاثیری در کیفیت زندگی زنان و خانواده ها دارد، گفت: نگاهی به آمار خودکشی و خودسوزی زنان نشان می دهد که بیشتر این اتفاقات در میان زنان خانه دار با سطح تحصیلات و درآمد پایین می افتد. توان مالی برای زنان منش و شخصیت مستقل به همراه دارد. از سوی دیگر وقتی زن توانمند با یک جایگاه اجتماعی والا پسری تربیت می کند حتما فرزند او نیز همسری با همین مشخصات انتخاب می کند و این به معنی رشد خانواده است.
پورفاضل با تاکید بر این که مردان فهمیده و روشنفکر تعصبی در مورد حضور اجتماعی و اشتغال زنان ندارند، گفت: زمانی بود که در بازار یک فروشنده ی زن نمی دیدیم چون دیدگاه متعصبانه و خشونت آمیزی وجود داشت اما اکنون شرایط تغییر کرده و زن به جامعه آمده است تا توانمندی های خود را نشان دهد. این آمدن در هر سطحی قابل احترام است. مردها نیز انسان اند و نمی توانند در این شرایط بار همه ی مسولیت خانه را به دوش گیرند؛ پس کار کردن زن ها به زندگی خانوادگی نیز کمک می کند. از سوی دیگر توجه داشته باشید که با رشد علم و فناوری سبک زندگی تغییر کرده و اکنون زنان خانه دار مثل گذشته کار ندارند زیرا همه در خانه های لباس شویی و جاروبرقی و ... دارند؛ استفاده از این وسایل برای زنان اوقات فراغتی ایجاد می کند که می شود از آن در جهت رشد اجتماعی بهره گرفت.
***فشارها علیه زنان بی تاثیر است
«سید محمد امین قانعی راد» رییس انجمن جامعه شناسی ایران تاکید کرد که حضور زنان را باید در سه عرصه ی آموزش، اشتغال و اوقات فراغت بررسی کرد. موفقیت های حوزه ی ورزش را نیز می توان در گروه اوقات فراغت جای داد.
وی در پاسخ به این پرسش که این سه حوزه چقدر به هم مربوط هستند و آیا قوی ظاهر شدن در یکی از این حوزه ها را می توان زمینه ساز حضور در بخش دیگر بشمار آورد؟ گفت: رشد زنان بیشتر از عرصه ی آموزش آغاز شده است اما طبیعی است که می تواند به حوزه هایی اقتصادی و سپس اجتماعی و اوقات فراغت تسری یابد.
قانعی راد تاکید کرد: حوزه ی آموزش اثر بخش تر از دیگر حوزه هاست و لازم است که الزامات آن را پذیرفت. زمانی باسواد بودن زنان مساله بود اما به تدریج حل شد و اکنون 60 درصد از دانشگاهیان را زنان تشکیل می دهند و به همین خاطر باید حضور بانوان را در عرصه های دیگر نیز پذیرفت؛ زیرا نمی شود که در این شرایط ساختار اشتغال را مردانه و با نگاه جنسیتی تعریف کرد. ادامه ی این روند و تغییر سبک زندگی، حضور زنان در جامعه را به یک ضرورت تبدیل کرده است.
این جامعه شناس در ارتباط با تاثیر رشد اجتماعی زنان در خانواده نیز گفت: توانایی در آموزش فرزندان و کسب مهارت های زندگی از طریق شرکت در جامعه از جمله عوامل موثر بر خانواده است که زنان توانمند بهتر از پس آن برمی آیند. نیازهای فرزندان امروزه به جامعه پیوند خورده است نه صرفا خانواده؛ بنابراین مادر که قرار است فرزندان را همراهی کند در مراحل جامعه پذیری با فرزندان خود همراه می شود و در عین حال در جامعه حاضر می شود.
قانعی راد در پاسخ به این پرسش که آیا برخی نظرات افراطی در ارتباط با حضور اجتماعی زنان اثر گذار است یا خیر؟ گفت: این مخالفت ها بی تاثیر است زیرا جامعه روند خود را طی می کند. این روزها سبک زندگی تغییر کرده و زنان آموزش دیده به راه خود می روند؛ پس این مخالفت ها اثر چندانی ندارد اما نکته ی قابل توجه این است که اگرچه نمی توان حضور زنان را محدود کرد اما شاید بتوان به آن سمت و سوی دیگری داد؛ بنابراین این خود زنان هستند که باید توجه بیشتری به کیفیت حضور اجتماعی خود داشته باشند.
