به گزارش شفاآنلاین:از ابتدای امسال تاکنون بیش از 17هزار و507 دوقلو در کشور به دنیا آمدهاند. البته آمارها نشان میدهد که دوقلوهای تازه متولد شده پایتخت از لحاظ فراوانی، گوی سبقت را از دوقلوهای سایر استانها ربودهاند و تعدادشان به 2هزار و814 نوزاد (1407دوقلو) میرسد. بعد از دوقلوهای تهران، خوزستان با 1307دوقلو و خراسان رضوی با 1020دوقلو در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند. درست است دوقلوزایی در گذشته هم وجود داشته، اما آمارها حکایت از آن دارد که در 30سال گذشته دوقلوزایی بسیار افزایش یافته است. البته تنها 2قلوزایی افزایش نیافته، بلکه تعداد 3قلوزایی و چهارقلوزایی هم در این میان کم نیست. براساس گزارشی که سازمان ثبت احوال کشور منتشر کرده، در یک سال گذشته 80سهقلو در تهران، 51سهقلو در خراسان رضوی و 45سهقلو هم در خوزستان و فارس به دنیا آمدهاند. استانهای آذربایجان غربی، خوزستان، البرز و فارس هم در تولد 4قلوها پیشتاز بودهاند.
چرا
چندقلوزایی زیادشده؟
درست است دوقلوزایی در کشور در همه استانها پراکنده است، اما برخی مناطق هستند که همه شهرتشان بهخاطر وجود دوقلوهاست. مثل روستای «شهرآباد» که به روستای دوقلوها شهرت دارد و همین اسم و رسمی که در کرده، باعث شده تا گردشگران زیادی راهی این روستا شوند. درست است که همه کارشناسان علم ژنتیک علت دوقلوزایی را در این منطقه وراثت اعلام کردهاند، اما سهراب حسینی، کارشناس ارشد ژنتیک درباره علل افزایش تولد دوقلوها در مناطق مختلف کشور بهخصوص در شهرها میگوید: «یکی از مهمترین علتهای افزایش دوقلو و چندقلوزایی در کشور استفاده بیشتر زنان از فناوریهای کمکباروری است؛ از داروهای افزایش تخمکگذاری گرفته تا تکنیکهایی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) و روشهایی که احتمال چندقلوزایی را افزایش میدهند.» بهگفته او البته افزایش سن باروری هم بیتأثیر در تولد دوقلوها و چندقلوها نیست: «تغییر سبک زندگی افراد و تحصیل دختران، بالا رفتن سن ازدواج و بچهدار شدن زنان باعث شده تا اولا تعداد بارداریهای موفق در زنان بالای 40سال بهشدت کاهش یابد. ثانیا بارداری این افراد با چندقلوزایی همراه شود. علتش هم برخورداری بیشتر زنان در این سن از هورمونهای جنسی است که باعث میشود تخمدانها برای تولید بیش از یک تخمک در یک زمان تحریک شوند.»
تعیین جنسیت گران و چندقلوزایی
حسینی در ادامه با اشاره به اقبال عموم مردم به روشهای تعیین جنسیت در سالهای اخیر و تبلیغات گسترده در شبکههای مجازی در اینباره میگوید: «تبلیغات گسترده استفاده از روشهای تعیین جنسیت و بارداری دوقلویی در شبکههای مجازی و غیرمجازی یکی دیگر از علل افزایش تعداد دوقلوزایی و چند قلوزایی در کشور است. شیوههایی که طی 5سال گذشته به منبع اصلی کسب درآمد برخی از پزشکان تبدیل شده است. خانوادههایی که با توجه به هزینههای بالای استفاده از این روشها ترجیح میدهند تعداد جنینهای بیشتری را انتخاب کنند و در اغلب شرایط ما شاهد تولد تمام جنینها هستیم که تعدادشان بین 2 تا 5 است.» بهگفته او استفاده از این روشهای بارداری حتی در میان جوامع کوچک روستایی که اغلب خواهان داشتن فرزندان پسر هستند، علاقهمندان بیشتری را به خود جلب کرده است. بهخاطر همین میبینیم اغلب چندقلوزاییها در میان مردمان این مناطق صورت میگیرد.
