شفاآنلاین>سلامت>محرز: «متاسفانه برخی‌ها بسیار دیر مراجعه می‌کنند، از آنجایی که بطور متوسط پس از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی ممکن است ده سال طول بکشد که علائم بیماری ایدز ظاهر شود، خیلی‌ها بی‌توجهی کرده و دیر مراجعه می‌کنند، اپیدمی کووید هم البته بی‌تاثیر نبوده است، جز این، دو مساله دیگر هم مورد توجه است، پایین آمدن سن مبتلایان و افزایش ابتلا در زنان.»
به گزارش شفاآنلاین: اول دسامبر معادل ۱۰ آذر، روز جهانی ایدز است، در ایران این روز، در سال ۱۳۶۵ با مثبت شدن آزمایش ویروس اچ‌آی‌وی یک کودک ۵ ساله، اهمیت مضاعفی پیدا کرد. این کودک که گویا اردیبهشت سال ۱۳۶۵ جان باخت، مبتلا به بیماری هموفیلی بود که بر اثر خون‌های آلوده به ویروس اچ‌ای‌وی مبتلا شده بود، و البته مرگ او سرآغاز یک پرونده قضایی پرحاشیه در ایران شد.
پرونده فرآورده‌های خونی آلوده به سال‌های اولیه دهه شصت برمی‌گردد وقتی که انستیتو «مریو» فرانسه فاکتورهای انعقادی آلوده به «اچ آی وی» را برای استفاده بیماران هموفیلی به برخی کشورها از جمله عربستان، عراق و ایران صادر کرد.
این موضوع باعث شد که بیماران مبتلا به هوفیلی و تالاسمی که به عنوان دارو از این فرآورده‌ها استفاده می‌کردند به ایدز مبتلا شوند. هرچند که بعدها شکایت این بیماران و خانواده‌هایشان منجر به دریافت غرامت شد اما خسارات معنوی و جانی این گروه از بیماران هرگز جبران نشد.
سال‌ها بعد آمار مبتلایان به ایدز در ایران، بعد از اتمام پرونده خون‌های آلوده جایش را به معتادان و خصوصا استفاده‌کنندگان از سرنگ مشترک داد.
اما با اجرای برنامه‌های کاهش آسیب در حوزه اعتیاد خصوصا توزیع سرنگ رایگان و متادون در بین معتادان تزریقی و گروه‌های پرخطر، آمار مبتلایان به ایدز در این گروه نیز روبه کاهش رفت.
البته هرچند که هنوز هم از جمعیت حدود ۵۵ هزار نفری مبتلایان به ایدز در کشور بیشترین مبتلایان به معتادان تزریقی برمی‌گردد اما هشدارها به سمت افزایش آمار مبتلایان ناشی از رابطه جنسی رفته است.
این موضوع از سوی دکتر مینو محرز، متخصص عفونی و پزشکی که سال‌ها در شناسایی، درمان و تحقیقات مربوط به بیماری ایدز در کشور فعال بوده است، نیز تایید می‌شود.
او نسبت به کاهش سن مبتلایان جدید در کشور هشدار می‌دهد و معتقد است هنوز هم برعکس کشورهای توسعه‌یافته مهم‌ترین عامل در خصوص خطرات ناشی از این بیماری در کشور ما به انگ اجتماعی آن منوط می‌شود. عاملی که سبب می‌شود هنوز هم بیماران مبتلا بیماری‌شان را پنهان کنند.
آمارهای جهانی نشان می‌دهد برعکس آنچه که در دهه‌های گذشته اتفاق افتاد، آمار مبتلایان به ایدز در جهان تحت کنترل و کاهش است، وضعیت کشور ما را در این خصوص چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه در ایران هنوز هم نمی‌توان گفت که آمار مبتلایان به اچ‌آی‌وی کاملا تحت کنترل است و می‌توان نگرانی‌ای بابت شیوع آن نداشته باشیم.
چرا؟
به دلیل نبود آگاهی دقیق در جامعه و انگ بیماری هنوز افراد از مراجعه به مراکز مشاوره و درمان ایدز خودداری می‌کنند و حتی گاهی پزشکان هم در تشخیص علائم دچار اشتباه می‌شوند، و ممکن است برای بیمار آزمایش ایدز تجویز نکنند، یا حتی ممکن است فرد بخاطر انگ بیماری نسبت به انجام آزمایش اقدام نکند.