به این ترتیب می توان نگاهی عمیق تر به موفقیت های ورزشی و علمی زنان داشت و منتظر بود که نتیجه ی این موفقیت ها به بخش های دیگر جامعه کشیده شود. بی تردید زنانی که امروز مدال آوردند، جایزه های علمی می گیرند، تحصیل کرده اند و ... با شیوه ی امروز زندگی می کنند و به عقب برنمی گردند. قطار رشد و توسعه ی حضور اجتماعی زنان راه افتاده است و امید است که سرعت مناسبی نیز داشته باشد.
ایرنا
بازی های آسیایی فرصتی بود که زنان ایرانی بار دیگر در یکی از عرصه های اجتماعی بدرخشند و ثابت کنند که توانمندی های بسیاری دارند. نتایج به دست آمده در این بازی ها نشان داد که کاروان ایران در بخش بانوان به نسبت دوره های گذشته بسیار موفق عمل کرد و جامعه ی زنان می تواند به کسب موفقیت های بیشتری از این دست امیدوار باشد.
«رباب شهریان» معاون ورزش بانوان وزارت ورزش و جوانان پس از این بازی ها در گفت وگویی اعلام کرده بود که «دختران ایرانی در این دوره حتی از دوره یی که ایران میزبان بازی های آسیایی بود عملکرد بهتری داشتند و این در اثر فضای خوبی است که برای بانوان به وجود آمده است؛ وزارت ورزش و فدارسیون ها در راستای تمهیدات دولت و نگاهی که رییس جمهوری محترم دارند از دختران ایرانی حمایت می کنند زیرا ایشان به ایجاد فرصت برابر برای دختران و پسران عقیده دارند و معتقد هستند باید فضایی فراهم شود که دختران مانند پسران برای نظام افتخارآفرینی کنند.»
زنان ایران در داخل و خارج از کشور علاوه بر ورزش در حوزه های علمی نیز موفقیت های بسیاری کسب کرده اند. چندی قبل بود که «مریم میرزاخانی» ریاضی دان برجسته ایرانی برنده ی جایزه ی جهانی «فیلدز» که به آن «نوبل ریاضی» هم می گویند، شد؛ دانش آموخته ی دبیرستان فرزانگان تهران و دانشگاه صنعتی شریف و هاروارد. این بازمانده از سانحه ی تصادف اتوبوس در اسفند 76 نخستین دختری بود که به المپیاد ریاضی راه یافت و این بار با کسب این جایزه برای جامعه ی ایران افتخار آفرید و سرمشق خوبی برای زنان ایرانی شد.
می دانیم که موضوع به موفقیت هایی مثل مدال و جایزه ختم نمی شود و زنان بیش از گذشته در همه ی عرصه های اجتماعی حاضر شده اند. اما سوال اینجاست که آیا رشد و افزایش این شکل از موفقیت ها می تواند مسیر پیشرفت در بخش های دیگر را نیز برای زنان فراهم کند یا خیر؟
***از رشد تحصیلات تا دشواری اشتغال
«این روزها زنان ایرانی برای ایفای نقش بیشتر در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی تلاش گسترده یی براه انداخته اند. این فعالیت ها با روی کار آمدن دولت حسن روحانی شدت بیشتری گرفته است.» این مطلب را اسفند ماه گذشته گزارشگر رادیو سراسری «ان پی آر» آمریکا که به ایران سفر کرده بود در گزارش خود آورد.
«دبورا ایموس» گزارشگر این شبکه در عین حال افزود: «بیش از 60 درصد جمعیت دانشگاه ها در ایران را زنان تشکیل می دهند اما کمتر از 20 درصد آنها مشغول به کار می شوند.»
به نظر این گزارشگر «با یک قدم زدن کوتاه در داخل دانشگاه تهران این تفاوت جمعیتی بین دختران و پسران دانشجو مشاهده می شود. اما برای برخی از رشته ها از جمله حقوق، کار کردن برای خانم ها مشکل خواهد بود.»
این موضوع مورد تایید و تاکید کارشناسان داخلی نیز قرار دارد. «عالیه شکربیگی» جامعه شناس و استاد دانشگاه با تاکید بر این که حضور زنان در عرصه های آموزشی رشد کرده است، گفت: باید توجه کرد که زنان در جامعه ی ما به همان میزان که در عرصه ی آموزشی رشد کرده اند در حوزه اشتغال فعال نیستند.