وراثت هنوز اهمیت دارد
درست است که حسینی، روشهای نوین بارداری و افزایش سن را علت اصلی تولد بخش قابلتوجهی از دوقلوها و چندقلوها میداند، اما به اعتقاد سیمین بهادری، متخصص زنان و زایمان مطرح شده، هنوز عامل وراثت و ژنتیک در دوقلوزایی حرف اول را میزند: «ما نمیتوانیم مدعی شویم که استفاده از روشهای نوین بارداری علت این امر است، درست است نقش دارد، اما نقش ژنتیک افراد و وراثت را نمیتوان در این حوزه منکر شد.» به اعتقاد او، وراثت، نژاد، وزن، رژیم غذایی، تعداد بارداریهای قبلی و افزایش سن میتوانند احتمال چندقلوزایی را افزایش دهند: «برای مثال مردم روستایی که همه اهالیاش شاهد تولد دوقلوهای خود بودهاند ازدواجهای فامیلی داشتهاند و ژن دوقلوزایی در این منطقه دائم تکرار میشود.»
طلب کمک از دولت برای دوقلوها و چندقلوها
محدودیت ارائه خدمات حمایتی بهزیستی به خانوادههای دارای دوقلو و چندقلو آن هم تا 6سالگی بچهها، باعث شد تا بهمنماه سال گذشته کارزار درخواست حمایت دولت از خانوادههای دارای فرزندان دوقلو و چندقلو به راه بیفتد و تا خردادماه1401 هم این کارزار بهکار خود ادامه داد. خانوادههای امضاکننده این کارزار خطاب به رئیسجمهور و رئیس مجلس شورای اسلامی، از دغدغههای پیش رویشان گفته و تأکید کرده بودند: «دریافت حمایتهای دولتی از خانوادههای دارای فرزند دوقلو و چندقلو با مشکلات و پیچ و خمهای فراوانی روبهروست، درصورتی که خانوادهها بتوانند با پیگیریهای مجدانه خود، فرزندان چندقلویشان را تحت پوشش سازمان بهزیستی درآورند و از کمکهزینه معیشتی بهرهمند شوند، متأسفانه تنها تا 6سالگی فرزند خود میتوانند از این کمکهزینه، بهره بگیرند و پس از 6سالگی دیگر حمایتی از این کودکان نخواهد شد. امید است با حمایت مستقیم مقام معظم رهبری و همچنین پیگیری مسئولین کشوری، ترتیبی اتخاذ شود که این کمکهزینهها تا 18سالگی فرزندانمان ادامه یابد و بار کوچکی از دوشمان برداشته شود. همچنین با توجه به هزینههای گسترده و رایج زندگی روزمره، از والدین گرامی فرزندان چندقلو درخواست میکنیم که با تأیید و امضای این کارزار، پیگیر مطالبات خانوادههای دارای فرزند چندقلو باشید.» گرچه حالا در سایه اجرای طرح جوانی جمعیت، وعدههایی برای حمایت از خانوادههای پرنوزاد داده شده، اما برخی سنگاندازیها پیش پای خانوادهها باعث شده تا بهرهمندی از این امکانات برای خیلی از آنها ممکن نباشد؛ موضوعی که نیازمند توجه و رسیدگی مسئولان مربوطهاست.
تسهیلات خانه و ماشین بهازای هر قل
فاطمه محمدبیگی، چندی پیش درباره برنامه مجلس در قالب قانون جوانی جمعیت برای چندقلوها گفته بود که به ازای هر قل با توجه به اینکه چندمین فرزند خانواده باشد، مجزا و تک به تک به هر یک مزایای قانونی از قبیل؛ تسهیلات وامی، بانکی و تسهیلات خودرو و مسکن به تعداد فرزند، تعلق میگیرد و تمام موارد قانون جوانی جمعیت برای آنها تجمیع و انجام میشود. او به این نکته اشاره کرده بود که«به نام چندقلوها، قانون ویژه و مجزایی نداریم، اما معاونت زنان و خانواده ریاستجمهوری و همکاران شان، در حال تهیه بسته ای هستند که مورد توافق ما و آنهاست و خدمات ویژهای که دولت قرار است به چندقلوها ارائه بدهد.»
