بخش بهداشت و درمان کشور، اکنون در سایه خدمات ضعیف مراکز دولتی نظیر تامین اجتماعی، بیمارستان های بخش خصوصی به جولانگاه بدل شده است، دریافت هزینه‌های نجومی از سوی جراحان و متخصصان بعضا در قالب زیر میزی، تکرار آزمایش ها و ابزارهای تشخیصی دیگر از بیماران دریافت می‌شود و دار و ندار آنان، به حساب های ورم کرده بانکی‌شان واریز می‌شود که در این آشفته بازار، تنها کور سوی امید بیماران، بیمارستان های دولتی است که به گفته مردم، آنها هم شرایط خوبی ندارند و به عنوان مثال برای دریافت نوبت ویزیت پزشکان فوق تخصص در بیمارستان های تامین اجتماعی باید هفته ها منتظر ماند!
بخش درمان خیریه در مشهد، گله مند از بی اعتنایی متولیان وزارت بهداشت و درمان، در عرصه خدمات دهی، همچون گذشته پر فروغ نیست و مراکز دولتی هم تقریبا کم امکانات هستند و برای دهک های محروم جامعه، نرخ مقرون به صرفه ای ندارند؛ اما هرچه هست، حضور اکثریت مردم در صف‌های طویل این مراکز، به عنوان تنها گزینه هر روز قابل مشاهده است .
در مشهد البته موضوع تفاوت دیگری هم دارد، سالانه ۳۰میلیون مسافر در دوران اقامت، از ظرفیت بهداشت و درمان مشهد استفاده می‌کنند و از سویی در این شهر با هدف ارز آوری و کسب در آمدهای دلاری، تجهیزات مدرن و پیشرفته در انحصار خارجی‌ها قرار دارد.
از بد حادثه، پر منفعت بودن درمان گردشگران، سرمایه گذاری‌های جدیدی را هم، معطوف همین بخش، پول باران، کرده است و راه‌اندازی بخش‌های جدید درمان، همچنان برای مشتریان حوزه خلیج فارس جذاب است.
پس می‌ماند، بیمارستان‌های دولتی که اگر دنبال استاندارد نسبی آنها باشیم، نام‌هایشان قائم(عج) و امام رضا(ع) است؛ ۲بیمارستان تامین اجتماعی، فارابی و ۱۷شهریور هم فعالند، که به همان افراد زیر پوشش هم، نوبت طولانی می دهند.
مشهد بر اساس شواهد در معرض ورود «مسافران مهاجر» هم قرار دارد که، به این چالش؛ باید معضل کمبود ۳۵۰۰تخت بیمارستانی، همراه با نیازهای جنبی آنها مثل وسایل بیمارستانی و کادر درمان را هم افزود و این گونه، آینده شهروندان در دسترسی به شبکه درمان مرکز خراسان رضوی را می‌توان قضاوت کرد.
برای بررسی وضع بیمارستان‌های دولتی، نخستین مقصد بیمارستان قائم (عج) با بیش از 50 سال سابقه خدمت رسانی به زوار و مجاوران امام رضا (ع) است.
در همراه سرای بیمارستان قائم (عج)
ساعت 8 صبح یک روز سرد زمستانی اواسط اسفند 1402 است، وارد همراه سرای بیمارستان قائم(عج) از مراکز درمانی دولتی و از قدیمی‌ترین آنها می‌شوم، در یک شمارش سرانگشتی، حداقل 50 نفر در این فضا، که از لحاظ مساحت، با 5 فرش مفروش شده است، خوابیده‌اند، پتو و بالشت به اندازه کافی هست، اما بوی نامطبوع از سیستم فاضلاب فرسوده این ساختمان، عجیب آزار دهنده است.
محبوبه از شهرستان سرخس آمده است، می‌گوید:«پسرم ریه‌اش آب آورده است و در شهرمان متخصص نداریم، ۱۲روز است آمده‌ایم و خودم همراه پسرم هستم، از بعد کرونا مدام مریض احوال است».
«۲۳۴۵» شماره داخلی یکی از بخش‌های بیمارستان است که همراه بیماری از شهرستان تایباد با آن تماس می‌گیرد، تا برای نظافت بیایند، می گوید سوسک ها حالمان را بد کردند، خودمان سم زدیم، حالا یکی بیاید لااقل اینجا رو جارو کند!؛ ۱۰روز است که به همراهی 5 عضو خانواده اینجا هستند، بیمارشان خونریزی مغزی دارد و در شهرشان بیمارستان مجهز برای درمان ندارند، پس با آمبولانس به مشهد اعزام شده است.
«گلی » هم، عمل چسبندگی و انسداد روده دارد، در ۳ماه گذشته، 5 سفر از شهرستان گنبد به مشهد آمده و بهمن ماه، عمل جراحی اش با موفقیت انجام شده است، می گوید: «گنبد، پزشک متخصص مثل مشهد ندارد، از اینرو ناچار شدیم به اینجا بیاییم، هزینه تجهیزات عمل هم، ، 20 میلیون تومان شد؛ آزاد خریدیم! زیرا بیمه آن را پوشش نمی‌داد، برای هر کیسه هم که مصرف می کنم ۹۵هزار تومان می‌دهم، که آن هم بیمه نیست و آزاد می‌خرم.»
به بخش زنان و زایمان مراجعه می کنم، این بخش هم، میزبان مادران باردار شهرستان‌ها است، مادری از شهرستان درگز اورژانسی برای تولد بچه چهارمش اعزام شده است در شهر خودش پذیرش نشده و از بیمارستان ام البنین مشهد هم به بیمارستان قائم ارجاع شده است.