وی این موضوع را ناشی از غلبه ی نگاه مردانه در حوزه اشتغال در کشور دانست و گفت: توسعه ی حضور زنان در جامعه باید همه جانبه باشد. درست است که ما توسعه ی اجتماعی داشته ایم اما آیا کلیشه های مردانه در بخش های اقتصادی و فرهنگی نیز کنار رفته است؟
این جامعه شناس در پاسخ به این پرسش که موانع توسعه ی حضور زنان در بخش های اقتصادی و فرهنگی و ... چگونه باید مرتفع شود، گفت: مهم ترین عامل نگرش مردم و خانواده هاست. این حرکت باید از مردم شروع شود و البته مسوولان نیز باید در همین جهت حرکت کنند.
وی افزود: زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند اما ما در عرصه ی قانون گذاری به اندازه ی انگشتان دست نیز نماینده ی مجلس نداریم و حتی آن هشت نماینده ی زن نیز در سایه سار نگاه مردانه ی خود حرکت می کنند و سیطره ی جنسیتی در نگرش های آنان وجود دارد.
شکربیگی با بیان اینکه در جامعه شناسی بحثی با عنوان «عادت واره ها» داریم، گفت: این عادت واره ها در واقع تعامل ذهنیت و عینیت هستند. در موضوع توسعه و حضور زنان لازم است که عادت واره ها و نگرش های مردم تغییر کند تا حضور زنان در همه ی زمینه ها پذیرفته شود. آمار نشان می دهد که درصد کمی از زنان ما در حال اشتغال هستند؛ بنابراین متوجه می شویم که یک روند نامتوازنی میان تحصیلات و اشتغال زنان وجود دارد. ما زمانی می توانیم از توسعه صحبت کنیم که از زنان در همه ی سطوح استفاده شود. درست است که آموزش خوب و لازم است اما باید پرسید که زنان باید از آموزش ها و توانمندی های کسب کرده ی خود در کجا بهره گیرند؟ همین نبود توازن ضرورت تغییر نگرش و عادت واره ها را روشن می کند.
شکربیگی افزود: ما می دانیم که یک مادر و همسر خوب در حقیقت یک زن شاغل است که بتواند حضور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را در راستای سلامت فردی، اجتماعی و خانوادگی به کارگیرد اما متاسفانه آن انگاره یی که موانع توسعه ی حضور زنان را پدید می آورد همان نگاه فرادستی و فرودستی است. عده یی افراط گرا در جامعه ی ما که در بسیاری از نهادها نیز حضور دارند زن را همچنان به عنوان یک فرودست جنسیتی می شمارند. ما اکنون به نگاهی مبنی بر عدالت جنسیتی نیاز داریم که دستیابی به آن زمان زیادی می طلبد.
این جامعه شناس تاکید کرد: من به عنوان یک زن ایرانی می خواهم اعلام کنم که زنان ما خواستار یک فرصت برابر در عرصه های آموزش، اشتغال و ... هستند. چرا باید زنان را در عرصه ی سیاست فقط برای نمایش و حضور در تظاهرات بخواهیم اما در جاهای دیگر با نگاهی مبنی بر بی نیازی از حضور زنان عمل کنیم؟ من یک جامعه شناس هستم اما به عنوان یک زن مسلمان می توانم بگویم که آن عدالت اجتماعی که اسلام از آن می گوید بر عدالت جنسیتی تاکید دارد. بنابراین نگاه کنونی باید تغییر کند زیرا ما برای حفظ سلامت اجتماعی جامعه و توسعه ی پایدار نیازمند حضور زنان آگاه و توانمند هستیم و تا ذهنیت ها تغییر نکند در عینیت نیز شاهد تغییر نخواهیم بود.
به گفته ی وی دختران ما تاکنون نشان داده اند که اگر فرصت های برابر برای آنها فراهم باشد توانایی های بسیاری دارند. زنان ما توانسته اند که دانایی خود را افزایش دهند و تابوهای موجود در خانواده ها و جامعه را بشکنند و عبور کنند. بنابراین می توانند بر نگاه افراطی برخی افراد نیز غلبه کنند. شما ببینید وقتی در عرصه ی ورزش یک فرصت برابر داده می شود، چه ی نتیجه قابل توجهی به دست می آید.