رئیس فراکسیون حمایت از خانواده و قانون جوانی جمعیت، همچنین گفته بود: «اگر چندقلوها بعد از فرزند اول بهدنیا بیایند، تسهیلات به این شکل است که برای قل اول، چون فرزند دوم است ۴۰ میلیون تومان، برای قل دوم ۶۰ میلیون و قل سوم، چون فرزند چهارم میشود ۸۰ میلیون تومان و بهصورت تجمیعی ۱۸۰ میلیون تسهیلات بانکی میگیرند. به ازای قل اول که میشود فرزند دوم، مادر ماشین دریافت میکند و بهازای قل دومی که فرزند سوم میشود، در حوزه مسکن تسهیلات و زمین رایگان با توجه به آییننامه به آنها اختصاص پیدا میکند.»
بهگفته محمدبیگی، در مورد خانواده چندقلویی تسریع خدمات وجود دارد؛ یعنی دولت بهصورت ویژه و سریعتر برای خانوادهها، اقدام میکند. همچنین بسته مربوط به شیر خشکشان و تأمین تغذیه مادر هم برایشان آماده میشود: «با توجه به اینکه خانوادههای چندقلو معضلات زیادی دارند؛ ازجمله نیاز به پرستار یا مراقب، با توجه به خواسته های افزایش یافتهشان، نیازشان به مسکن بیشتر است. تأمین امنیت شغلی پدر یا مادر بسیار مهم است. از دولت میخواهیم هرچه سریعتر بسته مربوط به چندقلوها را آماده کند و اگر لایحهای به مجلس بیاید، به خوبی توسط نمایندگان مجلس تأیید و تصویب میشود.»
مکث
خانوادههای دوقلوها و چندقلوها زیر چتر حمایت بهزیستی
سازمان بهزیستی در جدیدترین برنامه حمایتی خود از خانوادههای دارای فرزند چندقلو در قالب خدمات گوناگون و متنوع حمایت میکند. برنامه حمایت از خانوادههای دارای فرزند چندقلو در راستای سیاستهای افزایش نرخ جمعیت بوده و سازمان بهزیستی با هدف کاهش مشکلات خانوادهها و جلوگیری از پیری جمعیت، ارائه خدمات مستمر و غیرمستمر به خانوادههای دارای فرزند چندقلو را در دستور کار خود قرار داده است. براساس اعلام سازمان بهزیستی، تمامی پرداختها به خانوادههای دارای فرزند چندقلو براساس بعد خانوار و تا پایان 6 سالگی صورت میگیرد و سازمان بهزیستی با تقبل بخشی از هزینههای مالی خانوادههای چندقلو در تسهیل رشد کودک و تربیت متوازن و متعادل چندقلوها نقش ایفا میکند. روند کار هم به این صورت است که خانوادههای دارای فرزند چندقلو با مراجعه به ادارات بهزیستی شهرستانها و بازگو کردن شرایط، بعد از آزمون وسع با توجه به وضعیت آنها درصورت قرار داشتن در وضعیت دهک یک تا 7 درآمدی از تسهیلات بهزیستی و خدمات مستمری برخوردار میشوند. خانوادههای دارای فرزند دوقلوی زیر ۶سال با مراجعه به سازمان میتوانند پس از اخذ آزمون وسع، از سامانه سازمان درصورت قرارگیری در دهک درآمدی یک تا 7 از مستمری سازمان برخوردار میشوند. در مورد خانوادههای دارای فرزند سهقلو به بالا هم بدون درنظر گرفتن دهک درآمدی (براساس آخرین بخشنامه) میتوانند از خدمات سازمان تا پایان 6 سالگی بهرهمند شوند. سایر خدمات ارائه شده شامل خدمات مشاوره، تأمین شیرخشک تا یک سالگی، کمک موردی مسکن و تسهیلات اشتغال برای خانوادههای کمدرآمد در دهکهای یک تا 3 برای این خانوادهها پیشبینی شده است. بهزیستی در حال حاضر بیش از ۱۶هزار خانواده دارای فرزند چندقلو را تحت پوشش قرار داده است و تمامی خانوادههایی که فرزند سهقلو به بالا دارند بلافاصله تحت پوشش بهزیستی قرار میگیرند و از مستمری ماهانه به میزان یکمیلیون و۱۰۰ هزار تومان برخوردار میشوند.همشهری