از سويي ديگر صنايع غذايي دست به ابتكارات جديد و عرصه محصولات غذايي متنوع ازجمله مواد پرچرب، كم چرب، داراي چربي متوسط يا بعضا حاوي ويتامين‌هاي اضافي شدند. اين موارد جزو مزاياي توليد صنعتي مواد غذايي هستند، اما نمي‌توان درباره همه‌‌چيز به‌طور كامل قائل به مزايا و محاسن بود و هر موردي به‌طور ناگزير داراي معايبي نيز هست؛ در كنار اين خصايص مثبت يكسري مشكلات منفي هم در ارتباط با مواد غذايي صنعتي ايجاد شد.
به گفته دكتر جعفريان، در برخي از كارخانه‌ها براي حضور در ميدان رقابت و كسب سرمايه مبادرت به توليد مواد غذايي داراي ارزش پايين با استفاده از قندهاي ساده و روغن‌هاي اشباع شده كردند. در برخي از مواقع نيز تعدادي از كارخانه‌ها در محصولات غذايي خود از تركيبات نگهدارنده مانند بنزوات سديم استفاده كردند همچنين مواد غذايي داراي پروتئين بالا و حاوي نمك بسيار زياد توليد شد. امكان دارد كه درصورت خريد محصولات غذايي صنعتي با كيفيت پايين و حاوي چربي و نمك زياد و مواد نگهدارنده مضر دچار بيماري‌هايي نظير افزايش كلسترول، پرفشاري خون و عوارض قلبي شويم. اما چه راهكاري براي كاهش ميزان مضرات محصولات غذايي صنعتي وجود دارد؟
دكتر جعفريان در اين‌باره معتقد است كه نقطه ضعف عمده صنعت غذايي ما نبود سيستم‌هاي نظارتي شايسته است. به‌عنوان مثال دانشكده‌هاي بهداشت و دانشكده‌هاي تغذيه بهترين سيستم‌هاي نظارتي هستند كه مي‌توانند به‌صورت مستقل و بدون درنظر داشتن سود و زيان مالي و نفع و ضرر اقتصادي به‌صورت كاملا علمي بر توليدات مواد غذايي صنعتي نظارت داشته باشند كه متأسفانه امروزه اين مراكز علمي در زمينه‌هاي نظارتي نقشي ندارند.
از سويي ديگر سازمان‌هاي نظارتي بايد كدهايي براي مواد غذايي مختلف تهيه كنند و معيارهايي براي استاندارد بودن مواد غذايي به‌طور دقيق تعريف شود. در كدكس‌هايي كه تهيه مي‌شود بايد معيار مصرف چربي، نمك و مواد افزودني در مواد غذايي تعيين شود به‌عنوان مثال بايد به‌طور دقيق مشخص شود كه صنايع لبني تا چه ميزاني مجاز به استفاده از روغن پالم و تا چه ميزاني مجاز به استفاده از آن نيستند. البته نظارت تنها بر مواد غذايي صنعتي كافي نيست و بايد مراكز علمي دانشگاهي همچنين بر مواد غذايي غيرصنعتي نيز نظارت داشته باشند.
دكتر تيرنگ نيستاني مدير گروه تحقيقات تغذيه‌اي انستيتو تغذيه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي نيز در گفت‌وگو با روزنامه همشهري به اين نكته اشاره كرد كه مواد غذايي را نمي‌توان به‌طور حتم بد و مشكل آفرين دانست، بلكه بايد شرايط توليد اين نوع مواد و وضعيت بهداشتي آن را درنظر گرفت و دانست كه به‌عنوان مثال فلان ماده غذايي براساس استانداردها و ضوابط بهداشتي تهيه شده يا خير، همچنين آگاهي از مواد به‌كار رفته در آن نيز مهم است.
اين اطلاعات را مي‌توان از روي برچسب مشخصاتي كه روي هر ماده غذايي زده شده كسب كرد. نحوه استفاده مواد غذايي صنعتي توسط افراد نيز از نكاتي است كه بايد به آن توجه داشت. به گفته اين متخصص، برخي از مواد غذايي مانند برخي از آبميوه‌هاي توليدي بيشتر حاوي آب و اسانس و شكر است و بيشتر نوشابه بدون گاز است تا آبميوه، بنابراين يكسري از آبميوه‌ها اساسا خاصيتي ندارند و مصرف آنها توسط مردم ضرورتي ندارد و حتي بايد تا حد امكان از مصرف آنها پرهيز كرد.
كنسرو يكي ديگر از مواد غذايي صنعتي است كه داراي 2وجه مثبت و منفي است؛ وجه مثبت آن اين است كه هر زمان اراده كنيم مي‌توانيم كنسروهاي مختلف و متنوع را براي تغذيه فراهم كنيم و آن را به مصرف برسانيم، اما كنسروها داراي وجه منفي نيز هستند؛ اين نوع ماده خوراكي صنعتي حاوي ميزان بالاي چربي و سديم است، به‌عنوان مثال شايد در يك كنسرو لوبيا بيش از يك بسته چيپس نمك مصرف شده باشد.اين نكته اهميت بر چسب دار بودن كليه كالاهاي توليدي صنعتي غذايي و ذكر مشخصات بهداشتي و تغذيه‌اي روي آنها را بيش از پيش آشكار مي‌كند.
- قوانين قديمي و نبود ابزار نظارتي مناسب
قوانيني كه بر مبناي آن نظارت بر بهداشت موادغذايي صورت مي‌گيرد، قوانين قديمي است. در زمان‌هاي گذشته تقلب و خطا در توليد و ارائه موادغذايي مانند امروز نبوده، اما امروزه همزمان با پيشرفت تكنولوژي، روش‌هاي جديد و متنوع‌تري از تقلب ابداع شده است. دكتر سيدمسعود كيمياگر، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم‌پزشكي شهيدبهشتي به اين نكته اشاره كرد كه با قوانين قديمي ديگر نمي‌توان متخلفان را تحت پيگرد قرار داد.
در واقع ما از 2 عامل قوانين قديمي و كمبود كارشناسان رنج مي‌بريم، به همين دليل است افرادي كه در توليد موادغذايي تخلف مي‌كنند، مواد افزودني بيشتري به غذاها مي‌زنند. اما درباره نحوه نظارت كلان و سازماني ذكر اين نكته مهم است كه وزارت بهداشت در واقع هم نيت و عزم نظارت كامل و جدي بر موادغذايي را دارد اما ابزار مناسب اين نظارت را ندارد.
همشهری