شکربیگی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر این که ضرورت پذیرش حضور زنان در جامعه چیست، گفت : وقتی از توسعه صحبت می کنیم لازم است که به سرمایه ی انسانی و فرهنگی توجه ویژه یی شود. با توجه به این که زنان ما در امر آموزش از مردان پیش افتاده اند می توان این را یک سرمایه ی فرهنگی برای حضور زنان در توسعه ی پایدار به شمار آورد. اگر ما بخواهیم در این جهت حرکت کنیم طبیعی است که از زنان تحصیل کرده و توانمند استفاده کنیم. در راستای توسعه ی پایدار باید این نگاه تک فاعلی را کنار گذاشت و به سمت جهان دو فاعلی برویم. تا زمانی که نسبت به افراد انسان گونه نگاه نکنیم و تفکیک جنسیتی-که تناسبی هم با اسلام رحمانی ندارد-را کنار نگذاریم به توسعه در جهان دانایی محور کنونی نخواهیم رسید.
این استاد دانشگاه در ارتباط با تاثیر حضور اجتماعی زنان در خانواده نیز گفت: تاکید بر افزایش نقش آفرینی زنان در جامعه به معنای بی توجهی به نهاد خانواده نیست؛ زیرا خانواده ی سالم خود یکی از ضروریات دستیابی به توسعه ی پایدار مورد نظر است. زنان باید به این موضوع توجه کنند که تکیه بر کسب موفقیت یعنی سرمایه ی فرهنگی برای رسیدن به توسعه کافی نیست و باید نگاه به خوشبختی نیز داشته باشیم. منظور از خوشبختی این است که حضور به عنوان مادر و همسر خوب در خانواده با یک زن آگاه و اجتماعی منافات ندارد. از سوی دیگر از مردان نیز انتظار می رود که نگاه تک فاعلی را کنار گذاشته و به عنوان بال دیگر در کنار زنان فرصت پرواز را فراهم کنند. در غیر این صورت مشکلات مربوط به طلاق و مشکلات خانوادگی ادامه می یابد و این احساس سعادت و خوشبختی را از زنان می گیرد و این نبود سعادت خود به مانعی برای رشد زنان تبدیل می شود.
***زنانی که به عقب برنمی گردند
با وجود تاکید بسیاری از صاحبنظران بر ضرورت رشد و توسعه ی حضور اجتماعی بانوان شاهدیم که برخی از افراد تندرو و افراطی هنوز هم در تلاش اند تا موانعی برای زنان فراهم کنند. این عده که رسالت و وظیفه ی زنان را تنها در رتق و فتق امور خانه و بچه ها می بینید از تفکیک جنسیتی در ادارات و بی ارزش نشان دادن مدال های ورزشی بهره می گیرند تا زنان را از ادامه ی تلاش دلسرد کنند.
در چنین فضایی شایسته است که آثار مشارکت اجتماعی زنان را بررسی و ارزیابی کنیم تا روشن شود که آیا این مساله به ارزش ها و نهاد خانواده آسیب وارد می کند یا خیر؟ «گیتی پورفاضل» حقوقدان و وکیل دادگستری حضور بیشتر زنان در جامعه را کاملا مثبت ارزیابی و تاکید کرد که پررنگ شدن این حضور هیچ اثر منفی ندارد.
وی با اشاره به این که پایه های تغییر در تربیت دختران پیش از انقلاب در جامعه ریخته شد و ادامه پیدا کرد، گفت: از زمانی که درِ دانشگاه ها و حتی مدارس به روی زنان باز شد و بعد از خانواده های فرهیخته لایه های دیگر جامعه نیز دختران خود را به مدرسه فرستادند، امروز می بینم که حتی سطوح پایین جامعه نیز دختران خود را حتی با صرف هزینه های زیاد به دانشگاه می فرستند و این به معنی دگرگونی نگرش در جامعه است.
به گفته ی پورفاضل، خوشبختانه تغییر و دگرگونی در زیربنای جامعه ایجاد شده است و اکنون وجود این نگاهی افراطی که تاکید دارد فرزندآوری و همسرداری بزرگترین اعتبار زن است راه به جایی نمی برد و زنان زیر بار این حرف ها نمی روند و به فکر افتاده اند که جامعه را تغییر دهند.
وی در پاسخ به این پرسش که رشد زنان و حضور اجتماعی آنان چه تاثیری در کیفیت زندگی زنان و خانواده ها دارد، گفت: نگاهی به آمار خودکشی و خودسوزی زنان نشان می دهد که بیشتر این اتفاقات در میان زنان خانه دار با سطح تحصیلات و درآمد پایین می افتد. توان مالی برای زنان منش و شخصیت مستقل به همراه دارد. از سوی دیگر وقتی زن توانمند با یک جایگاه اجتماعی والا پسری تربیت می کند حتما فرزند او نیز همسری با همین مشخصات انتخاب می کند و این به معنی رشد خانواده است.
