اظهارات اخير رييسجمهور در صحن علني مجلس هنگام تقديم لايحه برنامه هفتم مبني بر لزوم حذف بانكهايي كه قابل اصلاح نيستند از يك سو و سخنان عبدالناصرهمتي، رييس سابق بانك مركزي در كلاب هاوس از سوي ديگر، زنگهاي خطر را به صدا درآورده است.
شفا آنلاین>سلامت> اظهارات اخير رييسجمهور در صحن علني مجلس هنگام تقديم لايحه برنامه هفتم مبني بر لزوم حذف بانكهايي كه قابل اصلاح نيستند از يك سو و سخنان عبدالناصرهمتي، رييس سابق بانك مركزي در كلاب هاوس از سوي ديگر، زنگهاي خطر را به صدا درآورده است.
همتي گفته بود: «در سال ۹۸، پنج ميليارد دلار از پولهاي بلوكه شده در كره را بابت كسري بودجه تسعير كردند و با مصوبه سران قوا معادل ريالي آن را بانك مركزي، چاپ و به دولت دادند.»؛ موضوعي كه در زمان خودش از سوي مسوولان وقت انكار شده بود. حال اگر عزم دولت مبني بر حذف بانكهايي كه قابل اصلاح نيستند و بر ابرتورم موجود دامن ميزنند را بپذيريم بايد براي بانك مركزي و احتمال گرفتار شدن در بدهيهاي غيرمستقيم دولت نيز چارهاي انديشيد تا در آيندهاي نزديك، رييس امروز بانك مركزي از خلق پول بدون پشتوانه سخن نگويد و رييسجمهور وقت نيز تورم فزاينده روز را ناشي از بيتوجهي دولت قبل برنشمارد! واقعيت اين است كه چالش بانكهاي مزاحم كه اساسا از وظيفه ذاتي خود فاصله گرفته و به بنگاههاي اقتصادي بدل شدهاند، تنها يك روي سكه تورمي است. موضوع مهمتر اما، كسري بودجه دولت است كه بايد به نحوي جبران شود و طريق هميشگي دولتها نيز، خلق پول يا به اصطلاح، چاپ پول بدون پشتوانه است كه ميتواند در اشكال مختلف صورت پذيرد. برخي دولتها با همين روش، تنخواهگردان خزانه را افزايش ميدهند -كه اتفاقا روشهايي مستقيم و مشهود هستند- كار اما به همين جا ختم نميشود، چراكه خلق پول به دليل بدهيهاي دولت، از روشهاي غيرمستقيمي است كه بهطور مستقيم بر تورم موثر است. براي مثال وقتي بازرگاني دولتي براي خريد تضميني، پولي در اختيار ندارد، از بانك كشاورزي كمك ميگيرد و به اين ترتيب بانك كشاورزي طلبكار و بازرگاني دولتي بدهكار ميشود. موضوع وقتي به چالش كشيده ميشود كه اين بدهي به حساب دولت منظور ميشود و سپس بدهي دولت به بانك مركزي منتقل شده و در نهايت خلق پول و تورم مضاعف رخ ميدهد.
با توسعه وظايف بانك مركزي در قانون مصوب مجلس، بخشي از اين مشكلات برطرف شده، اما فقدان استقلال اين بانك همچنان وي را كارگزار ويژه دولت معرفي ميكند كه چارهاي جز تمكين ندارد!
حالا به موضوع مطرح شده از سوي همتي و افشاگري اخير وي بازگرديم، چراكه اين نگراني همچنان وجود داردكه داراييهاي بلوكه شده بدون آزاد شدن، تسعير و معادل ريالي آن در داخل به چاپ پول منجر شود. اگرچه تاكنون نشانهاي از اين امر در دست نيست، اما چنانچه عزم دولت سيزدهم - چنانكه رييسجمهور در صحن علني مجلس اظهار داشت- كنترل تورم و كمك به اقتصاد و معيشت مردم باشد، بايد به هوش و به گوش بود تا كشور به بلايي مشابه آنچه پيش از اين رخ داده، گرفتار نشود.
نكته اميدبخش آنكه كميسيون اقتصادي مجلس در حال بررسي لايحهاي است كه مسير بدهيهاي غيرمستقيم دولت را مسدود ميكند، اما در خصوص داراييهاي بلوكه شده همچنان نيازمند دقت، مراقبت و نظارت هستيم. فراموش نكنيم هر بدهي دولت به بانك مركزي، يعني چاپ پول و اين يعني تورم فزاينده كه در نهايت زندگي و معيشت مردم را فلج ميكند.
به خاطر ميسپاريم كه رييسجمهور در سخنراني روز يكشنبه خود بر تلاش دولت براي مهار تورم تاكيد كرده است و ما همچنان منتظر تحقق وعدهها ميمانيم.پيمان پژوهنده/ اعتماد