بیمارستانی که دارو ندارد !
به گفته مراجعان بیمارستان فارابی وضع بهتری در مقایسه با دیگر مراکز درمانی دارد، ولی افسوس که دارو ندارد!
در بخش داخلی به سراغ یک بیمار تربت جامی می‌روم؛ مادرش سرطان رحم دارد و پس از جراحی در این بیمارستان بستری شده است، دختر این بیمار می گوید: از خدمات راضی هستیم، اما بیشتر داروهایمان را داروخانه بیمارستان ندارد و به قیمت آزاد از بیرون تهیه می کنیم!
به داروخانه بیمارستان مراجعه می‌کنم، متصدی آن درحال گفتگو با مراجعان است، می‌گوید: این شربت و آمپول را نداریم، برو داروخانه روبرویی بگیر. همین یک جمله کافی است، تا شرایط تخصیص دارو شفاف شود و حرف‌های بیمار تربت جامی، تائید شود.
داروخانه روبروی بیمارستان، پررونق است، مادر «محدثه» که دخترش برای بیماری تنفسی در بیمارستان فارابی بستری است، می گوید: فقط یک قلم از داروها را از داروخانه تامین اجتماعی گرفتم و مابقی آزاد ! ، بعد ادامه می‌دهد: برای درمان هم پرستاران را تشویق کردند که به مطب پزشک متخصص که روبروی بیمارستان است، مراجعه کنم؛ انگار نه انگار بیمه ام، آنجا بیمار را ویزیت می کنند و سپس ارجاع می‌دهند به پزشک خصوصی، دارو هم که به بیرون حواله می‌دهند.
بیمارستان امام رضا(ع)
بیماران در بیمارستان امام رضا (ع) هم از شهرستان‌های خراسان‌های رضوی، جنوبی، شمالی و همچنین از سیستان بلوچستان، استان‌های شمال کشور و مهاجران افغانستانی و گردشگران سلامت عراق هم، پذیرش می‌شوند.
«انسیه»، مهاجر افغانستانی است که همراه دختر و عروسش، چند روزی است که در بیمارستان امام رضا ساکنند، تا پسرش که بستری است، ترخیص شود، می‌گوید:« دعوای خانوادگی شد، پسرم در درگیری با برادرش مصدوم شد و یک هفته است که اینجاییم.«زینب بیگی» هم، برای پرتودرمانی از سرخس آمده، پسر 8 ساله‌اش همراهی اش می کند و به او گفته اند؛ 2 روز باید معطل نوبت سونوگرافی بماند، می‌گوید: پول ندارم که بروم آزاد بگیرم، تا شنبه می‌مانیم همینجا، تا نوبتمان شود و بعد برای پرتو درمانی بستری ام کنند».
در نوبت پذیرش سی تی اسکن در اورژانس بیمارستان امام رضا(ع)، بیماران در صف هستند و قصه ارجاع به بخش خصوصی به دلیل شلوغی صف نوبت دهی، اینجا هم تکرار می‌شود.
بیمارستانی بدون داروخانه شبانه روزی!
بیمارستان 17شهریور یکی از قدیمی‌ترین مراکز درمانی مشهد است که پذیرش بیماران شهرستانی در آن کمتر انجام می‌شود؛ اما در این مرکز هم زمان طولانی نوبت دهی و نبود داروخانه شبانه روزی از جمله مشکلات بیماران است.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که شهر مشهد علاوه بر این که به مرکزی برای ارائه خدمات پزشکان متخصص به بیماران شهرهای استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی بدل شده است، مرکز ارائه خدمات به بیماران از استان های گلستان، سیستان و بلوچستان، سمنان و کرمان هم هست، اما بعد از یک هفته پیگیری از دانشگاه علوم پزشکی مشهد، درباره وضع مراکز درمانی و ظرفیت‌های بهداشت و درمان در شهرستان‌های زیر پوشش، آمار ارائه شده، فقط تعداد بیمارستان‌های تحت پوشش تامین اجتماعی به تفکیک اسامی شهرستان‌ها، به این شرح بود؛ باخرز، بردسکن، فریمان، چناران، قوچان، کلات، خلیل آباد، خواف، درگز، رشتخوار و سرخس که هرکدام یک بیمارستان دارند، گلبهار، طرقبه و شاندیز فاقد بیمارستان و کاشمر دارای دو مرکز درمانی دولتی زیر پوشش تامین اجتماعی هستند.
بررسی‌ها نشان می دهد که کمبود پزشکان متخصص و قابل اعتماد در شهرستان‌ها و کمبود تجهیزات پیشرفته درمانی از دلایل اصلی مراجعه بیماران به کلانشهرها برای خدمات درمانی است، در حالی که بیمه‌شدگان تامین اجتماعی این حق را دارند که در منطقه سکونت خود از خدمات رایگان درمانی بهره مند شوند،نه این که برای درمان مجبور باشند چند 100 کیلومتر را طی کنند و سرانجام هفته‌ها پشت نوبت دهی مراکز درمانی معطل بمانند.
مشهد به دلیل ظرفیت اقامت ارزان و وجود خدمات تخصصی از مقصدهای اصلی درمان است و این اتفاق، نه فقط سبب کاهش کیفیت خدمات به شهروندان این شهر شده، بلکه شهرستانی‌های مراجعه کننده را هم، در تنگناهای خاصی قرار داده است؛ این قصه را از هر طرف بخوانیم، پایانش متاسفانه خوش نیست و مراجعان مشهدی و شهرستانی هر 2، بازنده ماجرا هستند./اطلاعات