پورفاضل با تاکید بر این که مردان فهمیده و روشنفکر تعصبی در مورد حضور اجتماعی و اشتغال زنان ندارند، گفت: زمانی بود که در بازار یک فروشنده ی زن نمی دیدیم چون دیدگاه متعصبانه و خشونت آمیزی وجود داشت اما اکنون شرایط تغییر کرده و زن به جامعه آمده است تا توانمندی های خود را نشان دهد. این آمدن در هر سطحی قابل احترام است. مردها نیز انسان اند و نمی توانند در این شرایط بار همه ی مسولیت خانه را به دوش گیرند؛ پس کار کردن زن ها به زندگی خانوادگی نیز کمک می کند. از سوی دیگر توجه داشته باشید که با رشد علم و فناوری سبک زندگی تغییر کرده و اکنون زنان خانه دار مثل گذشته کار ندارند زیرا همه در خانه های لباس شویی و جاروبرقی و ... دارند؛ استفاده از این وسایل برای زنان اوقات فراغتی ایجاد می کند که می شود از آن در جهت رشد اجتماعی بهره گرفت.
***فشارها علیه زنان بی تاثیر است
«سید محمد امین قانعی راد» رییس انجمن جامعه شناسی ایران تاکید کرد که حضور زنان را باید در سه عرصه ی آموزش، اشتغال و اوقات فراغت بررسی کرد. موفقیت های حوزه ی ورزش را نیز می توان در گروه اوقات فراغت جای داد.
وی در پاسخ به این پرسش که این سه حوزه چقدر به هم مربوط هستند و آیا قوی ظاهر شدن در یکی از این حوزه ها را می توان زمینه ساز حضور در بخش دیگر بشمار آورد؟ گفت: رشد زنان بیشتر از عرصه ی آموزش آغاز شده است اما طبیعی است که می تواند به حوزه هایی اقتصادی و سپس اجتماعی و اوقات فراغت تسری یابد.
قانعی راد تاکید کرد: حوزه ی آموزش اثر بخش تر از دیگر حوزه هاست و لازم است که الزامات آن را پذیرفت. زمانی باسواد بودن زنان مساله بود اما به تدریج حل شد و اکنون 60 درصد از دانشگاهیان را زنان تشکیل می دهند و به همین خاطر باید حضور بانوان را در عرصه های دیگر نیز پذیرفت؛ زیرا نمی شود که در این شرایط ساختار اشتغال را مردانه و با نگاه جنسیتی تعریف کرد. ادامه ی این روند و تغییر سبک زندگی، حضور زنان در جامعه را به یک ضرورت تبدیل کرده است.
این جامعه شناس در ارتباط با تاثیر رشد اجتماعی زنان در خانواده نیز گفت: توانایی در آموزش فرزندان و کسب مهارت های زندگی از طریق شرکت در جامعه از جمله عوامل موثر بر خانواده است که زنان توانمند بهتر از پس آن برمی آیند. نیازهای فرزندان امروزه به جامعه پیوند خورده است نه صرفا خانواده؛ بنابراین مادر که قرار است فرزندان را همراهی کند در مراحل جامعه پذیری با فرزندان خود همراه می شود و در عین حال در جامعه حاضر می شود.
قانعی راد در پاسخ به این پرسش که آیا برخی نظرات افراطی در ارتباط با حضور اجتماعی زنان اثر گذار است یا خیر؟ گفت: این مخالفت ها بی تاثیر است زیرا جامعه روند خود را طی می کند. این روزها سبک زندگی تغییر کرده و زنان آموزش دیده به راه خود می روند؛ پس این مخالفت ها اثر چندانی ندارد اما نکته ی قابل توجه این است که اگرچه نمی توان حضور زنان را محدود کرد اما شاید بتوان به آن سمت و سوی دیگری داد؛ بنابراین این خود زنان هستند که باید توجه بیشتری به کیفیت حضور اجتماعی خود داشته باشند.
به این ترتیب می توان نگاهی عمیق تر به موفقیت های ورزشی و علمی زنان داشت و منتظر بود که نتیجه ی این موفقیت ها به بخش های دیگر جامعه کشیده شود. بی تردید زنانی که امروز مدال آوردند، جایزه های علمی می گیرند، تحصیل کرده اند و ... با شیوه ی امروز زندگی می کنند و به عقب برنمی گردند. قطار رشد و توسعه ی حضور اجتماعی زنان راه افتاده است و امید است که سرعت مناسبی نیز داشته باشد.
ایرنا
نظرشما
آخرین اخبار