طب سنتی ضامن سلامتی

شفا آنلاین>سلامت>طب سنتی که از ۸ هزار سال پیش از میلاد، تاکنون در ایران رواج داشته بر شناخت مزاج فرد و پیشگیری از بیماری‌ها بوسیله غذا تاکید دارد.

به گزارش شفا آنلاین:بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)، طب سنتی به دانش، مهارت و عملکرد‌هایی بر اساس تئوری، عقاید و تجربیات بومی فرهنگ‌های مختلف گفته میشود که با هدف حفظ سلامتی، پیشگیری، تشخیص، بهبود و درمان بیماری‌های جسمی و روحی بکار گرفته میشوند.

برای هزاران سال انسان‌ها از نواحی مختلف گیاهان یا مشتقات بدن حیوانات برای درمان مشکلات سلامتی خود استفاده کرده‌اند.
در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و خاورمیانه، حدود ۷۰-۹۰ درصد مردم همچنان از انواع مختلف توصیه‌های سنتی به عنوان درمان اولیه استفاده می‌کنند.
طب سنتی در بعضی مناطق از پشتوانه جامع حاوی مطالعات پژوهشی و اسناد علمی تئوری و عملی برخوردار است.

در حالی که در نواحی دیگر این دانش به تدریج از نسل به نسل دیگر کمرنگ شده و تا حد نقل و قول‌های شفاهی تنزل یافته است. از آنجایی که یک سوم افراد در جوامع مختلف امکان دسترسی به دارو‌های مدرن را ندارند، ارائه شیوه‌های درمانی سنتی و جایگزین ایمن و مطمئن می‌تواند راهی برای افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و سلامتی فراهم کند. از اینرو در بعضی مناطق از دنیا، اقوام مختلف در حال بازگشت به اصول و آموزه‌های سنتی و بومی خود هستند.

سازوکارکشورها برای تقویت طب سنتی

در حال حاضر، بیش از ۱۰۰ کشور سازوکار‌هایی برای دارو‌ های گیاهی دارند. اما شیوه‌های طب سنتی در کشور‌ها و نواحی مختلف دنیا با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، تاریخی، منش و فلسفه فردی جوامع با یکدیگر متفاوت است. از جمله انواع رایج طب سنتی در دنیا می‌توان به طب سنتی چینی، هندی، آفریقایی و طب سنتی ایرانی اشاره کرد.

طب سنتی طب مکمل 

طب سنتی در بسیاری از کشور‌ها با اصطلاح طب جایگزین یا مکمل شناخته می‌شود. این در حالی است که در بعضی کشور‌ها طب مکمل یا جایگزین تا حدودی تعریف متفاوتی داشته و به مجموعه گسترده از اقدامات مراقبتی و بهداشتی اطلاق می‌شود که لزوما ممکن است جزوی از سنت خود آن جامعه نبوده و هنوز با سیستم مراقبت سلامت آن ادغام نشده است.

طب سنتی ایرانی شامل مجموعه‌ای از تمام دانش و دستورالعمل‌هایی است که از زمان باستان (از حدود ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد) تا کنون در ایران برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری بکار برده می‌شده است. طب سنتی ایران از دو شاخه اصلی تئوری (که در مورد وضعیت و تغییرات بدن انسان و علل و نشانه‌های سلامتی و بیماری بحث می‌کند) و عملی (دانش چگونگی حفظ سلامتی و چگونگی بازگرداندن آن پس از بروز بیماری‌ها) تشکیل می‌شود.

در طب سنتی ایرانی، عملکرد‌ های فیزیولوژیک بدن بر مبنای هفت اصل سنجیده می‌شوند که عبارتند از: عناصر (ارکان)، مزاج، اخلاط، ارگان (اعضا)، ارواح، قوا و عملکرد (افعال).
در طب سنتی ایرانی توجه اصلی بر پیشگیری از بیماری است تا درمان آن. بر این اساس شش اصل مهم و ضروری برای حفظ سلامتی در طب سنتی ایرانی عبارتند از: هوا، نوشیدنی و غذا، خواب و بیداری، تخلیه و نگهداری، تحرک فیزیک و آرامش، فعالیت ذهنی و آرامش روحی.

در طب سنتی ایران علت اغلب بیماری‌ها ناشی از برهم خوردن تعادل اخلاط و مزاج است؛ لذا درمان یا تجویز دارو نیز عمدتا با هدف بازگرداندن این تعادل از طریق استفاده از مزاج‌های متضاد آن پایه‌ریزی می‌شود. مثلا اگر بیماری در اثر سردی طبع ایجاد شده باشد، درمان آن از طریق تجویز موادی با طبع گرم صورت می‌گیرد.