منظورتان از انگ بیماری چیست؟
متاسفانه هنوز برخی‌ها تصور می‌کنند تنها راه انتقال این ویروس از رابطه جنسی است و نگران هستند در صورتی که مبتلا به ایدز شوند، از سوی جامعه متهم به روابط خاص و در نتیجه طرد شوند.
در سایر کشورها هم هنوز این ناآگاهی و انگ وجود دارد؟
در کشورهای توسعه‌یافته دیگر چنین چیزی نداریم، چون به اندازه کافی در خصوص روابط پرخطر و خصوصا اینکه تنها راه مبتلا به آن روابط جنسی نیست، اطلاع‌رسانی دقیق شده است. بنابراین شخص مبتلا و به تبع آن جامعه بیماری را پذیرفته و به راحتی به دنبال درمان می‌رود و ابدا پنهان‌کاری صورت نمی‌گیرد.
وضعیت مشاوره و درمان مبتلایان به اچ‌آی‌وی در ایران چطور است؟
عالی است، ما بیش از ۲۰۰ مرکز مشاوره بیماران رفتاری در ایران داریم که با حفظ حریم شخصی و رازداری بیماران، مشاوره و کار بیماریابی را انجام می‌دهند و علاوه بر این بیمار را بدون دریافت هزینه وارد فاز درمان می‌کنند، درمان ایدز در ایران کاملا دقیق و درست انجام می‌شود و از این لحاظ بسیار عالی هستیم.
با وجود چنین مراکزی که کارشان را تایید می‌کنید، چرا همچنان باید نگران شیوع ایدز در کشور باشیم؟
ببینید برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز«UNAIDS » در کنترل اچ آی وی اهداف ۹۰-۹۰-۹۰ را ارایه کرده است، طبق این برنامه ۹۰ درصد مبتلایان بایستی تشخیص داده شوند؛ ۹۰ درصد افراد تشخیص داده شده بایستی تحت درمان ضد ویروسی قرار گیرند و در ۹۰ درصد افراد تحت درمان، باید سرکوب ویروس و صفر شدن بار ویروس در فرد مبتلا صورت گیرد.
در ایران ۹۰ اولی و ۹۰ دومی به درستی انجام می‌شود، یعنی درمان مبتلایان و صفر شدن ویروس در آنها انجام می‌شود اما ۹۰ اول به دلیل همان انگ اجتماعی صورت نمی‌گیرد، ما هنوز از کسانی که متوجه می‌شوند تست اچ‌آی‌وی آنها مثبت شده سوالات عجیب و غریبی می‌شنویم، مثلا فرد از ما سوال می‌کند چون مبتلا به ایدز هستم، پس ممنوع‌الخروج می‌شوم؟
جز این نبود آگاهی، چه شاخص‌های نگران‌کننده‌ای در مبتلایان جدید این بیماری مشاهده می‌کنید؟
متاسفانه برخی‌ها بسیار دیر مراجعه می‌کنند، از آنجایی که بطور متوسط پس از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی ممکن است ده سال طول بکشد که علائم بیماری ایدز ظاهر شود، خیلی‌ها بی‌توجهی کرده و دیر مراجعه می‌کنند، اپیدمی کووید هم البته بی‌تاثیر نبوده است، جز این، دو مساله دیگر هم مورد توجه است، پایین آمدن سن مبتلایان و افزایش ابتلا در زنان.
سن ابتلا به چند سال رسیده است؟
به طور متوسط سن مراجعه‌کنندگان جدید مبتلا به این بیماری در کشور به حدود ۲۵ سال رسیده است.
درباره زنان چه اتفاقی افتاده؟
درواقع تا پیش از اجرای برنامه تاثیرگذار کاهش آسیب در بین معتادان تزرقی و توزیع سرنگ و متادون، بیشترین آمار مبتلایان به ایدز در کشور در بین همین جمعیت بود و در نتیجه هم سن مبتلایان خیلی پایین نبود و هم جمعیت زنان مبتلا کم بودند اما از زمانی که آمار مبتلایان از طریق روابط جنسی رو به افزایش رفته، هم سن مبتلایان کاهش یافته و هم زنان مبتلا هم افزایش یافته‌اند.
از پروژه ساخت واکسن ایدز در دنیا چه خبری دارید؟
متاسفانه چندین پروژه ساخت واکسن پیشگیری از ایدز در دنیا بی‌نتیجه مانده اما خبر خوب اینکه در آمریکا داروی قطعی درمان ایدز ساخته شده است، با این دارو در واقع بیماران کاملا درمان می‌شوند.