توسعه دارو‌های مدرن مستلزم سال‌ها کار تحقیقاتی و خطوط تولید پیشرفته است که عموما منجربه هزینه بالای تمام شده محصول دارویی می‌شوند. این درحالی است که استفاده نادرست از دارو‌های مدرن، مثلا آنتی‌بیوتیک‌ها ضمن ایجاد مقاومت دارویی و ضرورت توسعه دارو‌های جدیدتر، به علت فرایند‌های ساخت شیمیایی (که همواره نتیجه و خلوص ۱۰۰درصد ندارند) معمولا همراه با ترکیبات ناخواسته و در نتیجه عوارض جانبی هستند. این در حالی است که در طب سنتی همواره از موادی طبیعی و نه شیمیایی استفاده می‌شود، لذا از نظر هزینه و عوارض جانبی به صرفه‌تر و ایمن‌تر هستند.

یکی از جنبه‌های بسیار رایج در طب سنتی استفاده از گیاهانی با خواص دارویی است. استفاده از این گیاهان در زندگی روزمره تا حدی تاثیرگذار است که حتی برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج نیز می‌توان به آن‌ها امید داشت. تقریبا یک چهارم دارو‌های مدرن امروزه در اصل منشاء طبیعی دارند که پیش‌تر از آن‌ها در طب سنتی نیز استفاده شده است. همچنین از حدود ۱۲۱ داروی مختلف مورد استفاده در درمان سرطان، ۹۰ مورد آن‌ها از گیاهان مشتق شده‌اند. در این مورد می‌توان به عصاره آرتمیسینین (گندواش یا درمنه) اشاره کرده که برای درمان مالاریا و همچنین سرطان بکاربرده می‌شود. اهمیت درمانی این گیاه در حدی بوده که برای یابنده آن جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۵ به ارمغان آورد. این جایزه با یابنده avermectin که اتفاقا آن نیز منشاء طبیعی دارد (استخراج شده از نوعی میکروارگانیسم موجود در خاک) به اشتراک گذاشته شد.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، استفاده از گیاهان دارویی در طی سال‌های گذشته نقش بسیار چشمگیری در درمان و کنترل بیماری سارس در چین داشته است. ارزش بازاری معادل ۶۰ میلیارد دلار برای گیاهان دارویی در سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ گزارش شده است و امید‌های زیادی برای استفاده از این گیاهان در ارتقای سلامت جوامع وجود دارد.

همانطور که بیان شد، آنچه را که پیشینیان ما بر پایه تجارب و فرهنگ کشورمان جمع‌آوری و جمع‌بندی کرده اند را طب سنتی ایران می‌نامیم.
طب سنتی ایران را طب مزاجی یا طب اخلاطی نیز می‌گویند؛ زیرا اساس تشخیص و درمان بر مبنای تعیین مزاج در حالت صحت و در حالت بیماری است.

استفاده از برنامه رژیم غذایی متعادل و خودداری از مصرف غذا‌هایی که با مزاج سازگاری ندارد از جمله بهترین شیوه‌های درمانی طب سنتی است. دقت داشته باشید که به کار بردن روش‌های درمان سنتی در صورتی که در زمان نامناسب و نادرست انجام شود می‌تواند فرد را درگیر عوارض خطرناک و متعددی کند؛ بنابراین نیاز است تا با توجه به اینکه تعداد دکتر‌های گیاهی رو به افزایش است، بهترین دکتر فوق تخصص طب سنتی را انتخاب و به او مراجعه کنید.

برخی از شیوه‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شوند:
حجامت به دو روش خون‌گیری یا بادکش که می‌تواند بیماری‌هایی مانند ناباروری، واریس، فشار خون بالا و اختلالات خونی را درمان کند.
فصد خون از روش‌های خون‌گیری با ایجاد برش یا سوراخ کردن رگ با هدف کاهش تعداد گلبول‌های قرمز انجام می‌شود.
دارو‌های گیاهی که از پرکاربردترین تکنیک‌های درمان طب سنتی به شمار می‌رود.
زالو درمانی که با استفاده از زالو و خون‌گیری توسط این حیوان انجام خواهد شد. مؤثر برای بیماری‌های قلبی و عروقی، واریس، اختلالات گردش خون، مشکلات پوستی، هموروئید یا بواسیر و…. است.
تحصیلات متخصصین طب سنتی

متخصصین این حوزه پزشکی در کنار پزشکان طب کلاسیک به درمان بیماران کمک می‌کنند و در کنار این متخصصین قرار می‌گیرند. در ایران، از سال ۱۳۸۶ از میان پزشکان عمومی داوطلب، توسط برگزاری آزمون کتبی و مصاحبه شفاهی پزشکانی برای گذراندن دوره تخصصی طب سنتی در دانشگاه‌های علوم پزشکی انتخاب می‌شوند.

این پزشکان پس از گذراندن دوره‌ای ۴ تا ۵ ساله و چاپ مقاله‌های تخصصی در ژورنال‌های معتبر و دارای درجه ISI موفق به دریافت درجه دکترای تخصصی‌شده و عنوان «متخصص طب سنتی» را اخذ می‌کنند. تاکنون ده‌ها پزشک با این عنوان از دانشگاه‌های علوم پزشکی سرتاسر کشور فارغ‌التحصیل شده و در حال خدمت در حوزۀ طب سنتی ایران هستند.